Uit de pers.

Men leest in de Gereformeerde Kerk:

In Nieuw Leven van 8 Juni kwam de volgende merkwaardige openhartige verklaring voor, welke de redactie der Hervorming met instemming overnam :

«Wij ontkennen niet, dat door het vrijzinnige Nederland weldadigheid wordt uitgeoefend. Daarvan zijn schoone voorbeelden — maar in vergelijking met de orthodoxe partij moet de vrijzinnige toch beschaamd terug treden. Enkele personen onder ons munten uit en geven ook schitterende voorbeelden, maar over het algemeen heeft het liberale Nederland te veel noodig voor eigen genot en pret. Wie vullen op Zondag de treinen ? Wie gooien op kermistijden het geld bij hoopen weg ? Wie onderhouden die duizende gelegenheden tot vermaak, vaak van laag gehalte? Dat zijn waarlijk niet de orthodoxen! Zij besteden hun geld anders. Het zijn ook niet de werkelijk godsdienstigen onder de vrijzinnigen — maar het is die groote hoop van onverschilligen, aan wie geen kerk wat heeft, omdat zij alleen leven voor zich zelf... '

Een inzender in het Evangelisch Zondagsblad, Ds. G. W. Heesen te Leeuwarden, is daarover slecht te spreken. En geen wonder. Want de vrijzinnigen worden hier, onder wie, zooals de inzender nog eens verrassend verklaart, de Evangelischen zich gaarne scharen, in een zeer bedenkelijk licht gesteld. Hij tracht daarom een ander licht te ontsteken, en doet dit op de volgende wijze.

Of dit beter tegen de tocht kan en lang zou blijven schijnen als de adem der feiten daarover heenstreek, laten wij gaarne ter beoordeeling van onze lezers.

In ieder geval brandt het heel onrustig bij het ontsteken.

Het heet dan ter weerlegging van de aangehaalde verklaring:

De vrijzinnigen — zoo wordt beweerd — moeten, waar het de weldadigheid geldt, in vergelijking met de orthodoxe partij beschaamd terug treden.

Dat is een van die beweringen, die de een den ander napraat en langzamerhand zoo zeker als een axioma is geworden, zoodat men geen bewijs meer noodig acht.

Beoefent het vrijzinnige Nederland geen weldadigheid ? Zeer zeker, zegt de schrijver. Er zijn zelfs schoone voorbeelden van. Enkele per sonen onder ons munten uit en geven ook schitterende voorbeelden. Maar — zoo gaat hij voort — als gij ziet wat de orthodoxen doen, dan hebben de liberalen zich te schamen.

Velen zullen wellicht met mij niet van de juistheid dezer redeneering overtuigd zijn, omdat zij, lettende op hetgeen er op dit gebied in hunne omgeving gebeurt, volstrekt niet bevreesd zijn voor eene vergelijking. Hier in Leeuwarden wordt niet alleen van vrijzinnige zijde op milde wijze weldadigheid beoefend — maar zelfs verschillende philanthropische vereenigingen, die onder orthodoxe vlag optreden leven voor geen gering deel van de bijdragen der weldadige vrijzinnigen. Zou wat hier wordt gevonden, in andere plaatsen te vergeefs worden gezocht? Is dus de eerste stelling op zijn minst genomen zeer betwistbaar — de tweede vind ik zeer gevaarlijk, omdat daarmee voedsel wordt gegeven aan het jammerlijk wanbegrip, alsof vrijzinnigen in één adem mogen genoemd worden met den grooten hoop onverschilligen, aan wie geen kerk meer wat heeft.

Maar daarbij — wat al onbewezen beweringen! WiQ vullen op Zondag de treinen, voeg er nog bij de pleiziertreinen en booten ? Wie gooien op kermistijden het geld bij hoopen weg ? etc. Dat zijn waarlijk niet de orthodoxen zoo laat de schrijver er op volgen. Ik zou hem willen vragen hoe weet gij dat ? 't Is toch geen onbekende zaak, dat er geen erger bacchanaliën kunnen worden gehouden dan den laatsten kermisnacht in het orthodoxe Utrecht.

En hebt gij u overtuigd, dat in Rotterdam, waar men niet gerust heeft voor de laatste liberale predikant in de Herv. kerk door een ortho doxen vervangen is, geen orthodoxen deel namen aan het dolzinnig gehos in de kermisdagen, en op de in den zomer bijna dagelijks uitgaande pieizierbooten ?

Hebt gij nooit gehoord van het spreekwoord, dat ik het eerst heb leeren kennen in den Hoekschen Waard, het hartje der onversneden!ortho doxie: «vast in de leer en los in de zeden? '

Of ik dan nu wil beweren, dat aan de orthodoxe partij het leeuwendeel toekomst, waar het geldt vermaak na te jagen vaak van laag gehalte ? Ik denk er niet aan. Het zijn evenmin de godsdienstigen onder de orthodoxen als onder de vrijzinnigen. Maar men heeft onder elke partij een menigte onverschilligen, die alleen leven voor zich zelf, en die een schande zijn voor de richting waartoe zij zich rekenen. Deze zijn 't, die geen geld ontzien, waar zij de gelegenheid kunnen vinden om te voldoen aan hunne lage lusten en zinnelijk begeerten.

Wil men van anti revolutionaire zijde, zooals hier door hun candidaat Mr. de Vries is gedaan, op onchristelijke wijze de liberalen bestrijden, dat mogen zij voor hun geweten verantwoorden — maar wanneer van liberalen zijde den vrijzinnigen ongemotiveerd het monopolie van minder gunstige hoedanigheden wordt toegekend, dan mag dat niet zonder protest worden toege laten.

Het protest zou zeker meer indruk maken, wanneer de schrijver eens had kunnen aantoonen, dat an den kant van de Bvrijzinrigen" toch niet altijd eitelijk de lieden gevonden worden »vrij van zin.' Of zou de schrijver werkelijk meenen, dat de deelemers aan de bacchanaliën in het «orthodoxe trechr" en de hossende kermisgangers in het rthodoxe Rotterdam meer gevonden werden aan en kant der orthodoxen dan aan dien der vrij innigen ?

Hij onderzoeke dan eens als het gaat over het verzoek tot afschaffing van de kermis .... maar ij willen niet beginnen, want het zou zijn water n de zee dragen.

Natuurlijk raakt die critiek van het Ev. Zondagsblad kant noch wal.

Omdat de Kerkeraden in Utrecht alle orthodox zijn, is daarom de bevolking van Utrecht orthodox?

Leerde de politieke stembus niet vlak het tegendeel, toen twee liberale leden voor de Kamer werden gekozen?

Toch sla men daarom ook deze critiek Eitt in den wind.

Vooral ten platten lande neemt heel wat, dat voor orthodox doorgaat, wel ter dege nog soms aan de wilde pret een maar al te ruim deel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen