Verslag van een reis naar West-Borneo.

Ill

Woensdag 7 April zijn we 's morgens per jeep naar het 15 km verder gelegen Loehabang gereden, om vandaar verder te voet naar Rantau te gaan. Naar deze plaats is ds Bergstra niet rnee geweest, want toen hij de jeep achteruit 'wilde zetten om haar naast den weg te parkeeren, weigerde plotseling de motor. In Loehabang troffen we een paar vrouwen uit Rantau, die in Loehabang vruchten en akkerproducten aan de markt gebracht hadden. In de manden, waarin die producten vervoerd waren, werden nu de door ons meegebrachte Amerikaansche kleeren gestopt. De vrouwen heschen de manden op den rug, waarbij die manden werden opgehangen aan een over haar voorhoofd loopenden band, zoodat zij onder het gaan de handen vrij hadden. Terwijl ds Bergstra hulp ging halen om de jeep op gang te brengen, ging ik met Silitonga en de vrouwen op weg naar Rantau, ongeveer een uur gaans. In deze fcampong, die uit Dajaks bestaat, woont de geÈeele bevolking in één roemah pandjang, hetgeen letterlijk „lang huis" beteekent. Het huis rust op palen, de vloer bevindt zich ongeveer twee meter boven den grond. Het is ongeveer 40 a 50 meter lang en 5 a 6 meter breed. De halve ruimte wordt in beslag genomen door een drie meter breede gemeenschappelijke galerij, die zich uitstrekt over de geheele lengte. Langs een primitieve trap, bestaande uit een boomstam met inkepingen, kwam ik in deze galerij, waar de bewoners, voor zoover zij niet buitenshuis aan het werk zijn, overdag verblijf houden. De orang kaja, het kamponghoofd, en de aanwezige mannen kwamen mij begroeten en in een kring op den vloer hebben we toen onder het genot van een kopje water en een cigaret, door mij aangeboden, een poosje zitten praten. De andere helft van het „huis" bestond uit een twintigtal kamertjes, die dienen tot nachtverblijf voor één of soms voor tv/ee gezinnen. Een eindje verderop in de galerij was een oude blinde man bezig met boombast kloppen. Hoewel de menschen wel eenig textiel bezitten, wordt ook nog boombast als kleeding gebruikt. Ik heb een kijkje mogen nemen in het kamertje van" den orang kaja. Orang kaja, de gewone titel van kamponghoofd in d, eze streek, beteekent letterüjk „rijke man'. Ik denk evenwel, dat oen uitc'rager voor den geheelen rijkdom van dezen ra an niet meer dan een paar kwartjes gegeven zou hebben. Ik zag een oude verroeste trapnaaimachine, die vermoedelijk in geen jaren gebruikt wassen een goedkoop© wandklok. Die laatste had de orang kaja indertijd gekregen van zendeling Breman in ruil' voor zijn laatsten gesnelden kop. Het geheel maakte een armoedigen, vervallen indruk.

In de buurt van dat vervallen huis staat op een open terrein een landschapsschooltje, dat er heel wat netter uitzag. De schoolgoeroe J. Lidin ontvangt zijn salaris als onderwijzer van de overheid, 's Zondags gaat hij voor in de samenkomst der „gemeente". Na afloop van ons bezoek aan het „langhuis" werd in één der lokalen van dat schooltje een bijeenkomst gehouden, waaraan ongeveer 70 menschen deelnamen, voor het grootste deel kinderen. De opgegeven gezangen werden over het algemeen door de kinderen goed msegezongen. Evenals op de andere plaatsen verwekte het uitdeelen van de meegebrachte kleeding nogal eens hilariteit. De vrouwen, die de goederen gedragen hadden, mochten het eerst kiezen. Verder was het een heele toer, om daarna zooveel mogelijk ieder een passend stuk te geven. Verscheidene Amerikaansche dames hadden blijkbaar gemeend haar Dajaksche zusters blij te kunnen maken met oude afgedankte damestasschen. Veel succes hebben ze daarmee niet gehad, want die tasschen waren niet bepaald gewild. Bij ons vertrek werden we een eindweegs uitgeleide gedaan door een gedeelte van de jeugd. Goeroe Lidin ging heelemaal mee naar Loehabang. Ds Bergstra was niet meer aanwezig. Op de passar (markt) hebben we toen eerst een kop koffie gedronken en wat pisang gegeten, waarna we een paar fietsen gehuurd hebben om onzen tocht voort te zetten. We moesten dien dag n.l. ook nog naar Sanggau. Gelukkig kwamen we na een paar honderd meter ds Bergstra met de jeep tegen, zoodat de fietsen teruggebracht konden worden, terwijl de tocht per jeep vervolgd werd. Ds Bergstra vertelde, dat de carburator en de benzineleiding heelemaal verstopt geweest waren door de verontreinigde benzine, die 's morgens in Singkawang ingenomen was. Het laten schoonmaken van tank, benzineleiding en carburator en het halen van nieuwe benzine had ds Bergstra verscheidene uren in beslag genomen. /

Ons volgende bezoek gold Sanggau, ongeveer 8 km. ten Z.O. van Singkawang. Ook deze plaats kon niet heelemaal per jeep bereikt worden, het laatste gedeelte moest te voet afgelegd worden, echter slechts een half uur, dus niet zoo ver als naar Rantau. In Sanggau was het schoolgebouw kwistig met palmbladeren en bloemen versierd. Ook hier waren weer een 70 menschen verzameld, waaronder veel kinderen. Onder de aanwezigen bevonden zich enkele jeugdige Chineezen, o.a. een paar meisjes van ongeveer 15 jaar, die lippenstift en rouge gebruikt hadden, hetgeen bij Chineezen een gewoon verschijnsel is. Gedurende mijn verblijf in West-Borneo is er in Pontianak een babytentoonstelling gehouden. Ik ben er niet heen geweest, maar heb mij laten vertellen, dat de Chineesche moeders haar peuters met rouge e.d. hadden opgemaakt. Van de Dajakkinderen in Sanggau waren er verscheidene, die min of meer Chineesche trekken vertoonden. De samenkomst hier had het gewone verloop-Echter werden ons na afloop tweemaal verfrisschingen aangeboden, eerst op echt oostersche wijze, daarna op nagemaakt westersche wijze. Terwijl de menigte de school ^.erliet, werd door één der mannen aan ons drieën elk een onrijpe klapper aangeboden, waarvan met een kapmes.een kleine schijf was afgesneden, zoodat wij de daardoor ontstane opening slechts aan onzen mond behoefden te zetten, om den inhoud naar binnen te laten Idopen. Nadat wij ons volgedronken hadden, wilden wij afscheid gaan nemen en vertrekken, maar de jonge hulpgoeroe, die in Sanggau de leiding heeft, vond dat niet goed. Hij noodigde ons uit met hem mee te gaan naar zijn dichtbijstaande woning. Wij wilden hem niet teleurstellen en voldeden aan zijn verzoek. Nadat we een poosje in zijn woning hadden zitten «praten werd ons een glas thee voorgezet. De Maleische naam voor dien drank is „ajer tèh". Letterlijk vertaald beteekent die laatste uitdrukking „theewater", maar men bedoelt er den gereedgemaakten drank mee en niet wat wij theewater noemen. In dit geval leek de ons voorgezette „ajer tèh" meer op theewater dan op thee. Het was goed bedoeld en als zoodanig hebben wij het gewaardeerd en genoten. Maar toen werd het dan ook tijd om op te breken, wilden we niet door de duisternis overvallen worden. Voor de derde maal diende de pasanggrahan te Singkawang ons tot nachtverblijf en den volgenden dag bereikten we zonder tegenslag Pontianak. De eerste tournee op West-Borneo was voorbij.

Een volgend maal hoop ik iets te kunnen vertellen van mijn verdere, .ervaringen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen