De beweging der Jongeren, II

Na de teekening van de oorzaken, welke noodzakelijkerwijs tot het ontstaan van de beweging der „jon­ I geren" hebben geleid, moeten we thans nagaan welke ' concrete wenschen en idealen bij deze ' „jongeren" leefden.

Wanneer men dat wil doen zal men moeten beginnen met te wijzen op de brochure van Ds J. C. Aalders: j, Veruitwendigen onze Kerken? ", verschenen in 1916. ^*) Deze brochure heeft namelijk een belangrijke rol

gespeeld in de nieuwe beweging. Ze gaf vorm aan wat instinctief in veler hart leefde. Ze vertolkte wat menigen I geest bezighield. Dr Wielenga noemde haar eenmaal J „de baanbrekende, en voor de kennis van de beweging ' der „jongeren" haast klassieke brochure" ^^).

Volgens Ds Aalders woekerde in de Gereformeerde Kerken zijner dagen een ernstig proces van veruitwendiging. Naar zijn overtuiging moest zoo'n veruitwendiging, krachtens de wet van het opgaan, blinken en verzinken, na de groote geesteUjke spanning en bloei in de dagen van Afscheiding en Doleantie ' bijna onontkoombaar optreden. Als eerste oorzaak van ^ dat ernstige verschijnsel wijst hij dan op het feit, dat het Gereformeerde volk gaandeweg meer in aanraking > kwam met de wereld, waardoor het gevaar van het onder humanistischen invloed komen gaandeweg grooter werd. Het noodzakelijke weer verstaan en vervullen van de aardsche roeping had tot schaduwzijde het ' gemakkelijk besmet kunnen worden door den tijdgeest. ^ '

, , Het leerstuk der Gemeene Gratie beleden en beleefd opent met de wereld tegehjk het gevaar van wereldgel ij k v o r m i g h e i d en wer e l d s c h g e z i n d h e i d voor het opgroeiende Verbondszaad" ^°). Behalve het inniger contact met „de wereld" ziet Ds Aalders evenwel nog een andere oorzaak van deze veruitwendiging. Er was z.i. zoowel in prediking als in het onderwijs, zoowel in de Kerk als in de School en ook in de Pers „wel eens wat een~ zijdig nadruk gelegd op het objectief-verstandelijke in de Waarheid Gods en anderzijds op het Verbondsmatig-uitwendige in het kerkelijke leve n". Er werd niet genoeg rekening gehouden „met de b e h o e f t e n van hart en ziel van den enkelen pers o o n". Er werd niet altijd voldoende geaccentueerd, „dat uiterlijke gehoorzaamheid toch o n g e n o e g z a a m is tot zaligheid" '").

Ter bestrijding van deze veruitwendiging, die dus eenerzijds vervloeiing en anderzijds v e r s t e e-n i n g is, rust nu volgens Ds Aalders op allen de „heilige plicht" om „het juiste evenwicht te bewaren, de rechte h a r m o n i e te zoeken tusschen het Verbondmatig-UIT-en INw e n d i g e, tusschen het verstandelijk-VOORwerpelijke en mystiek-ONDERwerpelijke". Want „daardoor alleen is ons g e w a a r b o r g d dat leven nabij God, dat steeds de bron onzer sterkte is geweest en waaruit die levensernst en heiligheid voortkomt, welke van ouds onze eere en adel - dom zijn geweest"^*). Evenwel — Ds Aalders wijst daar met nadruk op •— bij het vervullen van dezen heiligen plicht zal men ten volle moeten rekenen met „den eisch des tijds". Speciaal vraagt hij aandacht voor het feit, dat men in 1916 in „de eeuw der psychologie" leefde. De psychologie zal nameUjk groote diensten kunnen bewijzen aan den prediker van het Evangelie. Zoowel bij het ontwerpen van een juiste methodiek om de harten der menschen te benaderen als ook voor het leeren verstaan van wat het hart van de kinderen dezer eeuw beweegt ^^).

Wat nu Ds Aalders als concrete opdracht voor de prediking en allen arbeid in de veruitwendigde kerken formuleert, n.l. het door accentueering van het subjectieve jagen naar een harmonisch geestelijk leven, terwijl men bewust open gaat staan en open blijft staan voor wat de cultuur aan schatten oplevert, werd nu in allerlei variatie door de „jongeren" als ideaal opgeheven.

De jongeren, aldus Dr Wielenga, „zoeken de bezinning en de reformatie allereerst in het leggen van een ander accent.

Ge weet, lezer, wat een accent is, — een teekentje in de taal, waardoor men den klemtoon eischt op een bepaalde plaats en voor een zeker woord.

Het rukje aan den teugel, als het paard naar de verkeerde zijde afwijkt, is ook accent. En wat de stuurman doet met het roer, als hij het uit den koers gedreven schip in het bepaalde pad terug dwingt, is ook accentueeren".

Dit leggen van accent is een „levenskunst", die men op geestelijk gebied leeren kan uit Gods Woord.

Het is nu noodig zoowel voor de leiding van het persoonlijk karakter, als voor de kerk in het algemeen, dat men te geschikter tijd het juiste accent weet te vinden.

„Waar moet het accent gelegd in dezen tijd? " vraagt dan Dr Wielenga.

En zijn antwoord op deze vraag is:

„De „jongeren" zeggen: Op de liefde, de ethiek, de mystiek, de bevinding.

Zeker, zij erkennen, dat de kennis der beginselen

zich nemende van het gebannene. Daarom trof de straf des Heeren aanvankelijk de gansche Verbondsgemeenschap, in de nederlaag, die het volk leed. Maar op Jozua's gebed wees de Heere hun de oorzaak dezer nederlaag. En dan wordt de kring al nauwer getrokken: eerst de stam, dan het geslacht, dan het huisgezin, dan man voor man. Achan blijkt eindehjk de dader te zijn. Maar ook dan valt Achan niet alléén, doch met hem vallen zijn zonen en dochteren, met al wat hij heeft, in de wrekende hand des Heeren.

Dat is het hoogst-emstige van de zonde, bedreven door een vader op het erf des Verbonds. Als hij van den Heere afwijkt en daardoor het Verbond verbreekt, deelen zijn kinderen mee in de straffen, die de vader door zijn zonde over zich haalt. „Ik bezoek de misdaden der vaderen aan de kinderen tot in het derde en vierde geslacht".

Niet dat die kinderen voor zonden gestraft worden, die ze niet gedaan hebben. Maar met en in hun vader staan ze meae schuldig aan diezelfde zonden; en zullen ze die zonden aan de hand houden, en in die

zonden toenemen, tenzij ze zich bekeeren. Jerobeam stelde den kalverendienst in. En werd gestraft; hij en zijn zonen, die allen gingen in de voetstappen van hun vader, tot zijn heele huis omkwam, terwijl Israël van den beeldendienst voortschreed tot den dienst der afgoden, en dan als volk weggevoerd werd, om niromer weer te keeren.

„Jerobeam, die Israël zondigen deed!"

Daarom zullen wij ons, als vaders, te meer wachten tegen elk verlaten van den weg des Verbonds; want als wij daarvan wijken, wijken onze kinderen, zijnde in ons, en in het Verbond begrepen, ook daarvan af en het zal tot ons gezegd worden: „Gij hebt Mijn kinderen genomen en ze den afgoden geofferd!"

Vader-worden — het is zoo rijk en zoo heerlijk.

Vader-zijn — het is zóó verantwoordelijk, dat het ons eiken dag moet uitdrijven tot den God des Verbonds met de bede:

„Leer mij, o Heer, den weg door U bepaald; Dan zal ik dien ten einde toe bewaren; Geef mij verstajid, met godd'lijk licht bestraald; Dan zal mijn oog op Uwe wetten staren; Dan houd ik die, hoe licht mijn ziel ook dwaalt; Dan zal zich 't hart met mijne daden paren".

HUISMAN.

14) Veruitwendigen onze Kerken? — Referaat gehouden •voor de friesche vereenlging van predikanten der Gerefor­ ', meerde Kerken in Nederland, den 27en September 1316 te , Leeuwarden door J. C. Aalders, V.D.M, bij de Gereform. Kerk te Beetgum. Kampen, J. H. Kok, 1916. Deze Ds • Aalders was een broer van Prof. Dr G. Ch. Aalders. Hij ging later met Dr Geelkerken mee en overleed als Herv. predikant.

15) De Ref., Ie Jaarg. No. 21, 18 Febr. 1921.

10) a.w., p. 19.

if) a.w., p. 19.

18) a.w., p. 25.

19) a.w., p. 27.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen