Psychische Aktiviteit - pagina 31

29 slechts een ondergeschikte beteekenis toeschrijven voor hunne innerlijke wereld. Zij wisten en dachten, oordeelden en begrepen, vatten zin, beteekenis en verband, zonder dat zij een werkelijke ondersteuning daarbij ontvingen van de nu en dan opduikende „Versirinlichungen". Nu werden processen, toestanden, richtingen, „akte" ontdekt die niet pasten in het schema der oudere psychologie. W e hebben hier te letten op de bereidwilligheid van den proefpersoon om correspondeerend met de rangschikking van den experimentator te reageeren'). Deze bereidwilligheid eischt bepaalde „disposities" der proefpersonen, men moet een bepaalde Bildung hebben, algemeene en psychologische, een bepaalde belangstelling voor psychologische vragen of voor wetenschappelijken arbeid in 't algemeen, een bepaalde geneigdheid juist met dezen experimentator te werken. Het „doel" echter, dat naast de werkzaamheid van zulke disposities tot de voorwaarden der wilshandeling behoort, wordt in het algemeen bepaald door de taak, door den experimentator opgelegd. Het is nu gebleken dat de invloed van de taak zich bijzonder sterk kan doen gelden. Ook de waarnemingen ondervinden daarvan den invloed, zooals bij de proeven van KüLPE voor den dag kwam^). Daarin bleek nl., dat we voornamelijk dat zien, wat we moeten of willen zien. Gedurende '/g sec. werden optische prikkels gegeven, n.l. 4 zinlooze woorden: rood, groen, violet en zwart (resp. grijs), even groot, waarbij de positie der kleuren en de figuren, die de 4 woorden met elkaar vormden, wisselden. Men moest nu aangeven het aantal zichtbare letters, de bepaling der kleuren met ongeveer hun positie in het gezichtsveld en de bepaling der figuur, die de woorden met elkaar vormden en dan

1) MESSER, Empflndung und Denken. Leipzig 1908, S. 155. 2) KüLPE, Versuche über Abstraktion. Bericht über den I. Kongrèss für experim. Psychol. Leipzig 1904, S. 56. •

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen