Modern wondergeloof.

Prof. G. van Rijnberk begint in het Nederlandsch T'jdschrift voor Geneeskunde een reeks artikelen over modern wóndergeloof. In het thans verschenen artikel wijst hij er op — we ontleenen het verslag aan de Telegraaf, — dat onze tijd in het teeken staat van een herleving van het spiritualisme. Hij ziet daarin een goeddeels gerechtvaardigde reactie tegen het materialisme, dat in de eerste helft der vorige eeuw zich openbaarde, en velt dan over dit materialisme het volgende vonnis: in werkelijkheid heeft de materialistische leer gebracht een bruut opgedrongen, onwijsgeerig en toch in zijn uiterste gevolgtrekkingen metaphysisch kracht-en stofdogma, waarbinnen de geest, het eenig positief zekere, dat v.'ij bezitten, geen plaats meer vond. Toch, zegt hij, heeft dit materialisme een groote verbreiding gekregen; het bracht zijn negatieven inhoud in een scherpe formulee-ring die oppervlakkig denkenden bevredigen kon. Allerlei andere stroomingen bevorderden dit materialisme, en zoo groeide het uit tot iets, wat zijn profeten en naïeve volgelingen als een aaneengesloten wetenschappelijk wijsgeerig stelsel verkondigen : het Darwinistisch-Haeckeliaansch materialistisch monisme. Toch heeft dit stelsel, merkt Prof. Van Rijnbeck op, geen evenwicht gebracht in ons denken, en wat nog meer af" doet, de feitelijke grondslag, waarop dit stelsel was opgetrokken, brokkelde langzamerhand af. Hij toont dit aan, door er op te wijzen, hoe de nieuwe hxpothesen en ontdekkingen op het gebied van de natuurkunde en de biologie lijnrecht in strijd met dit materialistisch monisme zijn, en het gebouw, dat eens zoo hecht en vast scheen, daardoor danig aan het «vergruisen" is. Zoo is het, zegt hij:

Zoo is het heden ten dage alweer bijna een bewijs van ware vooruitstrevendheid geworden, als men toont terug te willen keeren tot wat in de eerste helft der XIXde eeuw voor goed te niet gedaan scheen doof wat te doen het onovertrefbare van Y^rnieuwcnde en omwentelende vooruitstrevendheid leek! Er heeft in de wetenschap weer een krachtige spiritualistische opleving plaats en al mag zij er misschien nog den naam van dragen: de wetenschap van heden mag niet meer zuiver materialistisch heeten.

Persoonlijk aclit Prof. Van Rijnberk de spiritualistische herleving in de wetensciiap - - zoowel als daar buiten — een heuglijk feit. Het lijdt geen twijfel, of hetgeen men als «vrijdenkerschap» pleegt te betitelen, heeft in vele opzichten als een lastige rem gewerkt op veel nasporingen, welker voornaamste schuld was, dat haar resultaten niet pasten in het kader der leiders der wetenschappelijke theorieën.

Dat Prof. van Rijnberk, al juicht hij persoonlijk deze antimaterialistische reactie toe, toch vreest dat ze op haar beurt uit het lood zal gaan, en de kenteekenen daarvan reeds ziet in verschillende verschijnselen van onze dagen, 'met name in het »modern wondergeloof«, laten we thans rusten. Het was ons alleen maar te doen om te constateeren, hoe een medisch hoogleeraar hier openlijk den staf komt breken over het materialistische dogma. Er zijn nog profeten en naïeve volgelingen van Haeckel genoeg, die, wanneer een theoloog tegen dit materialistisch monisme opkomt, dit als een teeken van bekrompenheid en geloofsbevangenheid beschouwen. Het is daarom wel eens goed, dat hier nu niet een theoloog, maar een medicus verklaren komt, dat dit materialisme een wetenschappelijk reeds lang overwonnen standpunt is, en dat het eigenlijk een bewijs van achterlijkheid is, wanneer men nog aan dit materialistische dogma gelooft.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen