VU Magazine 1974 - pagina 420

initiatief van Ozbekhan is weer tot leven gekomen. Tijdens een bijeenkomst in Parijs in 1973 wordt er opnieuw beraadslaagd. Men wordt het eens over de volgende tekst: 'we hebben echter de indruk dat er behoefte is aan een equivalent van de Club van Rome op politiek niveau, waar de belangrijkste ministers elkaar van tijd tot tijd kunnen ontmoeten - niet om te onderhandelen, maar om hun ervaring met betrekking tot de planning van de toekomst te vergelijken en verslag te doen of men al dan niet erin geslaagd is om het complex van problemen waarmee de Club zich bezighoudt het hoofd te bieden. Dit is wat we aanduiden met het begrip: het wereldforum'. Als eerste aanzet hiervoor kan de bijeenkomst in Salzburg op 3, 4 en 5 februari 1974 beschouwd worden. Hier wordt voor het eerst voor het oog van de wereld tussen leden van de Club en een aantal regeringsleiders informeel met elkaar van gedachten gewisseld over de 'grensproblematiek'. Voor de conferentie zijn twintig regeringsleiders uitgenodigd. Zes namen eraan deel, terwijl een aantal landen waarnemers stuurde. Van de industrielanden zijn aanwezig: Den Uyl (Nederland), Palme (Zweden), Trudeau (Canada) en Kreisky (Oostenrijk). De ontwikkelingslanden waren vertegenwoordigd door de presidenten van Mexico en Senegal. In augustus 1970 krijgt het Massachusetts Institute of Technology de opdracht om een studie te maken van de trends en wisselwerkingen van een beperkt aantal factoren die de samenleving op onze aarde bedreigen. Het onderzoek wordt gefinancierd door de Volkswagen Stiftung. Dennis Meadows krijgt de leiding van het onderzoeksteam. In april 1971 komt het eerste tussentijdse verslag gereed, gevolgd door een voorontwerp in juni 1971. De officiële studie van Meadows en de zijnen verschijnt op 6 maart 1972. Opvallend is dat in deze officiële versie een aantal beleidsconclusies van Meadows, die wel in het voorontwerp waren opgenomen, niet terug te vinden zijn. Böttcher geeft dit toe. Hij stelt dat de beleidsmaatregelen die Meadows en de zijnen voorstelden, binnen de Club van Rome nogal wat kritiek ondervonden. Meadows zelf schijnt niet geheel gelukkig te zijn geweest met het ojiderzoek en met name niet met bepaalde publiciteit daaromtrent. Zelf meende hij dat de prognoses nog een te optimistisch beeld geven(!)

Publiciteit rond de Club van Rome Eind 1970 wordt de Club van Rome bijna gelijktijdig, doch onder verschillende omstandigheden, ontdekt door twee Nederlandse journalisten, die onderling sterk verschillen. De eerste is wellicht Wouter van Dieren geweest, freelance-journalist, mede-oprichter van de Raad voor Milieudefensie en televisiemedewerker, die op dat moment in Amerika zit om de affaire rondom de Vaponastrip 34

Wouter van Dieren

W. L. Brugsma

grondig te onderzoeken, nadat hij door de Shell op de vingers is getikt over publikaties in Elseviers Weekblad. Pikant detail is, dat de Shell hierbij gebruik maakte van de diensten van een van zijn adviseurs: prof Böttcher. Tijdens zijn onderzoek komt Van Dieren in contact met Charles Wörster, hoogleraar aan de New York State University. Wörster is de ontdekker van de gevaarlijke invloeden van pesticiden (zoals DDT) op het leven in de oceanen. Wörster is een vriend van Meadows en hij deelt Wouter van Dieren mee wat Meadows aan het doen is. De andere journalist is Willem Oltmans, befaamd nieuwsreporter en bevriend met menig internationaal societyfiguur. Hij is, als 'NOS-agent', informaties aan het verzamelen over de mogelijke oprichting van een instituut voor toegepaste systeemanalyse door de Verenigde Staten en de Sowjet-Unie. Via McGeorge Bundy, de Kissinger van Kennedy, die de onderhandelingen eerst had gevoerd, komt hij terecht bij diens opvolger Philip Handler, president van de Nationale Academie van Wetenschappen. Deze maakt Oltmans attent op het werk dat Jay Forrester (Meadow's baas) op het Massachussetts Institute of Technology voor de Club van Rome aan het doen is. Van Dieren keert na zijn onderzoekingen rond de Vaponastrip terug naar Nederland en start een correspondentie met Dennis Meadows. Oltmans begint begin 1971 verschillende personen rond de Club van Rome en het MIT te interviewen. Hij stelt een documentaire samen, maar de film wordt om onduidelijke redenen op de plank gelegd. Naar aanleiding van het verschijnen van het 'voorontwerp' van het rapport van de Club van Rome verschijnen de eerste reacties in de Nederlandse pers. Brugsma schrijft zijn eerste artikel in de Haagse Post. Van Dieren maakt een artikel voor het Elseviers Weekblad, maar dat wordt door de redactie geweigerd. Inmiddels ziet ook de televisie het belang van het item in. De film van Oltmans wordt weer van de plank gehaald maar men acht de documentaire onvoldoende en vraagt Brugsma met een cameraploeg plus regisseur naar Amerika te gaan om nieuwe op-

namen te maken. Uit wraakneming voor het afkeuren van zijn film regelt Oltmans het in Amerika zo dat Brugsma en de zijnen onverrichterzake en zonder een meter film terugkeren. In Nederland heeft de briefwisseling tussen Meadows en Van Dieren inmiddels geresulteerd in een verzoek van Meadows om op 30 augustus te regelen dat hij zijn ideeën en resultaten van het onderzoek kan ontvouwen voor een select gezelschap van wetenschapsmensen en eventueel representanten uit het bedrijfsleven. Van Dieren start ijlings met het bellen van allerlei mensen, waaronder Böttcher. Deze ontsteekt, het voorstel gehoord hebbende, in grote woede. Böttcher heeft bezwaar tegen publiciteit, omdat de studie van Meadows nog van voorlopige aard is. We constateerden reeds dat men ook in de Club van Rome zelf allerminst gelukkig met de studie van Meadows is, vanwege de beleidsconclusies die deze aan zijn werk heeft verbonden. Niettemin vindt de bijeenkomst toch plaats in het Natuurkundig Laboratorium van Philips te Eindhoven. Naar aanleiding hiervan publiceert Brugsma in de Haagse Post van 1 september' het artikel 'Apocalyps op Afbetaling'. Waarbij nog opgemerkt dient te worden dat prof Böttcher, het tevergeefse van zijn pogingen tot geheimhouding inziende, één dag eerder naar het NRC/Handelsblad is gegaan om in ieder geval de primeur aan zichzelf te houden. De Kool schreef een artikel in dat blad over het voorlopige Meadows-rapport.

Rage Dan start er een ware rage in de pers. Iedereen schrijft over de Club van Rome en interviewt mensen die er iets mee te maken hebben of denken te hebben. Ook politiek begint de zaak nu te spelen. Van Mierlo houdt tijdens de algemene beschouwingen in de Tweede Kamer zijn befaamde 'de-welvaartvliegt-ons-naar-de-keel-verhaal', waar hij zijn hele spreektijd mee vol praat. Krijgt hij in de Kamer weinig onthaal, de pers daarentegen gaat het belang van de materie meer en meer inzien. In december 1971 wordt de 'commissie van

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen