1918 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 23

15 deling hiervan mij te ver van het thans besproken onderwerp zou afbrengen en meen ik te kunnen volstaan met erop te wijzen, dat de door BUSSE, ERHARDT, STUMPF, LOTZE, SIGWART, MC DouQALL, e. a. aangevoerde motieven en verklaringen voor de wisselwerkingstheorie ook voor de werking der instinkten op het dier geldigheid hebben. Een tweede punt, dat bij een beschouwing der gecompliceerde reflexen als instinkthandelingen ter sprake komt is dat naar de eenheid van de dierlijke psyche. Denkt men zich toch de dierpsyche analoog aan de menschlijke, dan zou ook bij het dier de eenheid op den voorgrond staan. De opvatting nu, dat de dierpsyche een instinkt is, verklaart echter zoowel de individueele eenheid van het dierlijk bestaan, als ook de deelen, waarin dit bestaan tijdens het natuurlijk leven en bij het experiment uiteenvalt. De groote moeilijkheid van het begrip „Teil-Psyche" van K. C. SCHNEIDER, en de „Rückenmarcksseele" van PpLüGERzijn, meen ik, door onze opvatting overwonnen. c Het v a n g e n van een p r o o i . Zeer duidelijk treedt bij het vangen van een prooi door een dier de belangrijkheid van de dierlijke waarneming in het instinkt voor den dag. Meer dan op eenig ander terrein der dier-psychologie blijkt bij de dierlijke waarneming de onafwijsbaarheid eener psychologische verklaring. Immers reeds voor de visueele waarneming van den mensch is zoo uitnemend door Mc DOUGALL aangetoond, dat de waarneming van een voorwerp niet is te verklaren uit de prikkeling van verschillende hersenelementen en een tusschen deze geprikkelde elementen optredend associatief verband. ') Niet alleen wordt een voorwerp in alle mogelijke standen en houdingen, belichting en kleur toch herkend en zou een mechanistische verklaring precies als bij de uitvoering van bepaalde geïntendeerde bewegingen een oneindig aantal zich overdekkende schemata eischen, maar bovendien wisselt de „meaning" der waarneming naar de totale psychische inhoud van den waarnemer, naar diens eigen psychische activiteit. De vraag ,.Can meaning be supposed to have its physical correlate in the brain ?" ^) ') Zie ook BERGSON, I'Ame et le Corps in „Le Materialisme Actuel" 1917, p. 37. 2) Mc DOUGALL. Body and Mind. p. 175.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen