HET BOEK VAN DE WEEK

EEN .UITGAVE VAN (ONGEWILD)

„HISTORISCHE" BETEEKENIS. Bij de „Hendrik de Cock-Stichting" te Groningen is onder den titel „Eerste- of Tweede- Hands Gezag" een merkwaardige uitgave versclienen. '^^

Merkwaardig allereerst door de voorgeschiedenis der verschijning als zoodanig. Het grootste gedeelte ervan (voorzoover n.l. cople van mijn „onderduikers"-hand bevattende) is gezet en gecorrigeerd geweest, klaar voor den druk, bij een uitgever in Brabant. Dat was nog in den tijd van den oorlog, kort na de bekende schorsing. De goede zorg van het Voorburgsch comité, waaraan de zaak der Gereformeerde Kerken zoo onnoemelijk veel te danken heeft, had de uitgave mogeUjk gemaakt. Evenwel er kwam niets van verschijning: oorlogsmisère in Brabant, plus papierambtenarij

Nadien werd een poging gewaagd in Groningen. Groóte moeite om een afdruk te krijgen van net zetsel, het gecorrigeerde. Opnieuw zetten. En weer corrigeeren. En nog eens. Eindelijk: kant en klaar. En toch: , niet verschijnen. Oorlogsmisère in Groningen: een verbrande drukkerij, copie + zetsel verloren

Tenslotte is dan nu na veel nieuwe moeite de publicatie een feit.

Ook de inhoud maakt (zijns ondanks) de uitgave „merkwaardig". Het eerste gedeelte immers bevat —• met vóór- en naspel — de brieven, die ondergeteekende schreef aan den kerkeraad van Kampen over de continueering der synode.

Een mensch kan soms blij worden om redenen, die een ander nauwelijks overweegt. Zoo heeft ondergeteekende den laatsten tijd twee keer een dankbaar oogenblik gehad bij het herlezen van vroegere schrifturen van zijn hand (een zeldzaamheid overigens). Den- éénen keer toen, hij , , Bezet Bezit" doorlas. „Aan wat hier staat behoef ik, na zooveel katastrofale gebeurtenissen in den staat, geen letter te veranderen", dacht ondergeteekende niet dank in 't hart. En precies hetzelfde oordeelde hij bij de correctie van de proeven van deze brieven over de „synode", die zich zelf al maar continueerde: Ook daaraan behoeft de schrijver, na zooveel katastrofale gebeurtenissen in de k e r k, thans geen letter te veranderen. En dat stemt tot dank. Want de „synode" heeft in dien tijd beteekenisvoUe dingen gedaan, en ondergeteekende ook. De heeren Berkouwer, Hoek, Milo, Kraan, Duursema, Dijk, Ridderbos en hun medeleden moeten ook maar eens in de stilte gaan en zich afvragen, of zij nog alles wat zij toen officieel hebben gesproken, handhaven.

Hoe het zij, de „synode" heeft mij mede om mijn weigering van verloochening van deze brieven onwaardig verklaard, in Gods Kerk het ambt tf bedienen; ds P. Keizer heeft aan de vrijgemaakte meisjes, die niét met waarheid-verkrachtende artikeltjes worden gevoed, zooals de andere, dat nog pas - in herinnering gebracht.

Zoo kregen deze brieven huns ondanks historische beteekenis. Wie de geschiedenis der vrijmaking kennen wil, kan er niet over heen loopen; daar heeft de „synode" voor gezorgd. Den éénen keer zei ze: wij kennen uw standpunt niet. Den anderen keer: wij kennen het zeer wel. Toen die brieven bij den kerkeraad waren (daar begint een behoorlijk mensch in zulke gevallen) haalde ze die brieven wederrechtelijk naar zich toe, en deed haar best, mij te brengen tot verloochening, en den kerkeraad tot afwijzing. En toen ze eindelijk o p mijn verzoek — toen het tijd geworden was — op de synodale tafel kwamen, officieel door den kerkeraad daar gedeponeerd, deed ze net, alsof ze daar nooit geweest waren, en zuchtte: wij kennen schrijver's standpunt niet. Men noemt dit: recht doen onder Geestesleiding. En de schare weet nauwelijks wat er gebeurt.

Maar tot hen, die nog hun verantwoordelijkheid beseffen, zeg ik: leest deze officiëele stukken; leest ook den 2en brief, waarin ik tracht af te rekenen met de afweer-propaganda van den advocaat der „synode", dr K. Dijk. En oordeelt, want he' zijn uw zaken. En laat men weten, dat ik wat niet met de stukken weerlegd is, handhaver zal en er ook naar hoop te handelen. Het is goed, die openlijk te zeggen: men wete, welk vleesch in de kuip der vrijgemaakte kerken is.

Naast deze officiëele stukken evenwel bevat de hier aangekondigde uitgave ook nog andere van wetenschappelijke beteekenis: Prof. Deddens is zoo vriendelijk geweest, in klare taal af te rekenen met tweeërlei uit „synodalen" mond vemeembare tegen-argumentatie, n.l.

Ie. de Dordtsche synode heeft ook predikanten afgezet zonder de kerkeraden daarin te kennen;

2e. Schilder bracht een heel ongereformeerde (!) figuur naar voren, toen hij — in een bijzinnetje — opmerkte, - dat ook synodebesluiten moesten geratificeerd worden. Het was dr K. Dijk, die zoo schreef, en het was zijn „synode", die dat maar even onderteekende, en dr Dijk's vergissingen tot kerkleer maakte.

Met beide „argumenten" heeft men officieel de kerken „voorgelicht", en één- twee-drie stemming gemaakt. Zelfs met het laatste, dat met den franschen en latijnschen tekst van art 31 zelf in strijd komt.

Maar Prof. Deddens, klaar en bondig, en hier en daar om der kerken wil duidelijk verontwaardigd, rekent grondig er mee af.

Zoo werd deze uitgave een werk van ons beiden. Mogen allen, die boven de kunstmatig gelegde nevelen uit willen komen, om op de geschiede feiten zich te concentreeren, ervan kennis willen

nemen. „Ontwaakt, gij die slaapt".

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen