1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 84

78 Hij merkt op, dat zij, die een wereldziel aannemen of intelligenties, die de planeten in hun onregelmatige banen leiden, overal w o n d e r e n invoeren, hoewel zij het eigenlijke wonderbegrip oplossen ^). D a t is volgens hem erger dan w a t de Epicureeërs doen, die de wonderen van Christus ontkennen, omdat zij die niet uit materie en beweging verklaren kunnen, dus omdat zij wonderen zijn - ) . H e t invoeren van de N a t u u r veroordeelt hij dus op religieuze gronden, omdat zij een ,,semi-deity" 3) is, een schepsel (en nog wel een schepping van de menschelijke fantasie), w a a r a a n eigenschappen toegeschreven worden, die alleen aan God toekomen ' ' ) . ,,De leer van materie en beweging is vromer dan die van de N a t u u r ; Aristoteles is verderfelijker dan andere heidensche philosophen (N.B.: Epicurus!) voor de religie" 5). Hij veroordeelt het natuurbegrip óók in naam der wetenschap, omdat hij zich op physische, regelmatige oorzaken wenscht te beroepen en er van wetenschap geen sprake kan zijn als een grillig wezen de verschijnselen bestuurt. Kortom: ,,Het gewone begrip , , N a t u u r " is beleedigend voor G o d ' s glorie en een hindernis voor goed onderzoek van Zijn w e r k e n " ^). Niet Boyle, maar zijn tegenpartij, vermengt godsdienst en w e t e n schap. Zij zoekt h a a r toevlucht bij een afgod, de natuur, terwijl hij zijn God te heilig houdt om Hem te gebruiken om eigen onwetendheid te maskeeren. Boyle verdedigt de streng-causale wetenschap tegen de natuurvergoders, die — schijnbaar verlicht de Godheid ontkennend of buitensluitend — hun eigen gedachtenspooksels een rol laten spelen, tot schade van de w e t e n s c h a p en ook van d e religie. D e bijbelvaste ,,christian virtuoso" zegt: ,,de Schrift spreekt nóóit over de natuur; de philosophen spreken nergens méér over" ' ' ) . H e t natuurbegrip is bovendien nog onduidelijk ook, w a n t niemand weet w a t er nu precies onder verstaan w o r d t en of het een stoffelijk of een immaterieel ding is 8). Boyle gebruikt het w o o r d zelf alleen als een afkorting voor al het geschapene met zijn regels, als p o p u laire term, w a n n e e r geen groote exactheid vereischt w o r d t 9). j^ ^ doeloorzaken.

Uit de erkenning der doeloorzaken blijkt, dat Boyle dichter staat bij Gassendi dan bij Descartes W e l heeft Gassendi de atomistiek van Epicurus in eere hersteld, maar hij heeft den inhoud daarvan verrijkt en correcM 2) 3) ") 5) 8) •'j 8) »)

Nat.; Nat.; Nat,; Nat.; Nat.; Nat; Nat; Nat; Nat;

IV, IV, IV, IV, IV, IV, IV, IV, IV,

363. 363. 363. 379. 362. 361. 381. 381. 420.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen