1907-1908 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 83

73 niet anders is, dan terugvoeren van de veranderingen der lichamelijke wereld tot bewegingen van atomen. Ook later in zijne rede : die sieben Weltratsel, kwam hij terug op de stelling, dat in de natuur eigenlijk niets verklaard is, zoolang het niet herleid is tot mechanische wetten. En elders zegt hij : wat men niet mechanisch kan vatten, is niet wetenschappelijk begrepen. Maar het mechanische beginsel blijft ten slotte niet tot de natuurwetenschap bej)erkt, het werkt door en doet zijn invloed ook gelden op de geheele wereldbeschouwing. De monistis che drang zoo zegt o.a. Mees, brengt mede, dat continuiteit evenzeer wordt aangenomen bij het psychische. De consequentie eischt, dat ook liet psychische worde vastgehouden als een onafgebroken draad, die doorloopt in het anorganische en evenmin een begin heeft als het stoffelijke. Men is dan gedwongen ook bij de atomen der anorganische stof iets van ge waarwording of althans iets innerlijks te onderstellen. Maar, ook al zijn er onder de natuuronderzoekers mannen van den eersten rang, die deze consequentie aanvaarden, de bodem der empirie wordt daarbij geheel verlaten. De ervaring toch wijst in de niet georganiseerde stof geen spoor van bezieling aan en het is niet anders dan een zuivere metaphoor, een overbrengen van menschelijke eigenschappen in de stoffelijke wereld, wanneer in aantrekking en afstooting van stofdeelen een beginsel van liefde en haat wordt gezien. Haeckel, wiens invloed onder het volk men vooral niet gering moet achten, omdat zijne werken den laatsten tijd bij duizenden verspreid worden, verdedigt het beginsel der bezielde materie zeer duidelijk en klaar. Van hem zijn o. a. de volgende uitspraken: wat men gewoonlijk ziel noemt is alleen de som van werkzaamheden van een groot aantal gangliëncellen. Geest zonder stof bestaat niet en van een voortbestaan der ziel kan dus nimmer sprake zijn. Onder God is alleen te verstaan de som van alle atoom-krachten en aether-trillingen. De wereldgeschiedenis moet een physischchemisch probleem zijn. Deze enkele uitdrukkingen, die nog met tal van andere vermeerderd zouden kunnen worden, waarmede ik u echter niet wensch te vermoeien en te ergeren, mogen voldoende zijn om te doen zien tot welke gevaarlijke consequenties de mechanische levensopvatting

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen