Omvang en invloed der Zuid-Nederlandsche immigratie van het laatste kwart der 16e eeuw - pagina 53

OMVANG E N I N V L O E D D E R Z U I D - N E D . IMMIGRATIE.

51

Stond het nu echter alleen te Leiden zoo? Allerminst. We mogen aangaande den staat van zaken, die in dit opzicht in de hoofdstad te vinden is geweest, niet zulke aardige bijzonderheden kennen, vast staat toch dat ook in Amsterdam de taaiheid, waarmee daar voor het behoud van de confessie en voor een Gereformeerd kerkelijk leven gestreden is, niet in de laatste plaats aan Vlamingen en Brabanders is te danken geweest *). En als wij opmerken hoe in Zeeland het feit, dat 't remonstrantisme daar altoos maar weinig invloed heeft gehad, samenvalt met een hoog percentage vreemdelingen onder de predikanten, die omstreeks 1600 daar gestaan hebben, maakt een verwijzing naar die provincie het drietal gronden dan niet vol, waarop we mogen verklaren, dat werkelijk — om nog eens den schrijver der Annalen te laten spreken — de uitgewekenen „Gommaro addictissimi" zijn geweest? Maar dat was nu toch zeker nog wel dwingender reden voor de regentenpartij om hun maar een weinig goed hart toe te dragen, dan het feit dat zij, meer dan Holland, de Unie steunden ! En op religieus gebied èn in zake de verhouding van kerk en overheid kwamen zij daardoor immers vierkant tegenover die regentenpartij te staan! Deze toch moest juist niets van de Gereformeerde belijdenis en van het contra-remonstrantisme hebben. Jacobus Regius, die in 1578 lid der nationale synode van Dordrecht is geweest en twee jaar later als arbiter in de zaak-Coolhaes heeft moeten fungeeren, heeft zeker genoeg aanraking met haar gehad, om juist over haar te kunnen oordeelen. Welnu, hij deinst zelfs niet voor de krasse uitspraak terug, dat in zijn tijd het grootste deel der „primarii viri" van de republiek eenvoudig „verae religionis ignara, et disciplinae impatiens" w a s ) . Toch, dit religieuze verschil zal er nog niet 't meeste toe 2

*) F. L. RUTGERS, Het Kerkverband der N' ederlandsche Gereformeerde Kerken (Arast. 1 8 8 2 ) , bldz. 5 8 . ) J. H . HESSELS, a. u>., T. II, no. 1 9 7 . Moryson schrijft in het verhaal zijner reis van 1 5 9 0 : Great part of the States and cheefe men were thought to be Papists or Sectaryes in hart, but most of the people and the banished men of Flaunders and Brabant were reputed sincere in the Reformed Religion; zie Bijdragen en Mededeelingen van het Historisch Genootschap, D. X X X I X ( 1 9 1 8 ) bldz. 2 8 2 . l

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen