GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

4 minuten leestijd Arcering uitzetten

door J. C. RULLMANN.

XV.

14. De wierMng van Artikel 23. Atasterdaim, H. Hövekier, 1869.

In zijn eerste brochutre (zie onder no. 4 van deze Bibliografie') had Dr Kuypier het algemieen stern-recht der gemeente, volgens artikel 23, als overgangsmiaatregel met vreugde begroet, maar als normale kerkregeling veroordeeld. In deze brochure, een overdruk uit De V er een i ging, Christelijke Stemmen, Deel XXIII, blz. 513—541, gedateerd Januari 1869, gaait hij nu de uitwerking van dezen maatriegel na. Het was een kerkelijke veldtocht, niet ongelijk aan Pruissen's krijg in '66: een aaneenschakeling van glorierijke overwimiingen, schier zondeir insparming 'en met de grootste ongelijkheid van wederzijdsclhie verliezen bevochten. En als ten glorierijk besluit van het steeds zegepralend voorwaartsrukken, kwam' eindelijk het Sadowa van dien onbloedigen, m]aar toch zoo gewichtigen veldtocht, miet de scihitterende en.alles beslissend© overwinning, die de kroon op heel den strijd kwam drukken: de overwinning der orthodox zich noiemenden in het groot en machüg Amsterdam.

Maar wat men in Pruisen zag na Sadovva, zag men na den triomf der rechtzirmige k'erkpartij ook bij oias. Diezielfde groote nationale partij', die Bismarck eerst dwarsboomde^, vergat, ïia Sadowa, om den wonderen uitslag van den strijd, haar vroegere houding, gaf haar beginselen prijs en ging k'nnpen aan de voeten van denzelfden staatsman, disn men eerst zoo M beslreden, zoo venguisd had en-gehoond.

En diezelfde trek van onzedelijke politiek was nn ook bij de riechtzinnigeh O'nmiskenbaar. Had mien eerst uit cionservaüsinje a!rt. 23 met tegenzin ontvangen, nu, na het k!ei*beiijfc Sadowa, verwachtte mien alles van dit artikel, ja ho'optie men eindelijk, na een luttel tal van janen, ook' het toppunt aller wens'chen té bereiken, en de vergaderzaal der Synode door , , we]giezinden" te heroveren.

Dr Kuyper toont nu aan, dat de directe verkiezing dieir kerkeraadsleden als blijvende maatregel onverdedigbaar is. D'e souvereiniteit van het goddelijk gezag, de souvereiniteit van Christus wordt door art. 23 uitgeruild tiegida de volkssouvereiniteit. Bij gemis aan leeb. wettig kerkbestuur scheen deze revolutionaire weg de 'Cenijge uitweg, die tot verwijdering van het schijlnbielstuur en tolt yes'tiging van een wettig bestuur leidein fcbn; maar als blij. vende organisa-tie mo'et de directo verkiezing door het christelijk be^wustzijn verworpen en met , iüle k'racht bestrede^ worden.

Verder betoogt de schrijver, dat dè weA'ing van art. 23, zo'nder [mieer, nooit tot fcerkherstel kan leiden. De verwachting, dat art. 23 ons een rechtziaiige synode zou brengen, berustte z.i. op een foutieve kansberekening. Nooit zou door de werking van art. 23 de. geWenschte Synode komen.

Na het leizen van „De Werking van Artikel 23" schreef Ds J. H. 'Gunning Jr in hetzelfde tijdschrift, blz. 659—668, een wqord aan Dr A. Kuyper oinder den tital: „Liaat .ons één zijn m'et elkan. d'er". 't Was den kort wo-ord van sympathie, van broederlijke instemniin, g. „Uw beschouwing van Art. 28 deel ik van ganscher harte, en kan ze niet hooren uitspreken, zonder tnlijn volle instem'ining te betuigeln... Ik voeg mij bij' uwe Btem, bij die van Hoedetaakie-r, Beynen, van allen die, met verschil van inzichteta otp één bodem des geloiof-s staande, roepieln: Laat ons samen bidden om den Heiligen Geest, sam'en werken in de kracht des Heeren."

Ook Groen van Prinstecer, Nederlandsche Gedachten, 2: ö 'serie, I, bk'. 91 en 92 betuigde zijln instemiming miet defc'e broichure van Dr Kuyper, lein waarschuwde: „Geen verderfelijker ge^ scheink dan art. 23; indien mien, ota de aanvankelijk gunstige uitkoimsttein eener enkel reglementaire biesbevoegdheid, ziclh illusie maakt om'trent de straks doodeiijbe werkinjg, van een palliatief len het, ia onzen tegenwoordigen toestand, alleen genoegzaani' panaqé vo'orbijziet."

En later nog weer op: blz. 289: „Art. 23, zonder Coinfessioneele bepierldnig, geeft, in beginsel en, vrees ik, na kortstondige illusie, .oó-k feitelijk, de Kerk aa|n het ongeloof prijs." '

De modiernie Dr H. Oort beoordeelde het opstel van Dr Kuyper in Die .T|ijdsp'i'e-gel en bracht het-'in verband mieit wiat Dis H. Pierson in De G i d s had geschreven o'v'er de heerschappij' vande bourgeoisie in de 'Ned. Herv. Ketck. Naar het oordeel van Dr Oort had dam de orthodoxen bij de verkie'zingen gezegjepraald door de hulp van het gepieupiel, > aan^gev> oeï!d door eenige dweepers' uit de achte-rbuurt. Ziei daaHtegen een artikel van I. Esser in De Heraut van 16 Aprü 1869.

Over art. 23 was' in de St'dm, mi en voor Waarheid en .Vreid-e, 1868, opb' nog gescihrevcn door DB' J. C. Verhoieff van Utrteiciht (referaat, uitgebraicht in de Ptieidikantenvergadetring), blz. 559 — 566, en door Djs C. S. Adamia van Scheltéma, blz. 1089-1096.

In Confidentie, 1873, blz. 19 kón Dr Kuyper oiosk ten aanzien van dit onderwerp met yoildoening có-nstateleren: „Veroorloofde ik mij' in „de werking van artikel 23" heit omhóudbjire yan ons repriQsentatieisysteem te wralken, en hen te weer. spreke'U, ' die van den nieuwen toestand' voetstoots wonderen wachtten, bijna copijlelijb' vond ik nog dit jaar dezelfde gedachte in .%et^v: ^l3jgë, (^g|t, ; van Dr Cramer c.s." pi^iêsm^^s^^m-^'

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 13 januari 1922

De Reformatie | 8 Pagina's

KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 13 januari 1922

De Reformatie | 8 Pagina's