Voor Kinderen.

VOOR EN HA EEN WOSLIGEN PAASCHDAG,

I.

EEN BRANDSTAPEL EN EEN TEGENSLAG.

De Oost-Frische graaf Edzard, hoe vriendelijk ook gezind om vervolgden geloof.'genooten een toevlucht in zijn staten te verleeaen, waardoor zijn hoofdstad, Eaiden, den eerenaam Pella kreeg, toonde zich inlusschen (hoewel van „Duitschen bloed") niet genegen om als een andere Oïanja cf Nassau, alles op het spel te zetten, om ook te kunnen zeggen:

iLijf en goet al te samen Heb ick u niet verschoonlu,

hij duchtte 's kei^ess ongenoegen en had (ioch dit niet geheel ten onrechte), een afkeer van de ongeregeldheden der Watergeujes. Nu schoor Edzard, als meer measchen, allen over één kam, zoodoende moesten de goeden evenals de kwaden zijn misoorgen ontgeidea. Dit ondervond te Emden ia hst begin van 1371 de Ommeiauder edelman, Poppo Uf keus ten Dam.

Daar zit Ten Dam in zijn kleine ksjait en peinst over het stoute plan, met m^edsweten van Orarjs gevormd: niets minder dan hetbfzetiea van Vlissingen! Hoe meer hij ïiju gedachten daarover laat gaan, des te uitvosibaarder schijnt de aanslag hem toe; en, aan den avond vaa dienselfden dag, waarvan de vroege morgen getuigde van sija overpeinsiagec, beraadslasgi hij met drie der koecste schippers van de door hem uitgeruste vaatiuigen.

„Zouden er, heer Poppo, genoeg lieden binnen Vlissingen zijn, die bet met dea Piias van Orar je houden^ cm cp hun steun staat te maken ? "

„Ocgetwijfeld, Cocicck, van Ofarjs zeif vernam ik, hoe bij reeds in 1559 ts Vassingen vele VI lenden h-ad. Last mij u üit even mede deelen".

„Konicg Fiiips ÜOU uit Vsissingen naar Spatje reicen; ds vloot van 90 schepen lag zeilklaar op de ree en de Koning lou aan boord gaan. Met andere edelen was de Piias van Oiarje op het hoofd gekomen, om van Z. M. afscheid te nemen en hem naar boord te begeleiden. Daar bsgiot . Filips in heftige bewoordingen Orarje te verwijten, dat hij 's Konings plannen steeds had gedwarsboomd. De Piics antwoordde zeer bedasrd, dat de S aten op wettige en gewone wijse 's Konings besluiten hadden bekrachtigd, of wel geweigerd die af te kondigen, Filips, door dit kalme, ware antwoord ten hoogste vertoornd, treedt Oracjs op zijde, grijpt ziju pols en duwt hem toe:

„No los Estados, ma vos, vos, vos!" („Niet de Staten, maar jq, jij, jjj, !)“

Na deze openlijk* btlcediging liet de Prins en toomigen vorst aan boord gaan, en wachtte ich, zeer voorzichtiglijk, hem daarheen te verezellen. „Hij was in Vlissingen toen reeds bij elen zeer gezien, en zou daar tegen alle onderemingen des Konings beveiligd wezen." I).

„Heb dank, heer Poppo, voor uw onderricht ing; gewis is sedert Alva's komst 't aantal vrienden der vrijheid en van Oranje niet verminderd, " viel schipper Spiegel in.

„Ja, Oracje's bedachtzaamheid bewaarde hem op dat pas wel voor een onverwachte reisnaar Spanje, gelijk zijn zoon helaas! heeft gedaan." „En die nog niet wederkeerde" voegde Roobol daaraan toe.

„Laat ons nu verder overleggen, vrienden 1" hervatte de edelman, „Wij kunnen den noodigec. voorraad krijgsbehoeften, over de schepen verdeeld, inslaan en met een lading koopwarec den Eems afvaren; buitengaats nemen wemeeivo'k in; die ik zeer in he< : geheim bezig ben ia soldij te nemen; einde Maart zetten wij koer: ^ naar de Schelde."

Alles afgesproken zijnde, verlieten de wakkere: Geuzen den bevelhebber, keerden naar hus bodems terug en settsn met ijver hun toerustingen voort.

Daar verschijnt omstreeks einde Maart (1571) de drost van Emden op de schepen en legt er in naam van graaf Edzard beslag op.

Groot was hun teleurstelling toen schepen noch schippers werden vrijgelaten, vóór de laatsten gezworen hadden hun geheele lading regelrecht naar Eageland te voeren.

Van achteren zeggen wij, 't was Gods tijd nog niet; maar de dappere mannen, die er vóór stonden, die het zoo goed met bun verdrukte landgenooten meenden, de bevelhebber, die zoovele, groote opofferingen zich getroost had, zullen Gods weg zeker zeer donker hebbeu gevonden. Dese tegenslag bleek niet de eenige, die den Prins trof. Alle plannen om Hoorn, Eukhuizen, Dordrecht, Daventer en meer plaatsen door verstandhouding van binnen of overval van buiten te bemachtigen en als eenuit^angsen steunpunt voor den krijg tegen Alva te benuttigen, mislukten.

Bij zoovele teleurstellingen en vergsefsche pogingen, verlaten door bijaa alle vorsten, uit vrees voor Spanj^'s koning; ] door weinige slechts in het geheim begunstigd, moet men Oranje's bedaardheid, geduld onstandvastigheid om op den ingeslagen weg oaverwrikt en onvermoeid voort te gaan, met recht bewonderen. Zeer zeker gsf alleen de Heere hem daartoe de kracht en beleefde hij ia die dagen en jaren de woorden uit het Wilhelmus:

DSOO het den wille des Heeren Op dietijt had gheweest, Had ick gheern willen keeren Van u dit swaer tempeest: Maer de Heer van hier boven Die alle diock regeert Die men altijd moet loven En heeftet niet begheerta.

II.

EEN VERGEEFSCHE REIS.

Terwijl Alva zijn koning bedroog door hem voor te spiegelen, dat de Nederlanden onderworpen waren, ondervond hij van de Staten, vooral van die van Utrecht en Zeeland, de hevigste' tegenkanting betreffende het thans invoeren van den loin penning, (welke belasting voor den tijd van twee jsar was afgekocht); en besloot de ijzeren hertog alom geweld te gebiuiken om zijn wil door te drijven.

Reeds had hij Gent en Antwerpen van een citadel voorzien; zoogenaamd ter verdediging tegen buiteniandsche vijandes, inderdaad om die steden in bedwang te houden; en bij Vlissingen had men met don bouw van een diergelijk kasteel een aanvaag gemaakt; gedurende den winter staakte men de werksaamheden, maar in het begin der lente van rsjz zouden dere hervat worden. Amsterdam bleef voor een som van twee tonnen gouds van ruik een citadel verschoond; al werd het zwaar beboet, omdat de vroedschap het innen vac den roen penning bleef weigeren. En onderwijl gingen de Bloedraad en de inquisiteurs voort de Hervormden, (Lutheranen, Doopsrschen en Gereformeerden), te dooden.

Daar ontvacgt Scipio Hampi van Alva bevel om naar Vlissingen te trekken en te beproeven de magistraat en de burgerij door vriendelijkheid te winnen, opdat da soldaten, die uit Bf-rgenop-Zoom naar de Schsldestad kwamen, goed ontvangen en geherbergd zouden worden; de foeriers of kwaniermakeris waren reeds vóór Hampi te Vlissingen aangekomen. Met alle kracht zou er dan aan de citadel worden gewerkt en Alva stelde zich voor, aldus van eiken inval, ook van de Watergeuzen, die stad en daarmsde Walcheren te beveiligen, want Alva wist, rog eer dan Lumey zelf, dat koDiagin Elisabeth van Engeland, haar onderdanen op zware straffen verboden had, brood, bier of vleesca aan de Watergeusen te veïkoopen, en dat deje tegelijk bevel gekregen hadden de Engelschs havens te verlaten. Tot alles waren die „^wschuimers en kapers" gelijk de Hertog he; 3 noemde, in staat; en vóór alles wilde h; j zorgen, dat lij „den sleutel der Nederlanden" niet in hun be^it kregen.

1) Beaufort. Het laven van Willem I.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen