Hard tegen hard.

Amsterdam, 19 April 1901,

Is het niet onbillijk over de Gereformeerde leiders in de Hervormde kerk oordeelen, zoo men acht, dat op hen geen wachten is.?

Men wijst er op, dat Dr. Kromsigt toch juist onlangs schreef: Als ge ons in dien hoek dringt, dan moet het maar hard tegen hard gaan, en vraagt ons, of reeds uit die enkele uitdrukking niet een kloeker geest spreekt, dan waaraan zelfs Ds. Eringa ons gewende.

We ontkennen dit niet. We hebben steeds geloofd, dat mannen als Dr. Hoedemaker, Dr. Kromsigt, Ds. Eringa, Ds. Vermeer, Ds. Gewin, Dr. De Lind van Wijngaarden Dr. Schokking e. a. uit het diepst hunner ziel reageerden tegen den gedwongen toe stand, waarin de reglementaire organisatie der Nederlandsche Hervormde kerk hen gebonden hield. We hebben steeds erkend, dat ze zeer goed gevoelden, hoe het kwaad in de organisatie van 181652 zat. We hebben steeds met dankbaarheid notitie genomen van elke poging hunnerzijds, om aan dien strik te ontkomen. Zelfs konden we er zeer wel inkomen, dat zij oordeelden, op andere manier de vrijmaking der kerken te moeten zoeken, dan of in 1834 of in 1886 beproefd en geslaagd was. Ook hier geldt voor ons het variis niodis bene fit. D, i. op hetzelfde doel loopt meer dan één weg uit.

Onze bedenking tegen hun houding sproot alleen hieruit voort, dat ze het nog steeds deden voorkomen, alsof zij op genezing van de Nederlandsche Hervormde kerk als geheel kans zagen. Het beginsel van de autonomie der plaatselijke kerk is door hen verworpen. Alle kerken vormden ook h. i. institutair één lichaam. Heel de kerk moest dus in de goede voegen gezet, en dan zou vanzelf de genezing ook aan de plaatselijke kerken toekomen.

Zij het zoo, maar dan stond men toch aanstonds voor de vraag: Hebt ge uitzicht, om zoo goed als heel die kerk van de juistheid der Dordsche beginselen van kerkenordening te overtuigen.'' Gelooft ge het zelf, dat ook maar de meerderheid der Synode en der Provinciale besturen, bij uw levensdagen, de kerkenordening van 1619 weer zal invoeren.?

Invoeren en uitvoeren; want natuurlijk, of die kerkenordening al op het papier werd hersteld, zou niets geven; want het is ook deze broeders om de realiteit, om de eere van Christus en om de redding der zielen te doen.

Dit nu gelooven ze zelven niet.

Sterker gesproken, ze weten zoo goed als wij, dat hier niets, niets van komt.

Ze weten dat ze een zeer kleine minderheid vormen, we zeggen niet onder het volk, maar onder de predikanten en ouderlingen, en dientengevolge ook in de besturen.

Ja, ze beginnen zeer goed te merken, dat juist nu de Synode om is, voor hen het gevaar dreigt, dat de organisatie van 1816 zich in positieven zin tegen hen zal keeren.

Van daar Dr. Kromsigt's noodkreet: Dan desnoods hard tegen hard.

Maar wat baat dit nu, en wat brengt het ons verder, zoo daarop aanstonds weer volgt, dat men de redding zoeken wil „in den geleidelijken weg? ”

Die geleidelijke weg beteekent toch immers: in de kerkeraden, in de classicale en in de provinciale besturen, en zoo eindelijk in de Haagsche Synode een Gereformeerde meerderheid brengen, die de organisatie van 1816 afschaft, en die van 1619 weer invoert.

Langs een weg dus, waaraan men zelf niet gelooft.

Het is dus mogelijk, dat het proces sneller loopt, dan de teekenen duiden. Maar wie buiten dit proces staat, mag en kan natuurlijk alleen rekenen met de gegevens die in de realiteit zich voordoen. En dan mag niet anders geoordeeld, dan dat een, met protest, blijven onder de organisatie van 1816 de droeve uitkomst van al dit delibereeren en nog eens deliberecren moet zijn.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen