Uit de Pers.

Naar zijn denkbeeldigen vriend te Jeruzalem zond Ds. Gispen ditmaal een »indnik van het Sociaal Congres."

Hij zegt er dit van:

Gij herinnert u, dat er in het vorige jaar eenige ontevredenheid openbaar vi^erd in de kringen onzer Christelijke werklieden, over den geringen steun, dien het streven dezer mannen bij de aanzienlijker broeders, met name ook bij de leden der Tweede Kamer, ondervond, op het stuk van den socialen nood der mindere standen en van de talrijke kwesties die hiermede in verband staan, daarvan de oorzaak of het gevolg zijn. Dr. Kiiyper trad toen verzoenend op, en maakte het voor allen duidelijk, dat het tot het tegendeel van een gewenschte uitkomst zou leiden, indien de werklieden afzonderlijk, en de andere deelen der maatschappij afzonderlijk handelend optraden. Overtuigend was zijn betoog in den kring der werklieden, dat de aan de orde gekomen kwesties de medewerking eischten van allen, dat studie en practijk, patroon en werkman, geleerde en niet geleerde, aanzienlijke en geringe, be hoorden samen te werken, om tot eenige degehjke en gelukkige uitkomst te geraken.

Uit deze overwegingen werd de gedachte geboren van een Sociaal Congres, waarop zoowel de theoreti sche als de practische zijde van het grootste vraag stuk onzer eeuw van verschillende zijde kon worden besproken; zoowel de beginselen als de daaruit voortvloeiende practijk, gelijk die, op grond van Gods Woord, door alle Protestantsche Christenen in Nederland behooien beleden te worden en naar welker toepassing op het leven allen behooren te streven. De Socialisten namen natuurlijk een loopje met de mannen van «Patrimonium, die nu een koekje van Dr. Kuyper hadden gekregen, met de vermaning, dat - ze nu ook zoet naar bed moesten gaan.

En van zekere Protestantsche zijde werd het voorstel, om te komen tot een Sociaal Congres, als een helsche machine voorgesteld tegen de Ned. Herv. kerk, en om de antirevolutionaire partij meer en meer in een Kuyper-partij om te zetten, met geen ander doel, dan om bevrediging te schenken aan de laagste hartstochten der menschelijke natuur, welker bestaan de tegenstanders van den leider der antirevolutionaire partij, nooit bij zichzelven schijnen te ontdekken, maar eenig en alleen bij die mannen, die niet met de liberalen medegaan, en voor de historische rechten des volks, naar de in Gods Woord geopenbaarde beginselen, pal staan. Dit een en ander heeft echter niet kunnen verhinderen, dat het Sociaal Congres vrij voorspoedig en welgeschapen ter wereld is gekomen. Wel gingen er barensweeën vooraf (de Regelingscommissie zou daarvan kunnen getuigen), maar het kindeke zag er zoo welgedaan en sterk ontwikkeld uit, dat het, naar sommiger gevoelens, over een jaar geheel alleen zou kunnen loopen.

Men heeft echter - wijselijk het besluit genomen, om op zulke mogelijkheden niet vooruit te loopen, en het Centraal Comité nogmaals verzocht, in verband met de bestaande Regelingscommissie, een tweede Congres saam te roepen.

Want waarlijk, de perzik smaakt naar meer. De Bazuin is én als weekblad én als zuiver kerkelijk blad ongeschikt, breedvoerige verslagen van - zulke bijeenkomsten te leveren. Maur zoowel het EatiMsi/ai als de Standaard, hebben voortreffelijke verslagen van het besprokene en van de besluiten of resolutiën geleverd, en over eenigen tijd zult ge zeker in een officieel verslag kunnen lezen en overwegen, al het belangrijke, dat deze driedaagsche samenkomst heeft opgeleverd.

Reeds nu kunt. gij u verlustigen in de aangrijpend ernstige en schoone rede, waarmede Dr. Kuyper Maandagavond het Congres opende, en waarin hij de betrekking besprak, die er is tusschen de Sociale k-westie onzer eeuw, en de Christelijke religie. En zoo tijd en middelen het u toelaten, kunt ge uit de aan deze rede toegevoegde bijlagen, met een geheele litteratuur (in vier talen), over de Sociale kwestie kennis maken.

Wij hebben de eerste dagen van de geestelijke opwekking in ons land, (het Réveil) óf niet beleefd, óf we waren nog te jong om er sterke indrukken van te ontvangen. Slechts de laatste golvingen van de bewe ging uit dien stroom des|geestes, hebben we gevoeld. Toch zullen we God ook voor de werking van die laatste golfslagen, in eigen hart en leven gevoeld eeuwig danken. Wat we nu beleven, is echter de doorwerking van het in de eerste helft der eeuw opgewekte leven, voor de maatschappelijke verhoudingen. Onze Heere Christus heeft niet alleen de zielen der menschen, maar ook hunne lichamen verlost van de heerschappij der zonde en des doods. Hem als_ Redder te eeren, ook op maatschappelijk gebied, is niet alleen de dure roeping van allt Christenen, maar volgt uit het levens beginsel zelf, dat de H. Geest in de harten gewekt heeft. Zoo schoon werd dit door Dr. Gildemeester in den bidstond uiteengezet, toen hij het machtig verschil aanwees tusschen den Kaïnsgeest, en den geest van hen, die uit God geboren zijn.

Aanvankelijk kan gezegd worden, dat het Congres uitnemend geslaagd is. Geheel de inrichting, de wijze van werken, de leiding van de algemeene vergaderingen, alles getuigde van het groote talent en de meesterhand, die dat alles in elkaar zette.

Veel valt er ook op zulk eene samenkomst op te merken en te leeren. Wat een verscheidenheid in aangezichten, houding, manieren, spraak, gebaren, wijze van uitdrukking enz. Al is de vorm der kleeding schier hetzelfde, hoe spoedig onderscheidt men toch den aanzienlijken man, in de kwaliteit van kleeding gemakkelijkheid van beweging, fijnheid in de uitdrukking en andere bijzonderheden. Ook trof het mij, dat de theologische sprekers, over het algemeen, veel woordenrijker zijn dan de parlementaire sprekers, maar deze laatste winnen het ook weer in het algemeen in soberheid en preciesheid, in juistheid van uitdrukking der gedachte s en omschrijving, of bepaling der begrippen.

Voor het eerst in mijn leven heb ik nu ook vrouwen in het openbaar hooren spreken. Het maakt een zonderlingen indruk, een vrouw, in het midden der mannen gezeten, te zien opstaan met een: «mijnheer de Voorzitter!" op de lippen. Maar dat zal zekerkomen van het voor ons ongewone. De vrouwen kunnen voortreffelijk in het openbaar spreken, althans die ik hoorde, zeer gekuischt, sober, parlementair, veel meer bij de zaak blijvend, dan in de huiselijke improvisaties, waaraan wij meer gewoon zijn.

De sluiting van het Congres zal onvergetelijk blijven voor allen, die het voorrecht hadden, er bij tegen woordig te zijn. Een dergelijk oogenblik als, op kerkelijk gebied, in den Haag doorleefd is, toen de voorzitters der beide Synoden, de handen in elkaar legden, genoten we ooit, op maatschappelijk gebied, toen Ds. Pierson, na een aangrijpend welsprekende toespraak, zijn hand in die van Dr. Kuyper legde, en Dr. Kuyper, met bewogen stem, de deur van zijn hart even op een kiertje zette, en zien liet, wat daar menigmaal in omging. God geve, dat dit een schoon begin zij van meerdere verbroedering onder de belijders des Heeren, op maatschappelijk gebied, dat wantrouwen en verdachtmaking, meer en meer moge wijken voor «Broedertrouw" en het: proletarieërs, vereenigt u, van de mannen der revolutie, ook voor de Christelijke mannen, een spoorslag zij tot nauwere aaneensluiting. Mannen als Dr. van Gheel Gildemeester, Ds. Ulffers, Ds. Schriecke, Baron Mackay: Baron van Dedem, Jhr. Belaerts van Blokland, Havelaar, en zooveel anderen meer, hebben hun hart getoond aan het volk, dat hen lief heeft en eert, omdat zij hun Heiland eeren, ook op het hoogste gebied van het volksleven.

Op dit laatste valle de nadruk. Het Congres heeft al het schoon der vér zoening getoond. AI het aantrekkelijke van de rijke eenheid die ook dan nog zoo ruimschoots overblijft, als elke groep zuiver en onverbloemd haar eigen overtuiging afrondt, uitspreekt en er naar handelt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen