Uit de pers.

In de Nieuwe Haagseht Courant van 20 dezer lat men onder den titel: Tot het oude standpunt teruggekeerd, dit interessante artikel:

Dat de Liberalen hst krachtig voortdringen van de Zending in omen Archipel trachten te verhinderen, ligt gehesl in de historische lijn hunner party.

Toen het een oogenblik scheen, alsof ook hun sympathie voor d« kersteninf van Indi* gewonnen was, kwam die hoading in botsing met hun verleden.

Nu blqken te weer tot het oude standpunt terug te keeren.

Trouwens: wie, die hun politiek in Nederland kent, zou zich over hun houding ten opzichte van de zending verwonderen?

Was het niet reeds in 1844, dus voor nu zeventig jaren, zoo, dat nwanneer christelijke ijver voor eigen rekening het oprichten van scholen (in Indië) verzocht heeft, dit toegestaan is, onder voorwaarde, dat de schoolboeken niet zouden strijden met de godsdienstige leerstellingen der ouders; dat er niets zou eeleerd warden hetwelk voor afgodendienaars of Mahomedanen hinderlyk zou kunnen zijn; dat het schoolonderricht niet in tegenspraak wezen zou, öf met het begrip dat de Godheid hout en steen is óf met de leer, God is èèa en Mohamed is zijn Profeet I» (Groen van Prinsterer: Evangelieprediking op Java).

Ja, men ging nog verder. Groen verhaalt, dat, toen nabij Soerabaia de inwoners van een Javaansch dorp om Bijbels en om een Christen-leeraar hadden gevraagd, de Resident hun toegeduwd heeft: xblijft zooals gijzijt, gij behoeft geen anderen godsdienst te hebben I»

Zelfs is de voorstelling, alsof de Mohamedaansche vereld uit zich zelve hoog genoeg staat en geen Christelijke invloeden van noode heeft, reeds toen maals gegeven. Ook in 1844 werd al gezegd, dat de bemoeiingen van christelijke zendelingen, iloffelijk waar het woeste Heidenen geldt, minder noodig gerekend konden worden voor de Mohamedanen, door wie met ons één God en Vader aangebeden, met ons dezelfde deugd en zedelijkheid in werking gebracht wordt.»

Toen Amerikanen, afstammelingen van oud-Hol landsche geslachten, zich bereid verklaarden om op eigen kosten een aanzienlijk getal Evangelie-dienaren naar onze koloniën te zenden en aldaar te onderhouden, werd dat aanbod koel en koud beantwoord. lEr zijn», zoo schreef Groen, «bezwaren opgeworpen, die gerekend konden worden aan weigering gelijk te staan, en de Amerikaan, teruggestooten en ontmoedigd, is naar de zijnen wedergekeerd met het bericht, dat Nederland niet meer het land der Vaderen wass.

Alleen op Borneo mocht, en dan nog alleen onder allerlei kwellende bepalingen, gearbeid worden.

Natuurlijk beriep men zich ook toen op staatkundige bezwaren. > De Evangelie prediking wekt misnoegen, opstand onder de Javaaosche bevolking. De kolonie gaat verloren, zoo de Evangelieprediking vrij is.i

Maar reeds voor 70 jaren heeft de stichter der antir. partij, over deze bezwaren recht gedaan. Immers hij schreef: sDe oppervlakkigheid van dergelijk beweren valt in het oog. Wie met de geschiedenis en de gesteldheid van bet Oosten eenigermate bekend 15, weet dat de prediking van het Woord door eenvoudige zendelingen niet gewoon is den gewapenden tegenstand der bevolkingen te wekteen; dat de oorlogen op Java niet door te ver gedreven christelijken ijver zijn ontstaan; dat zich ook daar, volgens het eenstemmig getuigenis van hen die met de inlanders van nabij kennis hebben gemaakt, behoefte aan begrippen beter dan de hunne openbaart; dat die behoefte, zonder de nabijheid van menigen Europeaan, door wiens gedrag de naam des Heeren wordt onteerd en gela8t«rd, en bij hetaanschounren van het wezen en de vruchten van een waartchtig christelijk geloof, nog veel sterker en levendiger zou worden gevoeld.»

Zoo streed reeds voor bijna drie kwart eeuw Groen van Prinsterer voor het goed recht der zending tegen den weerzin, die zich bij de liberalen openbaarde.

Afkeer van den zendingsarbeid zit onzen liberalen dus in het bloed, 't Is niet van vandaag of gisteren, dat zij er zich tegen kanten.

Het kan ook niet anders.

Hoe zouden zij, die in de staatkunde slechts leven willen bij het licht der Rede, eerbied kunnen koesteren voor het bevel van Christus: Predikt bet Evangelie aan alle creaturen?

Men wete het daarom wel. Herleving van het liberale regime spelt voor onze zending bange dagen.

Men lette slechts op de historische lijn der liberale Staatkunde, die omstreeks het jaar 1900 even omboog, maar nu weer in de oude richting loopt.

Dit is ook onze overtuiging.

Zelfs in landen van den Islam, die veel prikkelbaarder zifn, zooals Anatolie, is van een actie van het Mohamedanisme tegen de missionaire scholen zoo goed als niets te bespeuren. Ea wat is niet de kalmte van den Javaan, verge leken met de overgevoeligheid in Klein-A tie?

Van den Bisschop van Oxford meldde de N, Rott. Crt. de vorige week dit:

De menschen voelen eerst iets voor een zaak, als zij er iets voor moeten offeren. Dat bekende verschijnsel past de Anglikaansche bisschop van Oxford ook op kerken toe. Hij is liberaal, gelijk de bisschop van Hereford, en heeft met dezen in het Hoogerhius voor de Welsehe kerkwet gestemd. In het debat heeft hij gezegd, dat de Engelsche Kerk, waartoe hij behoort, geen kerk van de armen is. Dat heeft tot misverstand geleid. Men meende, dat hij bedoelde: de Engel sche kerk doet niet veel voor de armen.

In de Times maakt hij zijn bedoeling nu duidelijk. Zeker weet hij, dat een aanzienlijk gedeelte van de armenzorg door geestelijken en leeken van de Eogelsche Kerk wordt verricht. Hij bestrijdt echter de bewering, dat een rijke staatskerk een kerk van de armen is, omdat zij de armen kosteloos godsdienst kan brengen. Integendeel zijn de kerken of godsdiensten, die bij uitnemendheid godsdiensten of kerken der armen mogen heeten, meest die, die het meeste eischen van die tot hen behooren of willen behooren, zoowel geestelijk als fi aandeel eischen. De menschen stellen den godsdienst op prijs waar zij voor moeten offeren, in geld of moeilijke daden van gehoorzaamheid. Dat de Kerk van Engeland geen kerk der 'armen is, komt hiervandaan, dat zij de menschen een godsdienst scheen aan te bieden die hun niets kost, Zg ziet dat nu in, en gaat anders doen.

Dit oordeel staat hoog.

Een Kerk, die, geestelijk zwak, door Staatsgeld zich stijven wil, verloopt in ongezonde tactiek.

Ook in dfr Kerk geldt 't: Een lid dat niet betaalt, leeft niet.

In de Waarheidsvriend schtijft de redactie:

Dom of slecht?

In De Nederlander was dezer dagen, onder het opschrift dom of slecht} het volgende bericht te lezen:

In de Ned. Herv. Kerk te Ede (G.) werd j.l. Zondag door den leeraar Ds. J. Ph. Schippers der gemeente bekend gemaakt, dat Donderdag 13 Februari voor haar zou optreden Ds. Drentb, geestelijk verzorger in het gesticht voor krankzinnigen te Wolfheze.

ZEerw. voegde aan deze mededeeling toe, dat, hoewel Ds. Drenth behoorde tot de sGerefotmeerde Kerks, dit toch zeker geen bezwaar zou zijn, in grooten getale op te komen, waar het hier gold het bepleiten van een zaak, die de liefde behoort te hebben van gansch de Christenheid in Nederland, onverschillig tot welk kerkgenootschap zij behooren.

kerkgenootschap zij behooren. In verband met deze verklaring van den predikant vindt men heden in een te Ede verscbynend blad de volgende advertentie:

Lidmaten der Ned. Herv. Kerk!

Zondagmorgen werd in de Ned. Herv. Kerk te £de bekend gemaakt, dat de Doleerende of Geref. Predikant Dt. Drenth van WoUheze voor de Herv, G«netnt« op zal treden. Toont door •WiP> Mr'\^i^ts3i£iM»t^> ««^ uw thuisblijven dat gij met zulk een predikant niet tevreden zijt.

Blijft thuis 1

Vele leden der Ned. Herv. Kerk.

Waar moet zulks heen 7

Ja, waar moet zulks heen?

Is het niet verschrikkelijk, dat men zoo dom en zoo slecht is?

Dat men zoo solt en speelt met »onze Hervormde Kerki ?

Wacht u voor zulke sledenel

't Zijn wolven in schaapskleeren.

Gelukkig kunnen we inededeelen, dat de lezing van Ds. Drenih is doorgegaan, dat er een flinke opkomst was, een aandachtig gehoor — terwijl de collecte voor Wolfheze ruim /60 opbracht.

Zoo moet men eigenlijk die z.g.n. vrienden van de Herv. Kerk om de ooien slaan.

Dat helpt nog eensl

En er onder stond:

Wijs en goed?

Ds. Lingbeek van Spijk, die ïde Vragenbüsd in De Geref. Kerk, het orgaan van de Confessioneele vereeniging, verzorgt, ontvinc; een vraag ter beantwoording, die betrekking had op den Geret. Zendingsbond.

Do vraag luidde — of neen! 't is geen vraag

De verklaring van een tinzenders luidde (typisch om zooiets in »de Vragenbus* te plaatsen; de Vragen-beantwoorder moet er wel inet héél z'n hart bij gevallen zijn, anders had het desnoods eenvoudig als lingezoodess kunnen worden opgenomen) de verklaring luidde: men wordt gewaarschuwd, dat men toch in plaatsen, waar de Ker keraad Confessioneel is, geen gehoor geve aan de uitnoodigiog om eens een dominé te laten optreden om een bidstond te houden voor den Gereformeerden Zendingsbond of iets dergelijks.

't Schijnt zoo onschuldig, zoo'n bidstond voor de Zending, schrijft inzender, maar in waarheid is 't een propagandamiddel voor de Neo Calvinistische of Kuyperiaansche richting in onze kerk. En als men eenmaal in eene gemeente zulk een bidstond heeft toegelaten, dan heeft men er »de poppen aan het dansen.< c

Dom of slecht} zou £> < iV/rfifr/awrf/r er misschien boven gezet hebben.

Ds. Lingbeek zet er niets boven.

Maar hij zet er een lantwoordct onder.

Een antwoord — op de waarschuwing.

En het antwoord is, dat de waarschuwmg •wijt en goed is I

Want Ds. Lingbeek schrijft:

Antwoord. Wat wij uit zulke en dergelijke mededecliDgen opmerken is, dat 't weer net gaat als in de dagen vóór het uitbreken der Doleantie. De agenten reisden toen rond om voor de Vrije Universiteit een spreekbeurt te vervullen. Stond nu een predikant daarvoor zijn kansel af, dan was zijn carrière gemaakt. Zijn naam werd ingeboekt in het stamboek, en het duurde niet lang of het beroep naar een betere plaats, misschien wel naar een groote stad, volg> ie

Die propaganda voor de Vrije Universiteit deed dus tegelijkertijd dienst als middel om een partij ia de kerk en in elke gemeente te organiseeren en straks ter Doleantie te leiden.

Als iets dergelijks schijnt nu de Gereformeerde Zending te moeteii dienst doen.

't Is misschien door die geschiedenis nit Ede.

Maar onze pen is geneigd om hier boven te zetten: dom en slecht f

EQ om er onder te zetten: ivaar moet tulks heen f

Een min of meer officieel advies van den kant van de Confessioneele vereeniging...

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen