1928 Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 53

•^

1

51 Maar dan begint ook de veel-eenheid van het leven, dat biologie en physiologie bestudeeren, te roepen om dezen kenvorm. Ook hier wordt de individueele qualiteit en totaliteit niet gekend door het logisch-contructieve denken, en dies introduceert ten onzent Buytendijk deze methode in de physiologie '), van der Horst in de medische wetenschap. Immers, de levensverschijnselen wil men niet alleen kunnen verklaren, men wil ze ook verstaan, omdat ze ook zin hebben in hun ongedeelde, oorspronkelijke eenheid. En waar in de natuur naast causaliteit toch ook finaliteit heerscht, daar moet er weer plaats komen voor het doelbegrip, voor den telos. Zoo verheft zich ook in de levenswetenschappen eerst tegenover en dan naast de causaal-atomistische kenvorm de teleologische en totaliseerende. Dit verstaan nu van den zin van het leven en de levensverschijnselen eischt een geheel andere instelling tegenover de werkelijkheid, dan de natuuronderzoeker tot nog toe aannam, een houding, die ook zal toelaten een liefhebben met het verstand, en een kennen met het hart. En zoo is voor van der Horst de mechanistische kenvorm de kenvorm der rede, die andere eischt ootmoed, is een denken met toestemming, een geloof, en kan in laatste instantie op natuurwetenschappelijk terrein slechts toegelaten door hen, die naast de rede als kenbron onderscheiden het gezag. Welnu, dit doet de Christelijke wetenschap, sinds i\ugustinus haar idee poneerde en haar wezen omschreef. Ik stond hier iets langer stil, in de hoop, dat U zoudt voelen, welk een buitengewoon belangrijke momenten hier in 't geding komen; en ik moet dan ook onmiddelijk toestemmen, dat deze nieuwe kenvorm bij ons waarschijnlijk een gereederen ingang zal vinden, dan bij anderen, waar wij in haar als het ware een oude bekende begroeten. Maar toch meen ik, dat deze totaliseerend-synthetische kenvorm aan mannen als Dilthey, Jaspers, Hill en zoovele anderen niet is ingegeven door het Christelijk denken. Zij werden in die richting gedrongen door het feitelijk bestand van het object, tiet zij onderzochten. Maar zie, dan is het toch moeilijk vol te houden, dat deze kenvorm een specialiteit is van een Christelijke wetenschap. De 1) F. J. J, Buytendijk. Over het verstaan der levensverschijnselen. Inauis. aratie 1925.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen