Petrus Hofstede.

Te lang reeds verzuimden we de aandacht te vestigen op de biographic van wijlen Ds. Petrus Hofstede, als academisch proefschrift verdedigd door Dr. J. P. de Bie, en te Rotterdam bij D. A. Daamen verkrijgbaar gesteld.

Voor deze studie hebben we allen lof. Ze is 510 bladzijden groot, met nog 112 bladzijden bijlagen, en met goede portretten, afbeeldingen en afdrukken van autographa en zelfs met een geslachtsregister van meer dan een meter breed voorzien.

Vraagt men of de persoon van Hofstede historisch zwaar genoeg weegt, om hem op zóó breede schaal te beeldhouwen, dan valt het ons moeielijk, hierop toestemmend te antwoorden. De opzet is voor den man te breed. Meer beperktheid en beknoptheid zou in beter harmonie met de beteekenis dezer persoonlijkheid zijn geweest. En we twijfelen dan ook niet, of Dr. De Bie zal over weinig jaren zelf erkennen, dat een proefschrift van den halven omvang doeltreffender ware geweest.

Toch vergete men niet, dat het een proefschrift is. Het is een proeve van onderzoek, studie en uiteenzetting. En dan hebben we allen eerbied voor den ernst waarmee de schrijver zijn taak heeft opgevat, voor de nauwkeurigheid van zijn onderzoek, voor de volledigheid van het door hem verzamelde, en voor den goeden greep, dien hij deed bij het verwerken van zijn stof zonder eind.

Ook zeggen we niet, dat Hofstede niet diende beter gekend te worden.

Zonder een man van den eersten rang te zijn geweest, was hij toch een man van beteekenis. Een classiek gevormd geleerde, een man van vaste overtuiging, een man die veelzijdigen invloed oefende, die in zijn tijd voor een orakel gold, en die een der beste typen was van het toen nog machtige overblijfsel der aloude Oranjepartij in haar saamsnoering met de Staatskerk-tradities.

Toch leefde hij voor een ideaal dat ten doode opgeschreven was, en hieruit verklaart het zich, dat zijn naam thans onder ons bijna spoorloos wegstierf. Hij was de man an een afgeleefd verleden, en daarom zonder beteekenis voor de toekomst.

Ook zoo echter doet het goed, kennis te maken met een degelijk gevormd geleerde, met een man van karakter en overtuiging, ie smaad en zelfs vervolging, en persoonijke aanranding (te Utrecht) leed voor wat em als heilig gold, en die in al zijn clasieke kracht overstond tegen het wilde woeen der Patriotten.

Dat zijn strijd niet enkel de practijk old, maar evenzoo de beginselen, blijkt p schoone wijze uit zijn polemiek tegen e Belisarius van Marmontel en tegen de in ezen roman van grooten naam verkonigde revolutiebeginselen. Een polemiek, ie evenzeer van zijn helderen blik als an zijn classieke belezenheid getuigenis aflegt.

Zelfs wil het ons voorkomen, alsof Hoftede, had hij langer geleefd, ook de geevens in zich droeg, om een weg voor e toekomst af te bakenen. Althans van erzienden blik getuigt wat hij schreef: Roomschen en Protestanten hebben in ezen eenerlei belang, en gelijk de vorsten unne onderlinge verschillen uitstellen, als e algemeene vijand van het Christendom en inval in Europa doet, zoo moeten zich e godgeleerden van beide kerken ook ereenigen, wanneer de algemeene hoofdaarheden van het Christendom door Na-

turalisten, Deïsten, en velerlei soorten van rijgeesten besprongen worden." (p. 197).

Reeds door dit ééne woord toonde Hoftede dieper en verder te zien dan de Anipapisten onzer dagen. En vooral in een an die in het laatst der vorige eanw chreef, en met een bevend hart den val an de Staatskerk komen zag, is zulk een itspraak opmerkelijk.

Dr. De Bie heeft dan ook een goed erk gedaan, dat hij dezen eenzamen strijder it het laatst der vorige eeuw weer voor ns leven deed. Ook afgezien toch van zijn ersoon, is het van aanbelang, een iets dieer blik ons gegund te zien in het kerkeijk, staatkundig en wetenschapelij k woelen an dien veelbewogen tijd, waaruit onze huiige overleveringen geboren zijn.

Hij ontvange voor zijn arbeid ook onzen ank; en zoo hij zijn krachten op deze einig gekende periode uit ons volksleven lijft concentreeren, belooft zijn ongemeene erkkracht ons nog kostelijke vrucht.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen