Indrukken van den dag.

Philadelphia, 6 April 1930.

Na de aanbeveling van de kollekte werd da predikant van den Baptist Temple verzocht, om voor te gaan in gebed. Over een gebed spreek ik liefst niet. Maar dit mocht ternauwernood een gebed heeten. Reeds om den vorm niet. De man stond druk tegen God te gesticuleeren. De eerbied ging daardoor geheel verloren. En de inhoad moest meer ter verheerlijking van Billy Sunday dienen, dan van onzen Vader, die in de hemelen is. Ik verlangde naar het „Amen". Of liever wilde ik, dat het „Amen" achterweg© bleef, want het was hier zeker misplaatst.

De opperzangmeester had nog iheer op zijn repertoir. Ook mevrouw Sunday, in de wandeling „Ma Sunday" genoemd, moest zich aan het volk vertoonen. Als een kat zoo vlug klom ze op de spreekplaats. Lachend komplimenteerde ze de inwoners van Philadelphia. Ze hield veel van hen en van h\m stad. Had zij het bij een vorige gelegenheid hier verkorven, omdat zij naar het oordeel der goede Philadelphiërs te korte rokken droeg, zij had zich, zooi verklaarde ze onder hilariteit, daarvan bekeerd. Soms vormde zij haar handen tot een loudspeaker, evenals straks haar man herhaaldelijk zou doen, om aan bepaalde passages uit haar speech bijzondere kracht bij te zetten. Erg dankbaar was ze voor de campagne in deze stad. Levendig en vlot had zij gesproken en' haar charmante verschijning maakte stemming.

Toen moest de dokter van Billy te voorschijn komen. „Kom hier. Jack", riep de opperzangmeester. Het noemen bij den voornaam geldt in Amerika, als een teeken van populariteit en als uiting van demokratie. De opperzangmeester klopte hem op den schouder, liep een paar passen gearmd met hem naar voren en dankte hem', dat hij Bill zoo kranig verzorgde.

Nog een lied en Billy Sunday kwam aan het woord. Ge ziet, hoe men in den tijd van wachten de verveling van het publiek had verdreven.

Billy Sunday is naar schatting een goede zestiger. Wie in een van de boeken, welke over hem werden geschreven, een ïoto van hem heeft gezien, vindt hem sterk verouderd. Over zijn gelaat loopen een paar lijdende trekken. Hij moet eenige jaren geleden een „break down", een psychologische inzinking, hebben gehad. Overigens heeft hij in zijn voorkomen niets van een „vrijen dominee". Zijn kleeding is niet geantikeerd, maar van moderne snit. Fantasiekostuum, blauwe das met witte noppen. Als hij; begint te spreken, merkt ge dadelijk, dat hij bijna geen stem meer heeft. Op het verdere van den avond wordt het er niet b'eter op. Hij' heeft zich overschreeuwd. Toch gunt hij zijn keel geen rust Avond aan avond houdt hij meetings, soms wel twee of drie op één dag'. Hij maakt geweldig veel gebruik van „slang". „Slang", oorspronkelijk dieventaaJi daarna platte taal, bestaat thans uit uitdrukkingen, welke bijna ieder in Amerika bezigt. Tevergeefs zoekt ge naar de etymologische afleiding. Die is er eenvoudig niet. Een woordenboek kan men er niet van aanleggen, want na enkele jaren heeft het „slang" zijn oude huid afgestroopt en een nieuwe aangenomen. Vooral de dagbladen bedienen er zich van in hun headlines, opschriften met reuzenletters. Een vreemdeling, die meent zijn Engelsch aardig te kennen, wordt er wanhopig van, zoolang hij probeert, ©r een goeden ziii van te maken. Het is het best die pogingen op te geven. Dan herwinït men zijn evenwicht. Ook moderne romans en anekdotes krioelen van „slang". Van de kansels blijft het echter streng geweerd. Tenzij een predikant zijn Engelsch niet goed meester is. Zoo hoorden we van een dominee, die preekte over Jakob aan den Jabbok. Hij kon er de juiste uitdrukking niet voor vinden, dat Jakob's heupzenuw was verrukt. Hij maakte er van, dat hij had „something on the hips", iets aan 'de hetupen. De kerk schoot in den lach. Want „to have something oh the hips" was destijds „slang" voor dranksmokkelen! De dominee moge zich troosten met het Nederlandsche spreekwoord: door schade en schande wordt men wijs. Of B|illy Sunday echter op een kansel staat of niet, het „slang" ligt in zijn mond bestorven. Hij denkt in „, slang". Meermalen werd hij uitgenoodigd om in Engeland te spreken. Hij bedankte ©r telkens voor. „Dan zou ik een nieuwe taal moeten leeren", verontschuldigde hij zich. Zijn stukke stem ©n zijn „sla, ng" waren oorzaak, dat ik slechts de kleinste helft van; zijn rede heb verstaan.

Gelijk men weet, is BiUy Siunday een kampivechter voor de groote waarheden van het christendom. Hij verdedigt op , zijn origineel© manier de onfeilbaarheid van de Schrift, de Godheid van Christus, de geboorte van 'j^& n 'Heiland uit ©en maagd enz. Dezen avond had Jiij het over de voldoening van Christus. Warm liep hij, toen hij de loochenaars van de verzoening onder handen nam. Van tusschen zijn tanden kwam een brieschend geluid. Hij nam een stoel op e|n maakte een gebaar, als wilde hij die naar het hoofd van een hypothetischen loochenaar onder het publiek slingeren. Maar het gehoor was blijkbaar aan .zulke bewegingen gewend. Niemand deinsde terug M b'ukte. De stoel bleef dan ook stevig jn zijn hand omklemd. De sportieve lenigheid van den voetballer had hij nog niet verloren. Soms stond hij' met één ^rong op zijn stoel en vervolgde zijn rede. Of ook zette hij met verrassende snelheid zijn éénen voet boven op den lessenaar, om kort daarop weer voorover gebukt, geschraagd door één been, op den vloer

van het platfoiin te liggen. Nu en dan bewoog hij knikkend het hoofd, blijkbaar een sein, dat het tijd was om te .applaudiseeren, waaraan het publiek dan ook trouwhartig voldeed. Ondanks zijn schorheid stootte hij van tijd tot tijd vervaarlijke „yells" uit, kreten, gillen, zooals ze ook wel op een Amerikaansch voetbalveld worden vernomen en ik twijfel er aan, of de jaldialzen hem daarin wel overtreffen. Ik denk, dat deze yells nog wel weken, misschien maandenlang in mijn oor zullen blijven hangen. Toch was hij dien avond nog niet heelemaal in zijn kracht. Het bekende gebaar, waarbij hij driftig zijn jas uittrekt en zijn boord afrukt en tegen den grond smijt, Voerde hij niet uit. Telkens keerde hij echter weer naar zijn papier terug. Want hij had zijn heele rede op schrift voor zich, wat de meeste Amerikaansche predikanten niet zouden durven. Naar men mij vertelde, heeft hij slechts een bepaald aantal redevoeringen en maakt hij niet altijd door nieuwe. De raming liep' van 150 tot 300. Als hij ergens vast predikant was, en tweemaal per Zondag moest preeken, zou hij dus een dominee van anderhalf tot drie jaar zijn.

Op deze allerzonderlijkste manier trachtte hij de boodschap te brengen: het bloed van Jezus Christus Gods Zoon reinigt van alle zonden. Het volle evangelie was het evenwel niet. Hij leerde, zooals de meeste, zoo niet alle „evangelisten" in Amerika.

Opeens boog Ma Sunday het hoofd en sloot de oogen. Enkele anderen volgden. Daaruit begreep ik, dat Billy Sunday bad. Een groot deel van het publiek had er geen erg in. En ^geen wonder. Elke opwekking tot bidden ontbrak. De gebedsvorm werd geheel gemist. Toen het geëindigd was, sprak hij nog even door. Hij besloot zijn rede niet met een peroratie, maar door onder armgezwaai zich naar alle kanten van de kerk te wenden, naar beneden en naar de gaanderijen en steeds maar te roqpen: „Come o'er", „Come o'er" (kom hier), zeker wel tot vijfentwintigmaal toe. Dat beduidde, dat zij die Jezus als him Verzoener erkenden, inzonderheid zij, die onder zijn „preek" tot bekeering waren gekomen, zich naar voren zouden begeven, en hem de hand drukken. Een luik pp het platform ging open, Billy daalde in een warme jas gewikkeld het trapje af en bleef als voor een onderdeurtje staan. Het publiek aarzelde. Een paar ouden van dagen braken het ijs. Daarop kwamen er meer. Eindelijk stroomde het. Van eiken hoek van de kerk. Billy schudde allen de hand en gaf hun enkele woorden mee. Een bepaald emstigen indruk maakte het niet. Er was nog al gedrang. Sommige „flappers" (bakvischjes) verloochenden haar natuur niet. Zij stompten elkander in den rug en giebelden. Zoo traden ze op Sunday toe. Ik had er genoeg van en vond met eenige moeite een heenkomen. Hoelang dat defileeren wel geduurd heeft, kan ik niet zeggen. Misschien wel 'tot ik goed en wel weer in den vriendenkring zat.

"Welke mijn eindindruk was? Het kon Alleszins interessant worden genoemd, maar stichtelijk? Helaas neen. Gaarne geloof ik, dat Billy Sunday het oprecht meent. Dat neemt echter niet weg, dat hij m zekeren zin de religie tot een bespotting maakt.

Naar aanleiding van dit bezoek aan den Baptist Temple hoorde \k verhalen van andere beroemde „evangelisten" in Amerika, die öf Bill imiteerden, èf hem trachtten te overtreffen, öf eigen paden bewandelden. Gaarne zou ik er iets van oververtellen. Maar de indruk van dezen dgg is reed? al te lang geworden.

Toen 's morgens de zon Tieerlijk straalde, werd mij voorspeld, dat we dien dag regen zouden krijgen. Hoe mijn zegsman dat wist? Wel, werd geantwoord, in Philadelphia regent het om den anderen dag. En het kwam uit. 's Avonds goot het.

Trouwens, Philadelphia heeft een eigenaardig klimaat. .Na 1 Juni ontvlucht, wie even kan, de stad. De vochtige warmte wordt dan moeilijk verdragen.

O, William Penn, waarom 'beb't gij uw schoone stad niet in gunstiger klimaat gesticht?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen