1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 13

5

Door deze drie resultaten is het onmogelijk de beschouwing van het psychische uit de wetenschap van het leven te verbannen of alleen tot het terrein der menschelijke psychologie te bepalen en is eenmaal in principe het psychische in de physiologic betrokken, dan is daarmede de illusie prijsgegeven, waaraan PAULSEN') nog uitdrukking gaf: „Die Naturwissenschaft kann und wird sich von ihrem Wege nicht abbringen lassen, eine reine physikalische Erklarung aller Naturerscheinungen zu suchen." En thans ligt de vraag voor ons wat dit psychische gebeuren in het leven der natuur eigenlijk is, waar zijn werkzaamheid bemerkbaar, en waaruit deze bestaat. Het is van algemeene bekendheid, dat het immateriëele levensprincipe (of men dit levenskracht, entelechie of ziel noemt) zich in zijn uitingen het duidelijkst openbaart als psyche bij het individu in diens waarnemen en handelen, als het plan, dat bij de ontwikkeling uit het ei gerealiseerd wordt, als de genen, die de erfelijke eigenschappen dragen van geslacht op geslacht en ten slotte als het principe der evolutie, waardoor de organische vormen elkander opvolgden in den lijd. Zijn nu die psyche en dat plan, die genen en dat evolutieprincipe zoovele in wezen verschillende immateriëele realiteiten of zijn zij alle de verschillende uitingen van één immaterieel beginsel. Wij zullen trachten aan te toonen, dat dit laatste het geval is, en dat één levensprincipe de levende organismen in hun ontstaan en zijn beheerscht. Onmerkbaar haast gaat het dierlijk leven van zijn embryonalen in den volwassen toestand over en de grenslijn, die men tusschen beide bestaansvormen van het individu trekt is in vele gevallen zeer vaag. -) Daarom is het rationeel, dat men niet aanneemt, dat de dierlijke psyche op een zekeren leeftijd van het embryo hier als een demon in vaart, maar dat deze, in het ei reeds aanwezig, met deze medeleeft. Waar het psychische leven van het volwassen dier zich hoofdzakelijk uit in waarneming en handeling, zal ook waarneming en handeling van het embryo op het zelfde beginsel berusten. Eenvoudig voorbeeld vindt jpen in het leven van die larven, welke zich vrij bewegen Maar ook de in een omhulling zich ontwikkelende embryonen ontvangen prikkel^/an ') PAULSEN. Einleitung i. d. Philosophic, p. 180. -) LLOYD MORGAN. Instinkt und Erfahrung. Berlin 1913.

/.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen