1909-1910 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 83

75 verstand. Men kan dan ook veilig aannemen, dat bij alle volken, ook zelfs onder wilde volkstammen nog eenig besef is gebleven wat goed is en wat kwaad, wat geoorloofd en wat ongeoorloofd is, natuurliik alleen wat betreft de dingen, die het tijdelijk leven aangaan. Ondanks de zonde en de verduistering in ons verstand, heeft God in zijn algemeene genade ons dit nog gelaten, dat er in ons een besef is wat natuurlijk goed en kwaad is. Door middel van ons kennen weten we alzoo, wat goed en kwaad, wat nuttig of schadeliik is en als er nu verder niets in ons was, zouden we als geheel indeterminist hierop het goede en nuttige moeten kiezen en alzoo zou dit in ons handelen moeten blijken. Doch door allerlei omstandigheden, zonde, wereld en eigen vleesch wordt ons besluit zoo dikwijls gewijzigd en kiezen we den kwaden in plaats van den goeden weg, gelijk alweder ook Paulus in zijn brief aan de Romeinen schrijft: „hetgeen ik wil dat doe ik niet, maar hetgeen ik haat, dat doe ik. Zoo vind ik dan deze wet in mij, als ik het goede wil doen, dat het kwade mij bijligt." Geeft men nu aan deze kwade invloeden zich over, dan zal weldra ons geweten bij ons aankloppen en onze verantwoordelijkheid en onze schuld ons doen gevoelen. Van een determinisme willen we niets weten, doch evenmin van een absoluut indeterminisme, zoodat des menschen handelingenzonder regel en naar alle willekeur zouden zouden zijn : des menschen wil staat wel in nauw verband met allerlei geestelijke en lichamelijke factoren, doch ten slotte blijft hij vrij een keuze te doen. Alzoo blijft ook bij hem het volle besef van zijn verantwoordelijkheid voor elke daad, die hij verricht. Met opzet heb ik bij de quaestie der verantwoordelijkheid breed stil gestaan, om daardoor principieel vast te stellen, dat alleen bepaalde omstandigen ons van dit principe mogen afleiden en om alzoo ook de quaestie der ontoerekenbaarheid zuiver te kunnen stellen. Want hierover loopen de meeningen eveneens ver uiteen: er zijn er die absoluut niet van ontoerekenbaarheid willen weten; er zijn er die er alleen van hooren willen bij klaarlijk gebleken krankzinnigheid en er zijn er in de derde plaats, die de ontoerekenbaarheid

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen