1946 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 205

195 van drift en geest de psycho-analyse wel positie kiest Zi) heeft het gedaan in den bouw van een theorie van het psychische, m het geven van een psycho-analytische psychologie De drie instanties in het psychische — es ich uber-ich — staan met als zelfstandige groot heden naast elkaar in deze psychologie Doch het , ik" is derivaat van het e s " de persoonlijkheid w o r d t essentieel gebouwd uit den onzijdigen driftmensch En het super-ik dat men toch wel met , gew e t e n " mag gelijk stellen is geen zelfstandige grootheid niet het qrensbegrip, dat het m religie en dramatiek altijd w a s , doch öök derivaat uit de realiteit (ouders opvoeders maatschappij) uit df drift (sadisme op het ik" gericht) Toegegeven moet worden dat in de analyse F r e u d veelal met deze begrippen werkt, alsof ze w e ' zelfstandig zijn D e psycho-analyticus staat echter wel w a t aan de zijde van de drift, , ik" en super-ik zijn dan ietwat lastige grootheden m het pogen de drift te bevrijden Z o o generaal mag men het echtei ook weer niet zeggen M e n kan alleen zeggen dat men dat zoo hier en d a a r w a a r n e e m t Bedrieg ik mij niet, dan staat F r e u d ' s ethiek (die op den achter grond n 1 ) hooger dan het radicaal subjectivisme van Nietsche me*^ zijn vitalistische ethiek Hij ( F r e u d ) ziet toch dunkt mij beter dan veel van zijn a a n h a n g e r s het g o e d e " m een bepaalde relatie — die van subject en object H e t is de ethiek van het geluk doch met een sterk vitale noot, de ethiek evenwel der eenheid van subject en object H e t ideaal is de cultureele mensch het gecultiveerd individu dat de middenweg kiest, — de gulden middenweg van het compro mis tusschen w a t het subject dient en objectief goed is H e t eudemonisme is wel de ethische achtergrond van de beste vertegenwoordigers der psycho-analyse, wanneer zij hun analyse bedrijven in den zin hunner idealen en begenadigd w o r d e n met trouw aan hun principes Deze psycho-analyse is niet fanatiek subjectivistisch Zij streeft n a a r het maximum aan geluk voor het subject erkennend de objectieve norm M a a r het blijft een ethiek van het compromis E r moge een enkel subjectief offer a a n v a a r d worden maatstaf voor het gedrag is in sterke mate het maximale geluk de subjectieve bevrediging, soms meer in persoonlijken zin, soms meer m sociahstischen zm T o t de wezenlijke garanties van dit welbevinden hoort, nu, in psycho-analytischen geest de gezondheid De psycho-analyse heeft Viel geen eigen ethiek, iets ervan is ech ter toch merkbaar m de eudemonistische positie soms zelfs met relativistische en '-cepticistische trekken er bij M e n krijgt ook den indruk dat van den analysandus verwacht wordt, dat het hedonisme min of meer zijn leiddraad is d w z het m het gereede komen van het lust-pnncipe, doch rekening houdend met de realiteit (ethiek dei eenheid het goede ' gezien als verhouding subject-object) Dit zijn alle tendensen tusschen de regels van de psycho-analyse

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen