Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 104

96 nieuwigheden over; terwijl uit de laatste alinea feitelijk heel de oude leer weer kan opgerakeld worden: „enige algemeen gebruike? like bastaardwoorden worden in de spelling geheel verneder* landst". Van de voorbeelden noem ik slechts boeket, faljiet; „en enkele andere" laat voldoende ruimte voor elke individueele of gezamenlijke uitbreiding. Wij hebben af te wachten; maar vrees zen, omdat de „vereenvoudigers" door hun onveranderde, oude, naturalistisch*phonetische en sentimenteelspaedagogische begin* selen noodwendig weer in de oude richting zullen worden ge« stuwd. Het zijn dezelfde grondbeschouwingen, die ook bij ouwe, enz. (zie blz. \\t\2) tot soortgelijke noch hun eigen behoeften noch die van de nietsgeletterde menigte bevredigende, practijken voerden. Bij hun enthousiaste voorkeur voor de laagliggende alledaagsche praa/vormen ouwe, goeie, dooie zagen de stichters en leiders der beweging er blijkbaar geen nadeel in, de eenvoudige lieden van de hooger liggende spreefcvormen oude, goede, doode op den duur volkomen te vervreemden, en hun de beschikking over de vele gesproken stijlvariaties, afleidingen, samenstellingen, uit* drukkingen, waarin de d nog onbetwist meester was, te bemoei» lijken of te ontnemen: ouderdom, verouderen, doodelijk, doo» dend, vergoeden, te goeder trouw, te goeder uur. Geen bezwaar ook om anderzijds, aan iets meer geletterden inzonderheid, een lastige en verwarrende dubbelheid op te dringen: het Ouwe Tes* tament, of het Oude? De goeie Herder, of de goede? Zal men nu ook schrijven „het rooie gevaar", en „loojen buizen" (naar MoUer: looie)? Zelfs is het passepartout^argument hier ook weer beschikbaar: booien! (zie Ndl. Woordenb. IIIi 34). — W a t klinkt dat meervoud baden plechtstatig! is het ook geen „boekewoord"? Waarom ook hier niet: ik baad — we baaien; een zieke gebruikt de baaien? Maar een werkwoord raaien (hoe stijf is toch dat radenl) maakt den eenvoudige tegenover het meervoud Raden (van Ar* beid) onwennig en schuw. Overdrijf ik? Buitenrust Hettema wilde in het algemeen beschaafde Nederlandsch weer verschillende be* schaafde tongvallen onderscheiden, met gelijke rechten, waarin bv. eenerzijds goede, oude, anderzijds goeie, ouwe pasten; zoo ook: houd, deed, geloof naast hou, dee, g'loof. Taal en Lett. 6, 120; 5, 55. Maar zelf blijkt deze, bij alle voorHefde voor de w* vormen, toch ook stilistisch nog den d*vorm te behoeven: „de ouwe bedeling" (a.w. 6, 104), maar: „enkele oude mensen" (110); „hangen aan de dode en dodende letter" (105). 59 Het schijnt, dat De Vooys, N. Taalg. 1934, 379, het parool daar* toe uitgeeft; Lev. Talen 272 volgt al. Zoo zal het wel noodzakelijk zijn, dat er een heele officieele

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen