1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 74

68 Niet dat de causae efficientcs bij hem slechts beteekenis zouden hebben in de natuurwetenschap en niet m de theologie zij klimmen immers steeds hooger op en leiden aldus tot de O o r z a a k aller oorzaken, ZIJ wijzen op een scheppende kracht D a t is de beteekenis van Boyle's opmerking, dat de natuurwetenschap een ladder biedt, welks top reikt tot aan de voetenbank van God s troon M a a r de causae finales toonen een van te voren opgemaakt plan, zij wijzen dus veel directei op een scheppende intelligentie Boyle's argumenten tegen het toeval zijn wel de moeite w a a r d , Epicuui zegt, dat door toevallige botsing van atomen het schoon heelal ontstaat M a a r het is even waarschijnlijk, dat de letters van een drukkerij op den grond gesmeten de eerste vier hoofdstukken van Genesis zouden geven" ^) Hij beroept zich dus op de oneindig kleme waarschijnlijkheid, dat een zoo hoog georganiseerd bouwsel van atomen als de natuur oplevert, door toeval zou kunnen ontstaan Dit argument moet bij de Epicuristen van zijn dagen wel ingeslagen zijn, w a n t als het tégen de religie ging, gebruikten zij het zelf Boyle vertelt dat volgens hen een doode met weder levend wordt, omdat het hoogst onwaarschijnlijk is dat alle atomen met hun zelfde bewegingen w e e r bij elkaar komen Dit argument keert hij nu tegen henzelf ,,Daarom verwerpen wij dat uit atomen en beweging door toeval mensch en dier, kortom het heele doelmatige heelal kan onts t a a n " ^) Boyle ziet m, dat hoe ingewikkelder een ding is, Toeval m de j^Qg minder waarschijnlijk dus ook hoe minder toenSiur. vallig het is hoe stciker wij ook gediongen worden er een rationeele leidmg achter te vermoeden D a a r o m ontleent hij zijn voorbeelden bij voorkeur aan planten- en dierenrijk — vooral aan de anatomie — en in veel mindere mate aan de anorganische natuur D e bewijzen aan steenen en metalen ontleend, acht hij niet erg dwingend •^), evenmin de astronomische argumenten, een spier is voor hem een wonderlijker samenstel dan de hemelkringen en het oog van een vlieg een schooner kunststuk dan de zon ^) V a n steenen en metalen (zelfs van een ,,zilverboom", een kristalaggregaat) kan hij zich nog wel indenken, dat zij door ,,toevalligen" samenloop van atomen ontstaan zijn het zijn eenvoudige structuren, w a a r a a n de leiding van een intelligente oorzaak niet is te merken, het zijn effecten, die uit weinig en gemakkelijk te reproduceeren oorzaken voortvloeien V o o r het ontstaan der dieren tegenXeT^toeval

1) 2) 3) ")

Exp Exp Fm Fm

N Ph , I 446 N Ph I 451 IV 523 528 551 IV, 523

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen