Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 43

OMVANG EN INVLOED DER ZUID-NED.

IMMIGRATIE.

41

l

opnieuw vlot te brengen zouden laten zitten ) . Maar als de officiëele wereld aan het praten ging, dan klonk er toch nog een andere toon. Dan zat het hem feitelijk vooral op de privile­ giën v a s t ) . En met name op een privilege, dat 7 Mei 1555 door keizer Karei V aan Holland, en 2 November daaraanvolgende door Filips II aan Utrecht gegeven werd en waarbij bepaald was, dat voortaan in de gewesten, waarvoor het gold, drie categorieën van personen voor de verschillende „officieën van den Lande" onbenoembaar zouden wezen. N.l. wie de lands­ taal niet machtig was; buiten zijn Majesteits landen geborenen, en zij die afkomstig waren uit een provincie, die een zelfde exclusivisme zijnerzijds ook in practijk bracht *). Echter, door dat op te merken, heb ik U den wortel der zaak nog niet blootgelegd. Peilen wij dieper, dan stuiten wij op een —laat ik voorshands althans het enkelvoud maar gebruiken — heel ander conflict. Ten bewijze dier meening aan te voeren, dat in de gesigna­ leerde moeilijkheden een beroep op het genoemde privilege slechts pro forma kan hebben plaats gehad, wijl het toch fei­ telijk geen hout sneed, laat ik maar na. Logisch ware er m. i. niets tegen in te brengen. Immers een privilege was een ver­ klaring van den landsvorst, waarin deze terwille zijner onder­ danen zichzelf en den hem ondergeschikten ambtenaren zekere gedragslijn voorschreef; geen algemeene wet, waaraan ook de andere magistraten in zijn gebied gebonden waren *). Echter, zulk een strikte interpretatie der keizerlijke bepaling was de geldende nu eenmaal n i e t ) . En daarom lijkt het mij historisch 2

6

x

) R. A. E N N O VAN GELDER, De levensbeschouwing van C. Pzn. Hooft (Amst. 1918), bldz. 156, 157. ') Resoluties van de Staten van Holland en Westfriesland, sub 30 Oct. 1585. *) S. J. VAN G E U N S , Proeve eencr Geschiedenis van de toelating en vestiging van vreemdelingen in Nederland tot het jaar 1795 (Schoonhoven 1853), bldz. 95—98. *) In den strijd over de toelating van Mr. Jan van de Wercke als pensionaris van Amsterdam werd door den magistraat dezer stad deze argumentatie dan ook gebruikt. ) 8 Nov. 1556 besloten de Staten van Holland bijv. twee Brabanders te schor­ sen, die tot boden waren aangesteld, totdat er onderzoek zou gedaan zijn of en hoe in Brabant uitheemschen tot boden werden geadmitteerd; S. J. VAN GEUNS, a w., bldz. 96, 97. 5

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen