GeheugenvandeVU cookies

Voor optimale prestaties van de website gebruiken wij cookies. Overeenstemmig met de EU GDPR kunt u kiezen welke cookies u wilt toestaan.

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies

Noodzakelijke en wettelijk toegestane cookies zijn verplicht om de basisfunctionaliteit van GeheugenvandeVU te kunnen gebruiken.

Optionele cookies

Onderstaande cookies zijn optioneel, maar verbeteren uw ervaring van GeheugenvandeVU.

Bekijk het origineel

Buitenland.

Bekijk het origineel

+ Meer informatie

Buitenland.

10 minuten leestijd Arcering uitzetten

Engeland. Conferentie der Primi­tieve Methodisten.

De jiarlijksche conferentie der Primitieve u Methodisten werd in 't begin van Juni te Derley gehouden. In de toespraak, waarmede de g voorzitter rev. Jos. Ritson die samenkomst opende, wees hij op de toenemende vermindering in ledental die bij de Methodistische kerken l is op te metken. De Piimitieve Methodisten hadden wel in vergelijking met de zusterkerken o het minst verloren, maar toch was in de laatste m zes jtren het ledental met 2865 vermiadeid. Op­ t merkelijk, dat de vermindering zich niet uitstrekte tot de kerken die door missionairen arbeid buiten Engeland werden g? sticht. De reden van den achteruitgang der kerken zocht Ds. Ritson in het feit, dat deze eeuw 'een d evangelie van „comfort" en stoff: ; lijken vooruitgang begeert. Als middelen om den afval te stuiten en nieuwe belangstelling in het kerkelijk leven te wekken, wees de spreker aan: meer systematische bestudeering van den bijbel, terugkeer tot de oude Methodistische praktijk inzake da huisgodsdienstoefeniagen, en het laten deel­ \ nemen van kinderen aan de godsdienstoefeningen.

Duitschland Het oordeel van een uitgever over de nieuwe godsdienstbeweging. De Gemeinschaf ten in Baden.

De bekende uitgever , Eugen Diederichs schreef in het Julinummer van het tijdschrift Die lat over de nieuwe beweging, die zich in Dultschland op godsdienstig gebied openbaart. Diederichs is in zekeren zin voor een autoriteit te houden, want sedert jaren heeft hij zich als uitgever de bevordering der modern-religieuse denkbeelden tot taak gesteld, terwijl hij zich naam verwierf door de smaakvolle uitvoering en de lage prijzen zijner uitgaven. Het resultaat waartoe hij kwam, is niet zeer bemoedigend voor de z.g, nieuwe beweging. Uit zijne ervaiing deelt hij mede, welken invloed deze beweging op het publiek dat boeken koopt, gehad heeft,

Diederichs betoogt dat de nieuwe strooming van dezen tijd, die ons het middel geven zon om de problemen van den tegenwoordigen tijd op te lossen, niet ontstaan is uit de liberale theologie, gelijk die sprak uit Harnack's „Wesen des Christentnms", maar haar oorsprong heeft in het vertrouwen op de inwendige krachten der menschelijke ziel. Dit vertrouwen kon niet meer gegrond worden op eene historische gestalte van Jezus. Niet de persoon van den Christus, maar de Christus-mythe was ook de kracht van het historische Catholicisme. Terwijl Schrempf, de eerste baanbreker in den strijd voor het persoonlijk godsdienstig leven, met zijn tijdschrift Die Wahrheit, nog geen kring van aanhangers om zich verzamelen kon, gelukte het Albert Kalthoff in 1902 met sijn beschouwingen over het Cbristusptobleem zulk opzien te verwekken, dat ook zijn redevoeringen, die zich daarbij aansloten, gekocht werden. Hij scheen leider eener godsdienstige beweging te zullen worden, maar stierf op een oogenblik toen hij op het punt stond een martelaar voor zijne overtuiging te worden. De golfslag van het religieuse leven werd fltuw, de afzet van religieuse boeken gering. Door den strijd om de Ctiristusmythe van Drews in 1909 kwam er opnieuw beweging, die echter het publiek nauwelijks een half J4ar wist te boeien. Een derde periode begon door den strijd om Traub en Jatho, Ook toen — een vermeerdering van den afzet een half jaar lang en daarop weder stihe, totdat er een nieuwe „sensatie" komt, Roraanschrijïers die eenmaal naam hebben, kunnen op een vaste afname rekenen. Bij de schrijvers over de religie is het een waarheid, dat hoe beter hun werken worden, hoe minder men er van koopt. Een typisch voorbeeld daarvan is Arthur Bonus. Ik houd sijn boek „Vom Nêuen Mythoi" mede voor het diepste wat de religieuse beweging voortbracht. Bonus was in het begin der beweging een gangbaai auteur. Tegenwoordig is de verkoop zijner werken ongeveer een vierde van den vroegeren afzet en de ctitiek schiet of tekort, doordat zij den maatstaf der Schleieimachersche ontwikkeling van voor 100 jaren voor hem aanlegt, of zwijgt hem dood. Ik heb nu eindelijk de voornaamste mystieken: het driegesternte Eckehart, Tauler, Saso, door schoone uitgaven gemakkelijk verkrijgbaar gesteld, en daar in theologische bladen gelijk het Protestantenblatt veel van een nieuwe kennis tegenover de religieuse ervaring gesproken werd, zou men ook meenen, dat al de vrienden van de vrijheid van een Christen mensch zich zouden voeden met de oude religieuse schatten van ons volk. Nu zijn de 2 i 300 menschen die in de eerste twee jaren na de verschijning Tauler, Suso en Sebastiaan Frank enz. kochten, meest Roomschen, gelijk mij uit brieven bleek, en wanneer niet bij meester Eckehart gelijksoortige voorstellingen van Scheffels Eckehatd en den „Getreuen Eckarl" medewerkten, dan was de afzet daarvan niet veel grooter. Hoe beter de religieuse boeken zijn, hoe minder er in geredeneerd wordt, des te slechter gaan zij. Dat is het kenteeken der „religieuse Renaissance". ... Wij zijn tegenwoordig verder dan ooit van een vruchtbare religieuse beweging verwijdeid — kerkelijke strijd is steeds het teeken van onvruchtbaarheid —, wij zijn op den weg der religieuse vervlakking. Het publiek begint tegenwoordig van de modern religieuse litteratuur genoeg te hebben. Een religieuse beweging moet uit dei) nood des levens, uit de ondervinding van zijn tragiek en uit den heroieken wil om dien te overwinnen, geboren worden. Onze religieuse sprekers zijn echter maar al te dikwijls gevoelsenthusiasten of optimistische mooipraters: zij zijn de uitdrukking eener feministische cultuurstrcoming, die bijna geheel van mannelijk willen ontbloot is. Het irrationeele van bet menschelijk wezen is in zijn scheppende wilsuiting gebonden en put zich tegenwoordig bijna geheel uit in vrouwelijke aesthetische gevoelservaringen.

Zoo spreekt een uitgever. Hij kan het weten. Het „niet gaan" van de boeken die hij in het licht gaf, zegt meer dan geheele boekdeelen moderne lofcangen op de „Geheimreligion" der ontwikkelden en beschaafden. Diederichs, een man die groote verwachtingen koesterde omtrent de vlucht der nieuwe religie die zich geheel van den persoon van den Christus zou losmaken, moet nu erkennen dat de menschen wel een tijd lang, of liever een korten tijd, belangstelling kunnen toonen voor datgene wat zij de nieuwe religie noemen, doch dat deze ras weder verdwijnt, wanneer de piikkels die in deze op hen werkten, verdwijnen of zijn afgestompt.

In Baden wil men een nieuwe liturgie in modernen geest invoeren. Vertegenwoordigers der Gemeinschaften zijn in 't begin van dit \\xx te Karlsruhe vergaderd geweest, om te beraadslagen wat hun daartegenover te doen stond. Eenstemmig werden de volgende resoluties aangenomen.

I. De Gemeenschappen verwerpen de nieuwe Liturgie (agende). Zij beschouwen die als het begin van het einde onzer Evang lische Kerk.

Mocht deze agende tot een erkend Kerkboek verheven worden, al mocht men een nog wat fijnere formuleering voor het doopsformulier vinden, dan zullen de Gemeenschappen door geen predikant ambtelijke handelingen laten doen, die een nieuwe belijdenis gebiuikt; ook zullen zij zich nog minder laten dienen door predikanten die de apostolische belijdenis en de andere naast elkander gebruiken. Zij zullen ook de godsdienstoefeningen, door zulke predikanten geleid, mijden. Dit geschiedt nist uit haat, o neen! wij haten niemand, maar uit innige overtuiging oneer conscientie, dat wij onzen eeuwigen Heiland moeten belijden, des noods ook door oppositie.

3. Wanneer de nieuwe agende trots zijn verwoestend karakter, mocht aangenomen worden, dan verzoeken de gemeenschapsmannen den hoogen Oppeikerkeraad, door dezelfde synode bepalingen te laten maken, door welke de predikanten die aan Gods Woord gelooven, in last gegeven wordt om in het geheele land hen die aan de openbaring vasthouden en in de verstrooiing zijn, te verzorgen, en dat volgens hun ambt en plicht, in de kerkelijke gebouwen en volgens den kerkelijken vorm, zonder dat te voren de toestemming van den andersstaanden predikant moet gevraagd worden”.

Men mag wel aannemen, dat de Opperkeikeraad den ernst die uit deze resoluties spreekt, niet miskennen zal. Dit kerkbestuur staat inderdaad voor de , vraag, of de landskerk bijeen blijven of verscheurd worden zal.

Dat de veranderingen die in de liturgie voorgesteld worden, niet onschuldig zijn, blijkt uit het feit dat op de vergadering der kerkelijk liberalen van Baden, die te Karlsruhe den uden Juni gehouden werd, met voldoening werd geconstateerd, dat de belijdenis van zonde óf op den achtergrond gedrongen óf uitgeschakeld werd. Het was toch „niet Evangelisch, wanneer elke godsdienstoefening begonnen wordt met de belijdenis, dat men God verlaten heeft en hulpeloos is, alsof alle Evangelische Chiistenen steeds als verlorene zonen wederkeeren". Het oude agendum heeft volgens de liberalen te veel „orthodoxe theologie", bijv. de uitdrukking „Jetns Christus zal u opwekken ten jongstea dage". Zal nu de Oppeikerkeraad de invoering van het nieuwe agendum verbieden? In Hamburg heeft het kerkbestuur aan waarschuwende vertoogen geen gehoor gegeven. Zal het in Biden anders zijn? Wij hopen in elk geval, dat de Gemeinschaften het niet bij woorden laten zullen, wanneer het keikbestnur de zijde kiest van hen die de landskerk verwoesten.

— Achteruitgang der Pinksterbeweging.

In de laatste jaren hebben vele vrienden ja zelfs leiders der z.g. Pinksterbeweging beleden, dat zij grovelijk gedwaald hebben. Bij den jongsten „Hauptbiudertag" hebben zich opnieuw drie broeders van die beweging losgemaakt en wel de predikanten Maute van Ooerturkheim in Wurttemberg, Schilling van Berlijn en Gensicher van Steglitz. In hetzelfde nummer der „Vertraulichen Mitteilungen" waarin deze mededeeling voorkomt, wordt ook bekend gemaakt, dat de predikant Emil Meyer van Hamburg , geen leidende en dienende werkzaamheid" in de Pinksterbeweging meer heeft en dat men met den arbeid van broeder Stumer van Wurttemberg „niets gemeen" heeft.

In het Juliöummer van het Ev, Jlliamblatt lezen wij: „Wanneer wij bedenken welk een eerste rol eenige van genoemde mannen in de beweging gespeeld hebben (Gensicher was medeleider van de grootste „Pmkstergemeente" van Mulheim o. d. Roer; door Meyer werd de Pinksterbeweging naar Duitschland overgebracht; Schilling legde in verbinding met den predikant Paul op de groote Mulheimer Pinksterconferentie

in massa kranken en zwakken de handen op) dan is de uitsluiting van zoovele lioofdleiders eea kennelijk symptoom van den steeds duidelijker wordeaden achteruitgang der beweging“.

Hieraan wordt toegevoegd, dat men uit het geheugen een lijst van mannen kan opnoemen die «ich van de beweging losmaakten. „Wij herinneren verder aan het tragisch einde van een der hoofdleiders en denken aan de Noor weegsche vrouwen, die met haar betooverend gezang het koor van het „tongengezang" in Duitschland aanvingen en wier reis vao Hamburg naar Zwitserland een ware triumftocht was. Wij vragen: waar zijn zij nu die bijzondere viouwen, die met haar wegslaepend gezang zelfs ettelijke mannen met bekende namen voor de beweging wonnec? Zij zijn zoo goed als vergeten, en moeten, naar wij vernemen, ergens in lodië zendingswerk verrichten. Wij vragen voons: Wat is uit de wereldbewegende opwekking in Christiania door Barrat geworden? Een bijdrage vcor de geschiedenis dezer beweging kunnen wij leveren: Ësu Ouiische vriend van Barrat, die Noorweegsch spreekt en vele weken Barrat op zijn reizen vergezelde toen hij zijn „Pinksterzegetocht" door Denemarken hield, vertoeft tegenwoordig in een dier inrichtingen die zoo zorgwekkend vol zijn". Voorts wo: dt melding gemaakt van het feit, dat een der werktuigen der beweging die veel succes had, de heer Polman van Amsterdam, vroeger een helper van den valschen profeet Oowie geweest is. Wanneer men daar dan bij voegt, dat er gevallen van valsche profetie, van voorgewend spreken in tongen en andere betreurenswaardige voorvallen hebben paats gehad, bijv. de mislukte pogingen te Kattowitz om dooden op te wekken, dan kan men toch moeilijk volhouden dat deze beweging een Pinksterbeweging te noepien is". Zoo ongeveer schrijft de redacteur van het Daitsche orgaan der Evangelische Alliantie. Op Gereformeerd standpunt zeggen wij, dat de poging om opnieuw de Pinksterdagen der eerste Chr. keik te laten herleven, even verkeerd is als wanneer men opnieuw den Christus zou willen laten geboren worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Bekijk de hele uitgave van zondag 3 augustus 1913

De Heraut | 2 Pagina's

Buitenland.

Bekijk de hele uitgave van zondag 3 augustus 1913

De Heraut | 2 Pagina's