GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Acta van de Classis Neder-Veluwe

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Acta van de Classis Neder-Veluwe

13 minuten leestijd Arcering uitzetten

1592-1620.

Transscriptie van 6. van der Zee, Herv. Pred.

XIII.

Aankomende predikanten. Catechismus. De pastoor te Vaassen. Predikdiensten. Verslag van den staat der gemeenten. Kwestie tusschen predikanten en schoolmeester te Hattem. De pastoor van Ermelo, etc. Deputaten.

Acta classis gehalden binnen Eep, angefangen den 15 April Anno 160 0.

1. Nach anropinge Goedes sind door de gemeinen stemmen geëligert in praesidem Wilhelmus Wirtfeldius, in Assessorem Johannes Zuitlerius, in scribam Johannes Vosskull.

2. Sind erschinen von Harderwick Wilhelmus Wirtfeldius deinar ende Wolier von Woltinge, ouderling. Von Elburg Winandus Johannis, deiner; ende Conrad' Nagge, ouderling. Von Neikerken, Johannes Zuitlerius, deinar ende Antonius von Alden- Barnevelt olderling. Von Haltem, Johannes Sanderus, deinar, ende Peter Gerrisen olderling. Von Vortheusen Wolterus de Brun, deiner, sonder olderling. Dese sind gecomparert mit gehorlick credenten; Maer dese navolgende sonder ouderlingen end credens breven: Johannes Voskullius, deinar in Eep; Tilemannus Mylius von Neunspeit; Gosswinus Doren uth het Oulde-bruck; Thomas van Dinsllaken van Oeun; Wimmarus Stipelius von Ermel: Reinerus Winckopius von Barnevelt; Timannus Alberli von Garder; Jacobus Schonhovius von Herde; Wesselus Groningensis von Dorspeit; Johannes Hesselius von Elspeit; Petrus Kintius von Putten.

Uth dem Classe von Arnhem sind mit credens erscheinen Jacobus Burschitus, deiner thot Arnhem ende Johannes Wittaeus (Wedaeus), deiner thot Brummen.

3. Sind vorgelesen de Acta classis lastmal gehalden thot Elburg, ende wat darin beschlotten, dat in desen tegenwordigen classe solde gedan worden ist volgend affgehandelt.

4. 1st concludert dat der Deiner in Herde, Schonhovius privatim clausis jannuis saai proponeren^) den 16 April mani hora 6 ende sal darnaer vor de Broderen ock geëxaminert werden.

5. Petrus Kintius heeft sein testimonia getont, ist vor guedt erkendt.

6. Sind de Broderen des classis vermant geworden dat overmits sommige noch lichprediken doen, dat si dcselve, achtervolgende de resolutie des Synod, generalis, door goede middelen, soude geduncken alf te stellen ende ganslich onderlaten.

7.1st noch repetitie geschehen dat bey eiken Deinar des Wordes in sein kerkenraed de Acta Nationalis Synodi sollen vorgelesen worden, ende von den ouderlingen ende diaconen onderteket.

8. Der Catechismus sal nersüglich in den kercken den volcke von den Deinaren vorgeholden worden^ darmit (opdat) de kinder darin ock onderrichtet worden. '

9. Pelegrinus von Herde, pastor thot Vaesen, beschriven sinde ist gecomparert, ende als he gefraget ist geworden off he, achtervolgende de resolutie des classis gehouden thoet Elburg, ende sein darop gedanne belotfnisse, gecommuniceert heefft thot Apeldorn, Heefft hi verklaert dat het selve niet gescheld ist, de schuld legende op sein kranckheit di hi desen winter gedragen heefft, ende dat het gehelle iaer noch nit vertlotten ware, welches hem solde eindigen den ersten May. Then ander gefraget sinde ob he de Articulen der Nederlandischen belidenisse wilde onderteken als conform sinde Goedes wort, heefft geantwort, dat hi solckes weel döun wilde, wanneer he von seiner beroringe verlost sinde scriven konte. Then derden gefraget sinde na den Lehr des Catechismi geeft ther Antwort hi halt den selven goedt in sua qualitate, ende ob he denselven onderschriven wilde, wil hi hem bedencken. De broderen des classis dit overlegende ende darbey bedenckende, wat in vorganden tiden deses angande met hem gejiandelt ist, verstaen ende ordelen eindragtiglich dat overmits hi so langen üdt gehadt heefft, ende so lange gedragen ist ende nochtans gehn runde verklaringen doen will, dat hi in Dinst des Wordes niet behor geilden the worden, ende derwegen door Autoritat des Synodi von seinem Dienst de facto the removeren.

10. Vorder so sind vorgelesen geworden de Acta des Synodi gehalden thot Harderwick, gehalden Anno '99 ende volgens gehandelt voor het eenige dat den Brodern des Classis in vorg. Synodo was opgelacht.

11. De Deinaren des Classis hebben gelicker hand onderteckent de Articulen des gloves der Niderlandischer Belidenisse.

12. Deweil in dem Synodo beschlotten ist dat de Deinaren op den platten lande tho willen (ten gerieve) in den nagst gesittenen steden sollen prediken omb haer selven dardor the exerceren, hebben de Broderen des classis voor goedt angesehen, dat thot Harderwick predigen sollen de Dienaren von Ermel, Neunspeit ende Eep. Thot Elburg de Deinaren in Oude Broek, Elspeit ende Osterwolde, Thot Hattem de deinar von Herde, ock di von Oeun so verre he kan, ende datselve wanner si von deselve steden dartho heropen worden. Ende overmit de Deinar tliot Putten in sein Dorp in der weken predigt, gelich als ock de deinar thot Voorthuisen, sind de selve hiervan entschlagen. Barnefelt ende Garderen excuseren haer door haer ouderdom.

13. Saai wideromb gerepitert werden in Synodo dat de Missiven geschriven ende gestellet sollen werden Ihi de Broderen des Synodi von malcanderen scheiden.

14. Wideromb den Synodo vortostellen de sake belangende D. Johannem Mauritium Bergerum.

15. De Broderen des Classis ratificeren ende holden vor goedt hetoenige de kercke von Harderwick als gedeputert sinde von den classe gedan heefft in de beropinge Wimmari Stipelii thot den dinst des Wordes thot Ermel, ende in de beropinge Thomae von Dinstlaken thot den dinst des Evangelii thot Oeun. Ende overmit de vorg. deinar thot Oeun noch niet confirmert ist, saai Johannes Voskul den selven thot gelegener tidt confirmeren.

16. De von Harderwick hebben verklart den staet haerer kercke door des Herren guad tamlich te wesen. Ende datselve noch taglichs wasset ende thot nemp. Ende dat dar twe dinge noch sind darin se der Broder adveiss begert, eins dat overmit noch heimelicke vergaderinge von papisten in den heusen gehalden werden, dewelcke door de Autoritet des Magistral niet belled en worden gelich den kerkenraad aldar so schriftlich als mundelich versocht heefft.

Het ander dat het lesen der Goedliker Schritttuer in der Kercken noch niet gebruck en wirt. Darop de broderen des classis segen, dat angande dat erste den kerkenraedt in particulir solde spreken mit den Burgemeesteren di der saken weel thogedan sind, ende si bidde ende vermanen bey den Ersamen Raedt alle nerstigheit the doen omb deselve the verhinderen ende aff the schaften ende op het ander dat si vor stichtelich holden dat het lesen door bequam person angestell werden.

17. Die Deinar von der Neikerken verklaert dat het tamlich staet met haeren kercken, doch dat het wassdom klein geschatzt wordt.

18. De Deinai- von der Elburg verklaer dat alle dinge richtig ende weel sind, met verhalen dat dar ock tamlich wastdom ist.

19. De Deinar von Hattum verklai-t dat die stat harer kercken ende scholen weel wat better mochte wesen von wegen eeniger inconvenienten so darop geresen sind.

20. De Deinar in Oude-Brock verklart dat hi noch gheen kercke offte gemeint opgericht ende dat het gehor ock noch niet so grodt en ist. Ock claget he over den koster dat hi sich niet richtig halt in sein Ampt.

21. Die Deinar von Oeun verklart dat het gehort tamlich ist maer de Jonckers doen groet affbruck.

22. Wesselus van Dorenspeit verklart dat het gelior tamlich.

23. Tilemannus Mylius verklart dat hi een tamlich gehor heefft en dat hi verhop door Goedes gnad in korten dagen ein gemein an te fangen.

24. Timannus Alberü verklai-t dat gehor tamlich te wesen maer sihet noch ghein middel omb ene gemeinte op te richten.

25. Barnevelt verklart dat dar veil auditores sind, ock sommige haer thot den Avontmal verfogen — als het in den naest gelegenen kercken utgedelt wort.

26. Die von Voorthuisen verklart dat he ein tamlichen auditorium hebbe ende dat het och tamlich omb de gemeinte staet.

27. De von Herde verklart dat de lenden wel tamlich ter kercken kommen. Maer door vermanen von Schatting dat de Schuit onder die predicatie doet ende dat de krameren von der kercken feü' hebben, doen dat het gehoor klein wort.

28. De von Elspeit verklart dat't volcktamhch ter kercken kommen, doch dat sommigen seer behedt worden door de wagens die von Hirde sorterende onder Harderwick omb holt the halen op de Sondagen dar komen.

29. Petrus Kintius dat de luiden wel ther kercken kommen maer noch ghen gemeinte heefft, ende dat de kellerej' dar verhindering doet.

30. De von Ermel verklart, dat de luiden wel ter kerker gaen, doch dat barer veil na Harderwick lopen omb te kopen elide verkopen op de Sontage, seg occ dat het wel nodig ware dat dar schole gehalden worde.

31. Johannes Voskuyll verklart dat hi door het gebruck des Nachtmals ein gemeinte heefft angevangen op the richten, doch noch gein ouderling ende diaconen erwelt, welck he verhopent dat erste dages solches gedan solde werden.

32. 1st gefraget ob niet raedsam were dat overmit den classis stercker word ende de broderen widt von malcanderen gesellen niet sonder grote onkosten vergaderen. Also ock dat den Classis langsam vergadert, niet goed en ware dat den classis gedelt worde ende dat mil adveiss des Synodi. Is «eantwort dat het niet vor raedsam angesehen wordt, ende ock de kosten te vermidden, dat de gedepnterden des Classis macht sollen hebben eenig particulir conventum the heropen als de ttoed olches sal vorderen.

33. Indien dat einige von den classe gecommittert worden omb elders the verrisen, ende von haer kercke de onkosten niet konden hebben, dat deselve resen sollen pp de kosten der Broderen des Classis in gemein.

34. Ob de frage ob niet goedt ware dat den gedepnterden des Classis sekere instructiones worden gegeven angande haer bedeininge, ist geanlwort dat man sal "laten bliven als Ihot noch tho gehalden ist, ende derhalven niet nodich.

35. De Broderen des classis selien vor goedt ahn, dat de lidmaten der gemeinten von Barnevelt haer vertogen ahn de naest gelegene plalzen omb met liaer kercken aldaer te communiceren thot tiet tho dal si mit ein bequameren Dienar solden versein soin.

36. 1st gefraget dat indien ein kerken Deinar affüvich wordt, ob niet goedt en ware dat de Broderen des Classis den Dienst ein jaer lang per vices solden bedienen, thot profeil der nagelatenen witwen, refereren haer de broderen op de resolutie des classis geholden ther Elburg Anno 1597 dar von den 14 artikel in het classicale bock utgelaten

sinde also luide 2); (Zie 1597). 37. Joh. Nueckius pastor thot Osterwolde heefft geproponerl ex Johanne cap. 16. Wat ghy den Vader bidden, darut de Bruderen hebben verstaen, dat hi hem van der tidt, dat hi lestmal thot Harderwick geproponiert hefft, seer hefft gebeteert, mde hebben hem gesegt watt sy darin ordelen tot verbeteringh nodich tho wesen, end is beschloeten (latindem naestfolgende classe van den Broderen sal geëxaminert werden.

38. Jacobus Schonhovius deinar thot Herde heefft sein propositie gedan, gelich hem opgelegt was von den classe ende ist volgens in de vornambste stuck der Chrislelicker religelie summarischer weise ondersocht worden ende ho well de Broderen des Classis, so ahn sein propositie als och ^hti sein antword gegeven in examine ghetan seer goedt behagen gehadt hebben, nochtans dweil he tegenwordig in den Deinst ist, so ordelen de Broderen dat he darin saai worden geconfirmert ende nerslig vermandt omb vor(t)han flitig tho studeren ende saai de confirmatie doen Johannes Sanderus deinar thot Hattum tho geleigener tidt.

39. Also Martinus Vultzius, Scholmester thot Hattum eiii Scluifft heefft ingebracht, darin he klaget over den deinar des Wordes aldar, alsdat he ghein frindschafft mil hem hebben en kan, maer mehr verhindert word in sein scholdienst, ist he mondlich hir over verhort, gelich ock den Dienar selvest, ende de Broderen se beide gehort hebbende, hebben weel verslan dat hi gein wettelicke redden en hadde tegen den Dienar, ende den Scholmeister hierover vermandt sinde, sind se beide thot Einigkeit ende Vreindschap vermand, welcke vermaninge se angenomen ende mit handtastinge tho underhalden belovet.

40. Overmits dal man befind dat het examen der deinar di erst heropen werden thot den kerkendeinst wat schlap tho gaet, sehen de Broderen vor goudt ahn, dat in tokommenden tiden meer nersligheit hierin sal gedan worden, ende dat Üiot het examen de gedeputeerden des classis sullen heropen worden indien dat ein examen in einige kercke solde gehalden worden.

41. Tho dem Sj'nodum tho refereren ho men sich halden sail tegen decenige di thot olderschap oder diaconen heropen sindt, solches sonder wettelicke redden solches wigeren ende affschlan.

42 Tho refereren ad Synodum, ho man doeun saai so ein Vroufrauw die Menistischer leer tho gegedan sinde, ander luiden kinder tho den doop bringet ende haer eigen kind ongedop lat ligen.

43. Te refereren ad Synodum hoe de ouderlingen wesende litmaten des Magistral ist horende in den kerkenraedt dat de overhelt behort the straffen oft se schuldich sollen wesen uth kracht hares eydts, den Magistral solches tho erkennen the geven o3er niet.

44. De Broderen sind vermand dat se einigkeit sollen halden in het prediken op de werckdagen in der Vasten achtervolgende den 20 Artikel des Synodi gehouden thot Zutphen.

(45) 46. Winandus Johannis verklaer dat hi Joh. Vosskulium in den deinst thot Eep hebbe geconfirmert als hem dal Classis hatte opgelacht.

47. Alse die kercken von Elburg vorgestelt heefft off haer niet solde georloff sein einige proponenten di haer sludia verlatende sich begeren the offenen in proponeren. 1st vor goedt erkand dat solches solde mogen geschiden mil beschlotten doren allein in bey wesen des kerkenraeds.

48. Angaende den toverschen Custer van Vorthuisen vindt den classis voor goud dat den Synodus wilde schriven ahn de Schuiten ende ker(k)mesteren ende gemeine ker(r)spelsluiden, dat se wilden heropen einen anderen bequameren koster, ende dan to legen de inkompste des jetztigen Custers, ende dat deser ock door aucloritet des Edelen Hove befodert werde.

49. So veel de sake von Barnefeldt angaedt omb ein bequameren deinar the hebben, ist di geremitteert ad Synodum.

50. Het ist gefraget offte ein person sonde mogen the houlich nemen di gene di ein ersten man verlaeten heefft, ende mit den tegenwordigen in overspeel geleeft. 1st geantword Nein.

51. Was man doen saai mit Georgio de Kola, dweil hi na dato dat hi von sein dinst entsettet ist gewesen, personen heefft gelrouwet in ein heuss, sonder gesehen the hebben getuichnisse dat haer geboden gedan ende gene verhinderinge vorgekommen wass, ock wesende di ein person uth ein ander kerspel; 1st geantword dat man stellen sal in ordel des Synodi.

De sake angedeint sinde von den Deinar thot Voorthuisen, hoe dat ein Wever, genand Jacobs Henrix welcke gewest ist membrum Ecclesiae darselffst, sich begeven heefft ad adulterium ende darumb motwillich contra admonitionem Eccesiae persistert, sal men refereren ad proximum Synodum.

52. Den Deinar von Ermel geifl the verstan, dat hi seer beleid werd in seinen Deinst ende dat darumb dat hi bey sein kerck niet en kan wonen, dweil des pastor de pastorie van den gedepulerden van Weluwe gegelidt isl, gelich si hem von den Edlen Hove gegelidt ist, versucht derwegen dat man hem wil beholpelich wesen dat hem off de pastorie tho gelegt werde offte so wel als deselve doth. Wert gereferert ad Synodum.

53. Thomas von Dinstlaken over dat kiene onderholt dat di dit iar heefft tho geniten, ende derwegen ein vorschriven begerl ahn de gedepulerden deses quatirs omb einige verbeteringe seiner stipendii, welches him ist verwilliget.

54. 1st der kercken van Elburg opgelacht den richter in Oude broch an the spreken ende tho vermanen dat hi den deinar aldaer de twe mudde rogen niet en wilde onthouden, di hem von deser tidt soud thogelacht.

55. Sind gedeputerd op den Sj'nodum the risen Wynandus Johannis mil ein olderling tlier Elburg ende Johannes Voskul mil ein olderling von Harderwick.

56. Sind gedeputerd ad Classem Arnemiensem Johannes Zuitterius ende Ellardus Maenius.

57. Sind gedepulerl ad inspectionem Classis Wilhelmus Wirlzfeldius ende Petrus Kintius, also dat Wilhelmus ein iaer ende Kintius Iwei iaer dienst sullen.

58 Der nastvolgende Classis sal gehalden worden binnen der Stat Hattum, ende sal utgeschriven werden von den gedepulerden des classis ther tidt also sollen befinden dat het sal behoren.

59. 1st Johannes Voskul predicant in Eep opgelacht binnen Hattem de predicatie the doen.

Na gedaneu censura morum sind de Broderen in vrede ende einigheit gescheden.

WILHELMUS WIRTZFELDIUS, praeses classis. JOH. ZUITTERIUS^ assessor. JOHANNES VOSSKUYLL, scriba classis.


1) Met gesloten deuren een preek houden des morgens om zes uur.

2) Zie aldaar. Het is er met een latere hand onder geschreven en door mij in den text van de Acta van 1597 gevoegd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 augustus 1936

De Reformatie | 8 Pagina's

Acta van de Classis Neder-Veluwe

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 21 augustus 1936

De Reformatie | 8 Pagina's