1926 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 173

163 analogie in het lagere, maar wel omgekeerd. Wie de analogie aanvankelijk ontwaart, maar haar later overdrijft tot identiteit, ziet zich niet alleen den zin van „analogie" ontglippen, maar valt bovendien terug tot 'n monistische overschatting van 'n bepaald gezichtsveld, b.v, van het arithmetische — en verplicht zichzelf er toe al wat over dit Procrustusbed uitsteekt op de een of andere wijze wég te ,,verklaren", wat nimmer mag. Wie de analogie wèl aanvaardt, maar in haar niet ziet de aanduiding van een niet-subjectieve orde der gezichtsvelden, moet wel komen tot de gedachte der omkleeding van een begrip met een subjectieven zin en vervalt zoo weer tot subjectivisme. En wie in de overschatting van de zelfstandigheid der gezichtsvelden alle methoden zou willen uitsluiten bij wier toepassing men zich van analogie bedient, berooft niet alleen de vakwetenschappen van haar rijkste vruchten, doch vergeet, dat de gezichtsvelden niet alleen zelfstandig, doch ook door God gerangschikt zijn. Of dan het gevaar van antinomieën niet weerkeert? Neen, mits men inziet dat de belasting van een categorie uit een lager door een hooger gezichtsveld, haar tot iets anders dan een moment van het veld waarin ze wortelt, maakt: de analogie is gebonden aan de wetten van het hoogere, niet meer aan die van het lagere veld. Meet men haar aan die van het lagere, dan sluit ze een antinomie in. Men kan wel trachten dit te verbergen door categorieën van het hoogere veld reeds van te voren in het lagere bedekt in te voeren, gelijk de Marburgers doen, maar zóó bereikt men slechts, dat ze steeds weer te voorschijn springt. Uit hst lagere veld is de analogie nu eenmaal niet op te bouwen zonder de hulp van het hoogere; dat dient erkend. Daarmee behoort ze echter zelf tot het hoogere veld en moet naar de wetten van het laatsgenoemde beoordeeld. Welnu: ook de grootte is zulk een analogie. En wel eene, die op alle gezichtsvelden, behalve het arithmetische, voorkomt, wijl ze aan dit, het laagste ons bekende niet-logische gezichtsveld, haar karakteristiek ontleent. Van de karakteristiek eener analogie is echter hare belasting te onderscheiden; deze dankt ze aan het gezichtsveld in welke ze als analogie voorkomt. Valt ze dus op meer dan één gezichtsveld te ontwaren, dan zal ook telkens hare belasting verschillen. De physicale grootte is dus een analogie in

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen