Een late nabetrachting.

Eén ding is er, dat de gevioierde verkiezingsstrijjd ons met .groote duidelijkheid geleerd heeft; wij moeten meer doen aan de studie der, beginselen.

Het feit, dat de a.-r. partij het hard te verduren) had en stemmen gn zetels verloor, wordt in den regel verklaard uit de maatregelen van Minister Colijn, doch hoeveel waars hierin ook moge schuilen, afdoende is deze verklaring niet. In de eerste plaats is het ondenkbaar, dat iemand^, die eens uit beginsel a.-r. stemde, dit zou nalaten omdat bijl bepaalde maatregelen niet kan goedkeuren of iü zijn beurs getroffen wordt.

Zij, die dit wel gedaan hebben, kunnen hoogstens meeloopers zijn geweest en hun vertrek' kan geen oorzaak zijn van al te diepen rouw.

In de tweede plaats is het zoo goed als z; eker, dat velen, die bij ons behoorden, een andere partij hebben gekozen om redenen, die met de bovengenoemde niets ie maken hebben. Dat een jpaar kleine predikantenpartij'tjes zonder staatkundige beginselen succes konden hebben is te wijten aan het feit, dat ons Volk met de beginselen van hun eigen partij niet voldoende vertrouwd was.

Was dit laatste wel het geval geweest dan zou de zeer eigenaardige strijdwijze dezer politieke theologen zonder gevolgen zijn gebleven.

Dat dit niet zoo was is onze schuld.

Thans is het de tijd om maatregelen voor de toekomst te nemen.

Gedurende langen tijd had onze partij te strijden voor enkele concrete dingen, die duidelijk zich afteekenden tot zelfs in het bewustzijln van den meest eenvoudige. Dat niet de Staat maar de ouders een primaire taak hebben ten opzichte van het onderwijs, was aan de meesten duidelijk.

Thans gaat het over veel moeilijker vraagstukken.

Vele principiëele vragen groep'eeren zich rondom de verhouding van "Slaat en Maatschappijl Hoever strekt de vrijheid van het individu zich uit en wat wordt geëischt door het belang der gemeenschap ?

Een andere groep van vragen richt zich op de verhouding tusschen Kerk en Staat, met al wat daaraan vast zit.

In de staatkundige beginselen der anti-revolutionaire partij ligt het antwoord op; deze vragen besloten, maar wij hebben verzuimd deze zaken onder het volk te brengen.

Dit is begrijpelijk, want het is lang geen gemakkelijke taak.

Ook leidt het stelsel der evenredige vertegenwoordiging er bgna onwillekeurig toe, dat van het begin»af op de vorming van een coalitie-ministerie wordt aangestuurd. Hierdoor komen als vanzelf de punten, waarover de drie rechtsche partijien het eens zijn meer naar voren en bestaat er gevaar voor, dat de punten, die niet voor verwerkelijking vatbaar zijn, op den achtergrond raken.

Wie b.v. de „N-ederlandsche Gedachten" van Groen van "Prinsterer doorleest, komt sterk onder den indruk van den ernst en de beteekenis van het kerkelijke vraagstuk. Het besef van te leven onder onjuiste verhoudingen ten dezen, is thans vrij! wat verzwakt.

Nu hebben wij gelukkig onze Gereformeerde J. V. en niet genoeg kuimen ^ij' waardeeren wat daar ook voor de studie der anti-revolutionaire beginselen gedaan ; ^0Tdt. Maar de kring der Geref. J. V. valt niet geheel samen met dien der a.-r. partij en ook is na het verlaten der J. V. nog verdere studie gewenscht.

Onze propagandaclubs, die een centrum van beginselstudie konden zijh, bepalen ^ich nog al veel lot uiterUjke dingen. Men maakt zich in verkiezingsdagen druk met het rondbrengen van strooibiljetten en het opplakken van platen en dit is zeer verdienstehjk werk. Doch bij het doen van huisbezoek blijkt maar al te dikwijls, dat men weinig te propageeren heeft, omdat men zelf een beetje vreemd tegenover de zaken staat.

Dit nu moet anders worden.

Wij moeten de komende periode besteden voor intensiever en systematische beginselstudie.

Onze propagandaclubs moeten geregeld vergaderen en de histO'rie en de beginselen onzer partij bestudeeren. Alleen op deze wijze kan gewaakt worden tegen verwatering en verslapping in eigen kring. Wie eenmaal grondig de beginselen kent, zal om bijkomstige redenen zijn partij niet verlaten, noch het slachtoffer worden van vroom-s c h ij'nende redeneeringen.

Ook met het oog op den propagandistischen arbeid schijht mij, meerdere studie noodzakelijk.

Nog altoos ^geldt de oude regel, die in Goethe's Faust is te vinden, dat, wie iets in eens and'ers ziel wil ontsteken, die moet dit eerst in z'ij'n eigen ziel hebben bezeten.

Onze propaganda, ja heel onze partij' zal ten slotte niets and'érs worden dan wat wi| zijn.

Daarom moeten wij meer zijn dan trouwe en geduldige kiezers. Wij moeten oog k; ijgen en hart hebben voor onze beginselen en overtuigde antirevolutionairen zijn. Alléén op die wijze kunnen wijl duurzaam invloed ten goode oefenen op ons volk.

Want ten slotte hangt de toekomst van een volk niet af van stemverhoudingen, en wetten. Deze worden op hun beurt beheersöht door de volksovertuiging.

Niet voor het aantal kiezers dat wij! voor een enkele gelegenheid aan de bus weten te brengen is onze beteekenis als partijl af te meten, maar hiernaar in welke mate wij! onze beginselen kennen en liefhebben.

Zonder harden, emstigen en langdurigen arbeid zullen op dit terrein geen vruchten gezien worden en dan — wij' mogen ons wel eens afvragen, of hier ook een achterstand is, die ingehaald moet worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen