De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 16

10

analyse van de samenleving in haar eenvoudigste elementen, de individuen, en synthetische constructie van de gewenste nieuwe maatschappij uit deze sociale elementen met behulp van het juridisch maatschapscontract, wilde zij de nieuwe sociale en rechtelijke orde opbouwen. Om BODIN'S absolutistisch souvereiniteitsbegrip voor het Humanistisch vrijheids- en autonomiebesef aannemelijk te maken construeerde zij de staat uit een maatschappelijk verdrag tussen de van nature vrije en gelijke individuen, meestal (behalve bij HOBBES en R O U S S E A U ^ ' ) ) gecomplementeerd door een gezags- en onderwerpingsverdrag, bij PuFENDOKF zclfs uog door ccn derde verdrag over de staatsvorm. Want als societas inaequalis kon de souvereine staat niet als een vrij -en egalitair georganiseerd genootschap worden geconstrueerd. In H O B B E S ' Leviathan en in ROUSSEAU'S onfeilbare en almachtige volonté générale kreeg het souvereiniteitsbegrip zijn meest consequente absolutistische uitwerking. Met BoDEsr's souvereiniteitsbegrip werd ook diens opvatting over de verhouding van wetgeving en gewoonterecht aanvaard ^^). Het inheemse gewoonterecht was onder de toets van de klassiek-Romeinse traditie van het ius naturale et gentium tot een ius iniquum geworden, een bolwerk van de ten ondergang gedoemde feodale maatschappij. In de nieuwe orde zou geen ander recht erkenning mogen vinden dan het naar klassiek Romeins model ontworpen burgerlijk privaatrecht en het ius publicum, d.w.z. het typisch statelijk recht, dat door DE GROOT op het voetspoor van de Spaanse geleerden VITORIA en SUAREZ was gecomplementeerd met een volkenrecht, al werd dit laatste bij de meest extreme natuurrechtelijke verdedigers van het souvereiniteitsbegrip als H O B B E S , SPINOZA en PUFENDORF niet aanvaard als wezenlijk stellig recht. O p het doel, binnen het grondgebied van de souvereine staat alle rechtsvorming in de wetgeving te doen opgaan was het codificatiestreven gericht, dat straks in verschillende landen verwezenlijking zou vinden. .HUGO DE GROOT vermeldt in Bk. I cap. I § X I V van zijn beroemd werk over het recht van oorlog en vrede terloops, dat er buiten het i'') Zie echter Dr J. P. A. MEKKES Proeve eener critische beschouwing van de ontwikkeling der humanistische rechtsstaatstheorieën (1940) blz. 278, die bij ROUSSEAU een zij 't al gemaskeerd tweede verdrag naast het „contrat social" meent te kunnen aantonen. IS) Zie reeds GROTIUS De jure belli ac pacis L. I I cap. I V § V, 2. Niet aldus de Romanisten der i6e en 17e eeuw, die buiten de Humanistische natuurrechtsschool stonden, met name niet de grote Franse Calvinistische juristen DONELLUS {Comment, de jure civili L. I c. 10, I, V I ) en DUARENUS (Opera, Comment, in Tit. de legibus c. n ) en t.o. J. VOETIUS {Comment, ad Pandectas L. i, t. 3 nos 27, 37), die allen zelfs de mogelijkheid van afschaffing ener v.-et door het gewoonterecht erkenden, of. de leer der klassieke Romeinse juristen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen