1942 Extra aflevering Orgaan van de Christelijke Vereeniging van Natuur- en Geneeskundigen in Nederland - pagina 34

28 met als verklarmgsmiddel gebruiken, het materialisme is dus voor hem een methode' Boyle IS ook een tegenstander van de , quahtatieve" theorie der scheikundigen Zij veiklaren de eigenschappen der stoffen uit die van de drie pnncipia -van Paracelsus sulphur mercuur en sal n'aar dan vereischen de eigenschappen dier pnncipia weer een verklaring en die zal toch mechanisch moeten zijn en op een bepaalde textuur van de deeltjes dier pnncipia moeten berusten (Mech , III, 454^— 455) „

H e t bliikt uit het geciteerde wel dat Boyle het

Cartesianen en

,

i

i

i

i

ii

Atomisfen

opneemt voor de mechanische natuurverklaring m het algemeen, met voor een bepaalden vorm d a a i van O m d a t hun beider beginsels .begrijpelijk" zijn, kan hij de cartesianen en de atomisten gelijktijdig verdedigen tegenover de scholastici ,,Om de uiteenzetting der gassen te verklaren nemen de atomisten aan, dat de corpuskels van het gas verder van elkaar g a a n , de cartesianen, dat de p o n e n verwijd en d a a r n a met aethei gevuld worden; de peripatetici, dat hetzelfde lichaam nu een grootere ruimte volledig opvult M o g e n de eerste verklaringen misschien met bevredigen, de laatste moet geheel verworpen worden, d a a r ze onbegrijpelijk IS (unintelligible) V e r k l a r e n is iets afleiden van iets dat bekenker is" (Lm , I, 93) Dit IS geen op zichzelf staand voorbeeld Steeds weer zien wij Boyle cartesianen en atomisten m een adem noemen tegenover metmechanische philosophen ,,Beide theorieën", zoo zegt hij, , komen daarin overeen, dat zij alle natuurverschijnselen van materie en beweging afleiden, zij zijn dus m de hoofdzaak gelijk en kunnen d a a r om door een man van verzoenende gezindheid (en dat w a s Boyle wel') als een philosophie beschouwd worden En omdat de beweging een groote lol speelt bij mechanische werktuigen, kunnen we h a a r ,,mechanische philosophie" of ,,mechanische h y p o t h e s e " noemen, omdat ze de dingen verklaart uit corpuskels of kleme lichaampjes kan men h a a r , corpusculairphilosophie" noemen ( P h Ess , I, 228) , V o o r deze , corpusculairphilosophie in het algemeen", liever dan voor eenige partij daarin", wil Boyle het opnemen ( O r i g , II, 453) HIJ is dus met alleen m theologisch opzicht een voorstander van ,,comprehension"' § 5.

Rationalisme en Empirisme

D ,

Als Boyle zegt

dat hij alle dmqen mtelliqibel

Boyle geen

i ^

i

echt rationalist.

i

i

^

acht, dan mogen w e hem daarom nog met voor een rationalist n a a r cartesiaansch model houden V o o r al op grond van religieuze overwegingen erkent hij ^ naast de kidcht — toch ook de zwakheid der menschelijke Rede W e l zijn

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen