Zoo nu en dan duikt

Amsterdam, i6 April 1909.

Zoo nu en dan duikt in de Hervormde Kerk de oude attesten-quaestié weer eens op.

Een orthodoxe Kerkeraad gevoelt zich in gemoede bezwaard om jonge leden, van wie het publiek bekend is, dat zij modern zijn, ten Avondmaal toe te laten. Hij weigert daarom hen „aan te nemen". Natuurlijk zou dit elk oogenblik tot een conflict aanleiding kunnen geven, want zulke moderne leden berusten niet in die weigering, maar zoeken hoogerop hun rechten te handhaven. De Hervormde Synode, meesteresse als ze is in het krammen en lijmen, heeft daarom naar een uitweg gezocht. Gij Kerkeraad, zegt ze, hebt in uw conscientie bezwaar om die moderne lidmaten aan te nemen, en gij, lidmaten, staat op uw recht om indeEerk aangenomen te worden; ik zal u beide ter wille zijn. Laat die moderne leden dan naar een andere plaats gaan, waar een moderne Kerkeraad is, die hen gaarne aanneemt; straks keeren ze dan als „aangenomen leden" naar hun woonplaats terug. De orthodoxe Kerkeraad behoefde niet tegen zijn conscientie te handelen door zulken modernen leden belijdenis af te nemen, en de moderne leden zijn langs een omweg toch tot vervulling van hun wensch geraakt. Dat de orthodoxe Kerkeraad zulke moderne leden als lidmaat moet inschrijven en die sch^nbelijdenis zijdelings erkennen moet, wordt niet gerekend. De bekende fictie, dat heel de Hervormde Kerk nog Christelijk is en daarom elke attestatie door een Hervormden Kerkeraad afgegeven, als een wettige attestatie beschouwd moet worden, onverschillig of de Kerkeraad, die deze attestatie afgeeft, Christus verloochent of erkent, dient als pleister op de wonde.

Meer moeilijkheid schijnt het feit op te leveren, dat zulke leden, om elders belijdenis af te leggen, een attest moeten meebrengen van hun eigen Kerkeraad, dat hun gedrag „zedelijk" is. Ook hier heeft de Synode met groote voorzichtigheid de klippen trachten te vermijden. De Kerkeraad behoeft geen verklaring te geven van een Christelijken wandel of een godzalig levensgedrag, £n als iemand nu maar niet bepaald een hoereerder of dronkaard is, waarom zou een orthodoxe Kerkeraad zulk een attest dan niet afgeven ? Ook modernen kunnen toch wel uiterlijk zedelijk zich gedragen. Zulk een attest behoeft dus, zoo meent de Synode, geen moeite te baren.

Toch voelt zulk een orthodoxe Kerkeraad wel, dat de zaak niet zoo onschuldig is, als ze er schijnbaar uitziet. Want door zulk een attest af te geven, werkt hij actief mede aan de schijn-vertooning, die door den modernen Kerkeraa^ zal worden opgevoerd. £n daardoor laadt hij mede de schuld op zich, dat deze moderne lidmaten tot leden der Kerk worden aangenomen. Want zonder zulk een attest kan de belijdenis niet geschieden. Vandaar dat zulk een orthodoxe Kerkeraad dan weigert dit attest te geven. En dan Is het gevaar van het conflict er weer. Want deze moderne lidmaten laten het er niet bij zitten, maar gaan klagen bij het Ciassicaal Bestuur; dat Classicaal Bestuur, trouwe handhaver der Synodale reglementen, gelast dan zulk een weigerachtigen Kerkeraad de gevraagde attesten toch af te geven. En blijft de Kerkeraad dan bij zijn verzet volharden, dan ligt natuurlijk de afzettingsbul gereed en zouden we een da capo van 1886 krijgen.

Zoo is het dezer dagen te Veenendaal geschied. De Kerkeraad weigerde een viertal meisjes, die nooit ter Kerk kwamen bij den orthodoxen predikant, aan te nemen. De moderne meisjes gingen nu naar Nijmegen om belijdenis, te doen bij den modernen Kerkeraad aldaar. Maar de Kerkeraad te Veenendaal weigerde een attest van goed zedelgk gedrag te geven, omdat de levenswandel dier meisjes kerkelijk niet onbcrispeigk was. De meisjes dienden nu een aanklacht in bij het Classicaal Bestuur vaa Wijk, waaronder Veenendaal ressorteert. Dat Classicaal Bestuur, al is het zelf orthodox, vernietigde het besluit van den Veenendaalschen Kerkeraad, op grond, dat volgens een verklaring door de Synode vaa 1869 en 1870 gedaan, de Kerkeraden verplicht waren n zulk een attest af te geven, met e uitzondering alleen van gevallen, waarin het door personen van een ergerlijken levenswandel gevraagd werd. Ën aangezien de levenswandel dezer meisjes niet bepaald ergerlijk kon genoemd worden, werd de Kerkeraad gelast de attesten af te geven.

Natuurlijk heeft de orthodoxe Kerkeraad van Veenendaal, zoo meent ge, toen geweigerd aan dit classicaal dv/angbevel te voldoen.' Overtuigd in zijne conscientie, dat hij niet mocht medewerken om aan deze moderne meisjes den toegang tot het Avondmaal te ontsluiten, omdat dit een ontheiliging van het Sacrament zou zijn, heeft hij geantwoord aan het Classicaal Bestuur, dat hij Gode meer moest gehoorzamen dan den menschen; dat boven alle reglementen en Synodale bepalingen de eisch stond van Gods bevel, en dat het onchristelijk, onprotestantsch, ongereformeerd zou zijn, tegen zijn geweten en tegen Gods wil in te handelen, omdat een Kerkelijk Bestuur dit gelast.

Ge vergist u.

De orthodoxe Kerkeraad te Veenendaal gaf ds gevraagde attesten toch af.

Natuurlijk met eea protest.

Het luidde aldus:

„De kerkeraad der Ned, Herv. Gemeente te Veenendaal, kennis genomen hebbende van hel bet-luit van het Classicaal Bestuur van Wijk, waarbij het besluit des kerkeraads ia zake de weigeisDg van het getuigschrift voor goed zedelijk gedrag aan vier personen die het Citecfceiisch oaderwijs stelselmatig verwaarloosd hadden, werd vernietigd,

wecscht zich, aangezien art. 74 van het reglement voor kerkelijk opsicht en tucht geen hooger beroep van een besluit in hooger beroep toelaat, aan dat besluit te onderwe^peo; betreurt echter de opvatting van het Classicaal Bestuur van Wijk, dat bedoeld getuigschrift allééa geweigerd kan wegens een ergerlijken levenswandel en niet wegens het verzuim vac kerkelijke plichten, en spreekt zijn diep leedwezen er over uit dat onze Hervormde kerk, wier besturen, volgens art. 11 van het Algemeen Reglement o. m. met de handhaving barer leer iijn belast, op deze wijze haar deur openzet voor zulke personea, die duidelijk blijk geven met haar leer gebroken te hebben."

Is er droever, de Kerk van Christus onteerender antwoord denkbaar.'

We mogen de attesten wel niet afgeven, want ze zouden naar onze overtuiging een leugen bevatten, en God verbiedt ons te liegen, maar... we zullen toch die attesten schrijven en met onzen naam onderteekenen en verklaren, dat deze meisjes een goed zedelijk gedrag hebben geleid, omdat... het Classicaal Bestuur het beveelt en hooger beroep onmogelijk is.

We onderwerpen ons ... met protest.

Is het niet terecht gezegd, dat de Synodale organisatie het karakter ontmand, de kerk verleugend, allen christelijken geest uit de ambtsdragers gebannen heeft?

Zeg niet, dat wij te scherp oordeelen.

Als het Sanhedrin de Apostelen beveelt niet meer in den naam van Jezus Christus te prediken, dan antwoordt Petrus: Men moet Gode meer gehoorzamen dan de menschen.

Als Keizer en Rijksdag Luther gelasten zqn gevoelen te herroepen, antwoordt de geloofsheld : Hier sta ik. ik kan niet anders, zoo waarlijk helpe mij God Almachtig.

Als de wettige 0/erheid te Geneva Calvijn beveelt publieke zondaren ten Avondmaal toe te laten, verklaart de Reformator, dat ze niet anders dan over zijn lijk tot den heiligen Verbondsdisch zullen toetreden.

Maar de orthodoxe Kerkeraad van Veenendaal weet het beter. - x».

Hij onderwerpt zich aan den ongoddelijken last met protest. Hoe jammer, niet waar, dat de Apostelen en Profeten, de Geloofshelden en Belijders der Waarheid, de Reformatoren en Marte laren «dezen uitweg niet hebben geweten.

Onderwerping — maar met protest.

Da conscientie is ontlast en het conflict is vermeden.

Geen afzettingsbul, geen banvonnis, geen uitzetting uit kerk en pastorie, geen inhouding vaa tractementen, geen Igden en vervolging, geen schavot of brandstapel.

Het is zoo gemakkelijk.

En als de orthodoxe predikant van Veenendaal in het Gereformeerde Weekblad een viertal artikelen schrijft om mee honing zoete woorden te vertellen, hoe getrouw zijn Kerkeraad wilde zijn, maar hoe dat booze Classicale Bestuur zijn goede bedoe ling verijdeld heeft, en hoe gelukkig de Kerkeraad aan den strik van een dreigend conflict heeft weten te ontkomen, door stil zich te onderwerpen, dan schreit uw hart.

Van toorn en ergernis.

Omdat zulk een karakterbederf bij mannen, die we als Christenbroeders liefhebben, door de Synodale organisatie wordt gewerkt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen