GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

ZENDING EN EVANGELISATIE

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

ZENDING EN EVANGELISATIE

8 minuten leestijd Arcering uitzetten

Bonifatius

Heidenzendeling en kerkorganisator.

I.

Wanneer Bonifatius in 716 als zendeling onder de Friezem optreedt, is in deize laiidan nog hecht en sterk hel bolwerk vaa het heidendom. In heel Europa heeft hel Chrislendora nog weinig invloed. De Islam is Spanje binnengedrongen en rechts van den Rijn zijn alle volksslammen nog in do macht van het heidendom. Rome heeft al­ leen zeggenschap in een gedeelte van Engeland, in hel rijk der Franken en Longoibarden, van de Pyreneeën dus, tol aan de monding van den Rijn. Rechts van dan Rijn zijn hier en daar verstrooid enkele zendingsposlen te vinden van lersche en Schotsdhe monniken, die geregeld versterking ontvangen uit hun moederkloosters.

In één van die onlvangl ook Bonifatius die priesterwijding. Hij neemt er al spoedig een vooraanstaand© plaats in en krijgt een groot aandeel in de kerkelijke beweging van die dagen. Wiant waiuieer er een oneenigheid uitbreekt in de kerketlijko wereld in het rijk van koning Ine, besluit men enkele gezanten te zenden naar den aarts, bisschop van Canterbury. Met "bijna algemeene stemmen wordt dan Bonifatius tot leider van deze missie aangewezen. Hiermee alleen al is zijn plaats in do kerkelijke wereld genoeg geteekend. Zoo-kon hij zich ook pracüsch inwerken in de vragen van het kerkelijk leven van die dagen. Een prachtige carrière lag voor hem open.

Maar „de dienst van Christus en zijn lust tot zwerven" deden hem Engeland verlaten. 716 trekt hij, even veertig jaar oud, met twee of drie monniken naar Friesland. Poliüelce gebeurtenissen, ©en opstand van den Friezenkoning Radboud tegen Karel Martel, maakten een ontijdig einde aan zijn eersten zendingsarheid. Hij wordt gedwongen naar Engeland terug te koeren. Daar wil men hem wijden tol abt van het klooster in Nhutscelle. Maar de zendeling ziel zijn roeping anders. Niet het rustige leven in hel klooster, hot zwervende, avontuurlijke leven opi het zendingsvold trekt hem. Hij slaat do benoeming af.

Zonder meer naar Friesland lorugkeeren kan hij ook niet. Hij heeft de gevaren daar gezien en de onlza^elijke taak, die daar ligt. Achter Friesland weel hij hel heidenscbe Germanië, Friezen, Saksen, Slaven.

Wel kende hij de enkele voorposlen der angelsaksischa zendelingen, die in groote onafliankclijkheid zelfstandig werkten, maar hij zag duidelijk ooik hun kleine kracht, omdat ze misten do doelbewuste eenheid, die in de geweldige taak, de Chrisüaniseoring van Germanië, nooidig was.

Bonifatius heeft dit manco klaar geizien. Het is daarom vooral dat hij, voor hij weer uittrekt, contact zoekt met den Paus. 718 gaat liij naar Rome, waar hij in nauw contact komt met Gregorius de tweede. Met hem bespreekt hij meermalen de belangen van het zendingswerk in Germanië. Als ihij het volgend jaar terugkeert, geeft de Paus hem een brief mee, gedateerd 15 Mei 719, waarin hij geprezen wordt om zijn aflianlceiijkhoid van den heiligen Stoel. Tevens ontvangt hij de opdracht om te prediken aan de heidenen on vooral te berichten over den voortgang van hel werk. Geen terrein wordt genoemd', maar Bonifatius had stellig het oog op da landen ten Oosten van den Rijn en ons land.

In den loop der volgende drie en half jaar werkt hij dan eerst in Friesland' en later in Hessen-Thüringen.

In den zomer van 722, als hij vele duizenden heidenen „gereinigd hoeft van hun ingekankerd heidendom" en hen gedoopt hoeft, zendt hij een brief naar Rome om den Paus op de hoogte te brengen „van al de dingen, die door Gods genade door hem zijn volbracht", en om advies van den heiligen Stoel te ontvangen in vele dingen, „die de ontwikkeling van hel volk en den dagelij k- schen nood van Gods kerk aangaan".

In antwo.ord op dezen brief wordt Bonifatius naar Rome geroepen en 30 Nov. 722 tol bisschop gewijd. De Paus geeft hem daarbij tevens d© verzekering van zijn bijzondere vriendschap'.

Men moet daarin iets meer zien dan een zekere welwillendheid. De Paus heeft de beteokenis van Bonifatius' werk scherp gezien en wilde daarom hem zoo nauw mogelijk aan zich verbinden. Rome moest d© stuwende kracht worden in Germanic. Bij eed© heeft Bonifatius zich verbonden trouw te blijven aan hel heilige kathoheke geloof. „Ik zal mij op geen enkele wijze mot wie dan ook verbinden tol schade van de eenheid der katholieke kerk, maar mijn arbeid alleen don dienst dor kerk wijdon en mij altijd lor beschikking stellen van den heiligen Apostel Petrus en zijn plaatsvoi'vanger".

Sterker kon wel niemand zich binden in absolute gehoorzaamheid aan den pauselijkon Stoel. Deze eed heeft heel Bonifatius' levenswerk verder bepaald.

In Germanië gaat dan Rome's macht heorsdlien. Met brieven van den Paus keert de zendingsbisschop naar zijn terreinen terug. Deze documonlon onderstrepen alle de groote macht van dan Paus. Bonifatius hooft zich in dienst gesteld van hel groote doel van Rome, de eene kalholielce kerk onder Rome's heerschappij. Als Rome's kam»pioen moei hij Romo's wetten over de Alpen dragen. Zoo wordt do heidenzendeling de kerkvorst in dienst van Rome. De organisatie, meer dan de planting der kerk vraagt dan al zijn aandacht.

Nadat hij in de lente van 723 Karel Martel heeft bezocht neemt hij zijn werk in Hessen en Thüringen weer op. In een brief aan de volkeren dezer landen herinnert de Paus hen aan de zending van Bonifatius als hun bisschop. Hij vraagt

van hen gehoorzaamlieid', dat ze bem zullen ©eren eu hun harten neigen tot zijn prediking. Hij waarschuwt hen de afgoderij na te laten en te onderhouden al wat Bonifatius zal leeren.

De laatste brief van dezen Paus aan Bonifatius is gedateerd 22 Nov. 726 en houdt zich bezig met enkele practische vragen aangaande huwelijksaangelegenheden en de tucht over slechte priesters. "Wanneer Gregorius de derde in 731 met de pauselijke waardigheid bekleed wordt, zoekt Bonifatius terstond met hem hetzelfde contact als met zijn voorganger. Ook deze Paus geeft hem de verzekering van zijn bijzondere vriendsclaap. „Gesterkt door dezen gewijden steun en geïnspireerd door de hulp der goddelijke genade" gaat Bonifatius verder.

Hessen-Thüringen blijft zijn werkterrein. Zijn biograaf teekent ons iets van zijn werk daar. „Vele Hessen, die het katholieke geloof reeds aanhingen, ontvingen van hem den zegen, ande^ ren echter bleven de bosschen en bronnen offeren, eenigen in het geheim, anderen openlijk, weer anderen oefenden tooverij en waarzeggerij. "Wier kennis en inzicht veranderd was, deden alle heidensche gruwelen van zich en deden daaraan niet meer mee. Op hun advies legde Bonifatius de bijl aan een reusachtigen eik, een Donarseik in de buurt van Geissmar. Vele heidenen stonden erbij, die den vijand van hun god uit het diepst van hun hai-t verwenschten. Nauwelijks was de eerste slag gevallen of een goddelijke stormwind deed de boom schudden en de kruin van den eik viel zoomaar ter aarde en de stam spleet in vier gelijke deelen. Daarop bekeerden zich alle heidenen en die tevoren den God dos hemels hadden gevloekt, wilden Hem nu geloovig aannemen. Daarop bouwde de heilige man met het hout van den boom een bedehuis en wijdde het Petrus".

Als in een zinnebeeld vat deze episode heel het werken van Bonifatius samen. Vooral dat laatste is typeerend. Aan Petrus wordt het gewijd. Den apostel van Bome moet hier een naam worden gemaakt. Bome blijft in al zijn werk de achtergrond vormen.

"Wanneer het werk zich almeer uitbreidt, bekleedt de Paus hem met de waardigheid van aartsbisschop. 737 vinden we hem nog een keer in Rome. Hij blijft er bijna een jaar. "Waren het de groote problemen van de groeiende kerken, die wachtten op een pauselijke beslissing en die hem daarom zoolang in Rome vasthielden? Of heeft hij gehoopt op de toestemming van den Paus om zijn werk in Hessen-Thüringen te mogen opgeven om onder de heidensche Saksen te kunnen werken?

Een brief aan enkele vrienden in Engeland laat heel duidelijke uitkomen, hoe dit laatste hem heeft beziggehouden.

Maar de Paus laat hem zoo maar niet gaan. Hij moet blijven op het terrein, waar hij zooveel voor Rome beteekent.

Als hij terugkeert uit Rome, heeft hij drie brieven van aanbeiveling bij zich van Gregorius de derde. Een ervan is gericht aan de bisschoppien, priesters en abten van heel zijn werkterrein. Zij zullen hem in hefde en vereering allen steun moeten bieden. En als er dienaren bij hen mochten zijn, die Bonifatius' medewerkers willen worden, dan zullen zij hen niet mogen tegenhouden. „Geef hem uit uw kudde helpers".

De andere brief richt zich tot de edelen en het volk van Hessen-Thüringen. „Wij vermanen u in den Heere, van hem het woord der vermaning aan te nemen", zoo schrijft de Paus, „en als dienaren der katholieke kerk te eeren de bisschoppen en priesters, die hij door zijn apostolisch gezag zal ordenen." Zij zullen geen gehoorzaamheid weigeren, want zij halen over zichzelf een doemvonnis.

De laatste brief 'wü nog een keer Bonifatius' autoriteit tegenover de gewone bisschoppen onderstrepen. • Zij zullen hem als den plaatsvervanger van den Paus alle verschuldigde eer bewijzen. Zooals hij hen zal onderrichten, zoO' zullen zij de „katholieke en apostolische leer" bewaren.

Blijkbaar beleeft Bonifatius' werk in de daaropvolgende jaren een periode van groeten bloei. Als hij in Beieren de bisdommen Regensburg, Salzburg en Passau heeft georganiseerd, schrijft de Paus: „Gij hebt goed gehandeld mijn broeder, want gij hebt het apostolisch voorschrift uitgevoerd, zooals wij u hadden opgedragen".

Na de taak in Beieren wacht hem de organisatie van drie bisdommen in Hessen-Thüringen. En reeds in 742 komt het eerste germaansche conciüe bijeen. Voor alles staat hier op het programma, de eenheid van de kerken in Germanië. De strijd wordt aangebonden met alles wat met do Roomsche kerkleer in strijd is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 mei 1938

De Reformatie | 8 Pagina's

ZENDING EN EVANGELISATIE

Bekijk de hele uitgave van vrijdag 20 mei 1938

De Reformatie | 8 Pagina's