De beteekenis der wetsidee voor rechtswetenschap en rechtsphilosophie - pagina 33

32 Tenslotte beweegt ook Husserl's eidetiek zich in wezen binnen een formeel-logisch kader, dat aan de souvereiniteit des rechts geen recht kan laten wedervaren. Waar Sander al deze moeilijkheden blijkbaar gezien heeft, heeft hij sinds kort zijn vierde radicale standpuntsverandering gemaakt, waarbij de laatste resten van het Marburgsche functionalisme zijn uitgebannen en de revolutionaire Sander een doodgewoon volgeling der moderne sociologische rechtsleer (richting Max Weber) is geworden, een richting die hij vroeger zoo fel bekampt had 28B). Ziet hier als het ware in een dialectisch proces de ontwikkeling der antinomie, waarin de functionalistische opvatting van de verhouding tusschen rechtsvorm en rechtsinhoud zich noodwendig moet verstrikken. Bij Kelsen zelf openbaart zich de antinomie in het vorm-inhoud-probleem nu vooral hierin, dat de voorgewen! e absolute tegenstelling tusschen het zijn en zoo behooren zich zelve logisch vernietigt. Met den functionalistisch ontzielden sollvorm kan zich bij hem - het is de roem van zijn z.g. positivistisch standpunt -- a priori iedere willekeurige inhoud verbinden. Hier openbaart zich de nominalistische vernietiging van het normbegrip, dat tenslotte tot een bloot logisch masker voor het meest brute machts- en wilsprinciep wordt. De oorsprongsnorm voor het rechtssysteem van de absolute monarchie wordt b.v. : "Er behoort dwang te worden geoefend, onder alle voorwaarden, die de monarch beveelt" 29). In trouwe, dit is de negatie van alle positief recht, een innerlijke tegenstrijdigheid, die op dezelfde hoogte staat als een formuleering van de natuurwet in dezen vorm: "Wenn a solI, musz notwendig b". Bij de behandeling van het probleem der rechtspositiviteit in den zin van plaatselijk-tijdelijke gelding van het positieve recht kan Kelsen dan ook de door zijn humanistisch wetenschapsideaal geschapen antinomie niet langer ontkennen. Hier ziet hetzelfde denken, dat eerst het zijn en het zoo behooren door een onoverbrugbare klove gescheiden heeft, zich tenslotte toch weer gedwongen werkelijkheid en norm tot elkander in een zekere betrekking te stellen. Maar waar het denken als souverein zich niet onder de goddelijke wetten van den rechtskring wenscht te buigen, zal nu de logica zelve moeten beproeven het niet te negeeren verband tusschen de onderscheiden wetskringen te construeeren. En dan volgt die jammerlijke logische salto mortale. Mach's principe der denkeconomie wordt nu te hulp geroepen en voor de rechtswetenschap tot een principe der waarde-economie uitgebreid. Dit principe wil dan voor de rechtswetenschap dit zeggen, dat de spanning tusschen de door de wetenschap geconstrueerde rechtsorde en de feitelijke gedragingen der aan die rechtsorde onderworpen menschen, nimmer zoo groot mag worden, dat de rechtsnormen geheel zonder uitwerking blijven zouden. M. a. w. het denken heeft de vermeende logische souvereiniteit des rechts reeds opgeofferd en heeft een in zich zelf tegenstrijdig logisch verband tusschen het zijn en het zoo behooren gelegd. " Die auszerordentliche Schwierigkeit, die es birgt, besteht in der wie es

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen