VU Magazine 1974 - pagina 199

Het ordinaire wereldbeeld van Adolf Hitler De woning in de Felberstrasse waarheen Hitler was verhuisd na de breuk met Kubizek had hij al gauw weer opgegeven. Tot november 1909 wisselde hij meer dan eens van adres, als beroep vermeldde hij kortweg, 'akademisch gevormd schilder' en eenmaal ook 'auteur'. Er valt iets te zeggen voor het vermoeden dat hij de registratie voor de dienstplicht, waartoe hij wettelijk verplicht was, heeft willen ontlopen en op deze manier probeerde zich aan de greep van de autoriteiten te onttrekken. Anderzijds mag in zijn drang tot verhuizen ook een stuk vaderlijke erfenis gezien worden en een tot uiting komen van zijn doelloze onrustgevoelens. Beschrijvingen uit die tijd gewagen van zijn bleekheid, een ingevallen gezicht, haren die ver over het voorhoofd hangen en van drukke gebaren. Zelf heeft hij later verzekerd dat hij destijds erg verlegen is geweest en dat hij

Joachim Fest

het niet gewaagd zou hebben contact te zoeken met een belangrijke man noch vijf mensen toe te spreken.^i Zijn levensonderhoud bekostigde hij als voorheen uit het wezenpensioen dat hij op een bedrieglijke manier uitbetaald wist te krijgen met de bewering dat hij de Akademie bezocht. Het vaderlijke erfdeel echter en zijn aandeel uit de nalatenschap voor wat betreft de opbrengst van de verkoop van het ouderlijk huis waardoor hij zo lang een zorgeloos en ongebonden bestaan had kunnen leiden, schijnen eind 1909 uitgeput geraakt te zijn. In elk geval verliet hij in november de kamer in de Simon-Denk-Gasse, waar hij sinds september als onderhuurder had gewoond. Konrad Heiden, schrijver van de eerste belangrijke biografie over Hitler, heeft vastgesteld dat Hitler destijds in 'bittere nood' was geraakt. Enkele nachten zou hij in de open lucht, op ban-

20 april 1974, de datum waarop hij 85 jaar had moeten worden, verschijnt in Nederland de biografie van A. Hitler, geschreven door Joachim Fest, althans het eerste deel ervan. In Duitsland waren de verkoopcijfers zodanig, dat van een 'best-seller' mocht worden gesproken. De kritiek was het erover eens, dat Fest een 'zeer leesbaar' variërend tot 'fascinerend' en zeer dik (1119 bldz.) boek had geschreven. De historikus Golo Mann merkte in de weekeindbijlage van de Süddeutsche Zeitung (13/14 oktober '73) op, dat Fest bij het beschrijven van deze persoonlijkheid van wereldbetekenis, meer acht had geslagen op de persoon, dan op de wereldgeschiedenis. 'Men heeft al de helft van het boek gelezen wanneer Hitler in Duitsland de macht grijpt; bijna viervijfde voordat hij de oorlog ontketent; waarmee hij eigenlijk pas 'in het centrum van het wereld-

ken in het park of in cafees hebben geslapen tot het late seizoen hem vandaar verdreef. De maand november 1908 was ongewoon koud, het regende veel en ook viel er meermalen natte sneeuw.^2 Nog diezelfde maand zocht Hitler een plaats in de lange rij mensen die avond na avond gevormd werd voor het Meidlinger asiel voor daklozen. Daar leerde hij een landloper met de naam Reinhold Hanisch kennen die in een later met de hand geschreven verslag heeft verteld hoe 'ik na een langdurige zwerftocht over de landwegen van Duitsland en Oostenrijk het asiel voor daklozen in Meidling opzocht. Links van mij op het ijzeren ledikant lag een magere jonge man met helemaal stukgelopen voeten. Omdat ik nog wat van boeren gekregen brood had, deelde ik dat met hem. Ik sprak in die tijd een opvallend Berlijns dialect, hij dweepte met Duitsland. Zijn geboorte-

gebeuren' treedt.' Dat was onvermijdelijk, schreef Mann, omdat Fest zich nu eenmaal had voorgenomen alle aandacht te richten op de persoon. In Der Spiegel (17 september 1973) schreef Rudolf Augstein, dat het Fest ontbrak aan een zintuig voor de psyche en het mechanisme van de buitenlandse politiek. De verdienste zag hij in het vermogen van Fest om de roerselen van deze 'on-persoon' tijdens de jaren die voorafgingen aan de greep naar de macht, nauwgezet en navoelbaar te beschrijven. Het fragment dat hier staat afgedrukt, gaat over de bezigheden van Hitler in Wenen, in de jaren omstreeks 1910; over wat hij er deed en dacht. ('Hitler', door Joachim Fest verschijnt in twee delen bij Bosch en Keuning in Baarn. De prijs per deel is f 24,50).

41

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen