Naar aanleiding van het pas

Amsterdam, 15 Maart 1912.

Naar aanleiding van het pas in het licht verschenen geschrift van Dr. H. H. Kuyper: Het zedelijk karakter der Reformatie gehandhaafd tegenover Rome, schreef De Tijd een hoofdartilcel, dat in menig opzicht merlcwaardig is.

Gelijk men weet, was door verschillende Roomsche schrijvers, met name in den jongsten tijd door Denifie, op zeer felle wijze het zedelijk karakter der Reformatoren aangevallen. Dit geschiedde, gelijk door dezen schr^'ver openl^'k werd erkend, om de oogen der Protestanten te openen voor het ware karakter van de Reformatie der i6e eeuw en hen naar de Roomsche Kerk terug te voeren. En tevens moest deze polemiek ook dienst doen om in landen, waar de los-van-Rome-beweging onder de Roomschen toenam, deze tegen te gaan door de Reformatoren zoo zwart mogelijk af te schilderen.

Dr. Kuyper heeft nu tegen dezen aanval van Roomsche zijde de Reformatoren verdedigd, en aangetoond, hoe deze schrijvers metterdaad op menig punt vooral aan Luther onrecht hadden aangedaan. De Tijd keert de rollen juist om en maakt hiervan, dat Dr. Kuyper „den handschoen toewerpt aan Rome, en z^'n krijgsklaroen doet weerklinken, " en dat deze aanval op Rome daarom moet worden gepareerd. En nog sterker, aan het slot van het artikel wordt gezegd, dat dit boek van Dr. Euypervoor Katholieken, die daartoe geen speciaal verlof hebben van de geestelijke Overheid, verboden lectuur is. Denifie schr^'ft aan de Protestanten met geen ander doel dan om Luther zoo zwart mogelijk te maken. Heel de Roomsche pers was over dit werk in verrukking en meende, dat nu eens en voor goed de onwettige oorsprong van het Protestantisme was aangetoond. En zoodra Dr. Kuyper een tegenbetoog schrijft, dat alleen ais verdediging bedoeld is, worden de Roomsche leeken gewaarschuwd, dat ze dit boek zelfs niet lezen mogen!

Niet minder eigenaardig Is een tweede punt In deze critiek, waar de Tijd schrijft:

Dit te meer, wijl Dr. K. zelf toegeeft, dat de reformatoren volstrekt geen heiligen waren, omdat er in hun leven bladzijden te vinden zijn, die beter uitgewischt of, nog beter, niet geschreven waren. Doch dat zij heiligen waren, was, volgens Dr. Kuyper, ook volstrekt niet noodig. Want, zoo vraagt hij, is dddrom den Katholiek zijne leer minder heilig, omdat Petrus en Paulus beiden misdaan hebben, ea waren de levens van sommige Pausen wel zoo geheel zonder smet? Lees dan Pastor, den geschiedschrijver der Pausen aan het einde der Middeleeuwen, maar eens na! Dr. K. veroorlove ons hier te wijten op een enorm verschil. Waren de reformatoren geen heiligen en misten zij daardoor eender motiva credibilitatis (let wel, wij zeggen niet motiva fidei), dan verschilden zij toch nog van Petrus en Paulus en van welken Paus, ook, omdat zij (de reformatoren) hunne goddelijke zending niet konden bewijzen.

Hadden zij die kunnen bewijzen, ja, dan zou hun persoonlijk leven misschien weinig afdoen. Zij waren dan looden buizen der Waarheid geweest, terwijl anderen van zilver of goud waren. Maar daar zit de groote knoop niet. De groote knoop is eigenlijk: waar haalden zij hunne zending vandaan? Wie gaf hun gezag, m de Kerk hunner dagen op eigen hand, van nderen af te hervormen? Wie gaf hun het echt de geloofsleer, die al 1500 jaren bestond en tot Christus opklom, te veranderen naar unne opvatting en goeddunken, of, zooals een erkvader het reeds eeuwen vroeger teekenchtig uitdrukte: „Wie machtigde hen te gaan appen in het bosch, waarvan de Kerk de G igendomsbrieven bezat? "

Aangenomen (niet toegegeven) dat de beinselen der Hervorming zuiver en heilig waren; at het karakter der personen, die ze leidden, nberispelijk genoemd mocht worden; dat de rucht, die ze voortbracht, heerlijk en overloedig was, wat zegt dat alles? Och, ook op en mestvaalt (sit venia verbo) kunnen schiterende bloemen groeien. Ook zondaren doen el eens ooit iets goeds; — ook uit het kwade olgt dikwijls nog goed (ex malo sequitur uodlibet); maar voor de Hervorming zegt dat lles niets, zoolang niet bewezen wordt, dat zij, m k h z d d I w e z W ie ze in het leven riepen, ^___^ gezondenen ^ waren an God, die ons met & bewijzen ïn de hand) ( «gem^J^p en zeèmy zkMer^je ta^agA j wij komen namens God, die zich aan ons geopenbaard heeft. — Nu, dat bewijs zijn wij altijd nog wachtende, en nu moge al een of andere roomsche schrijver zich min of meer vergist hebben in de voorstelling der feiten, ja, zelfs al zou hij gelasterd hebben (wat wij echter altijd zoo voetstoots niet aannemen) of andere onedele wapenen gebraikt, dat maakt het gemis aan bewijs van Goddelijke zending niet goed.

Naar het ons voorkomt, heeft < ^^ TVy^ hier vergeten, dat het Dr. Kuyper niet te doen was om de wettigheid van de Reformatie te bewezen. Zeker zou over de vra^, of de Reformatoren een wettige roeping hadden, heel wat te zeggen zijn, en over dit vraagstuk is in vroeger eeuw zooveel over en weer geschreven, dat het waarl^k niet moeil^k zou vallen om deze oude wapens weer uit het tuighuis te halen. Maar hierover ging de str^d niet. Denifie e. a. hebben niet over de wettigheid of onwettigheid van Luther's roeping gehandeld, maar overz^n zedel^k karakter, en trachten aan te toonen, op grond van het diepe verderf en de zedelgke ontaarding van dit karakter, dat Luther geen Reformator kon wezen. Dr. Kuyper had daarom alleen deze aanklacht t te bespreken en heeft zich daartoe uitslui­ , ) tend beperkt.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen