Het mystiek-religieuze element in de Grieksche philologie - pagina 23
Rede gehouden bij de aanvaarding van het ambt van Hoogleeraar in de faculteit der Letteren en Wijsbegeerte aan de Vrije Universiteit te Amsterdam
24
l e h r e " staat, evenmin
allereerst
in de
Republiek, of in den
mystischen T i m a e u s , maar in den Parmenides, den Sophistes en den Philebus, die behooren tot de werken zijner „reifsten E n t w i c k l u n g " , die
„von
der ersten
bis zur letzten Zeile den
Geist nüchternster Wissenschaft atmen, und die autonome Begründung
der
reinen Erkenntnisse einzig (!) in der
Gesetz-
l i c h k e i t d e s L o g i s c h e n in voller Reinheit vertreten." M e n ziet, de vorm is geheel nieuw, want het is nog zoo lang niet geleden, dat Parmenides en Sophistes voor zeker onecht, 5) of 8
althans twijfelachtig g o l d e n ; 86) e n raadplege, om namen te noem
men, wat den Parmenides aangaat, UBERWEG ) en later HUIT 87
88
)
maar. D o c h al is de v o r m nieuw, de bedoeling is oud en blijkt steeds weer dezelfde
te z i j n ; ze ligt in haar diepsten g r o n d
reeds in het w o o r d van BÖCKI-I: „Die Wissenschaft
und die
positive R e l i g i o n stehen auf einem ganz verschiedenen F e l d e . So
wenig
als die Mathematik, die Chemie oder A s t r o n o m i e
etwas mit christlichem Bewusstsein zu thun haben, ebenso w e n i g die Philologie
D i e P h i l o l o g i e stimmt hierin vollständig
mit der Philosophie überein." 9) 8
W a n n e e r de tijd het niet verbood, zou ik nog tal van citaten kunnen bijbrengen, waaruit steeds weer één streven blijkt: scheiding
van het religieuze en het logische,
„zuiver-wetenschap-
pelijke" element. E n nu z e g ik niet, dat allen die dit willen, rationalisten zijn; maar z o o w e l ZELLER, de theoloog der Tübinger
S c h o o l , als NATORP, de aanhanger van een kritisch K a n -
tianisme, ze stemmen samen
in hetzelfde doel, en dat doel is
rationalistisch. Tegenover
dit
streven
nu stel
ik, dat
de
A r i s t o t e l i s c h e p h i l o s o p h i e o v e r 't a l g e m e e n één
van
de
religieuze
uitingen
is,
s t r o o m i n g van
waaronder
de
d e n tijd z i c h
vóórslechts
mystischopenbaart;
dat d e z e s t r o o m i n g i n d e r d a a d d e z e l f d e i s , die in de Orphiek
naar
b u i t e n k o m t , en v o o r e e n g r o o t
l y r i e k en d r a m a , P i n d a r u s , B a c c h y l i d e s , beheerscht,
ja
Aeschylus
e e n e n k e l m a a l z e l f s i n de
ten der r e d e n a a r s
weerklank
deel
geschrif-
s c h i j n t te v i n d e n ; d a t
dit m y s t i s c h - r e l i g i e u z e e l e m e n t i n de
vóór-Aristo-
telische p h i l o s o p h i e niet ondergeschikt, maar
over-
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 september 1904
Inaugurele redes | 69 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van vrijdag 23 september 1904
Inaugurele redes | 69 Pagina's