Zedelijkheid en recht - pagina 19
Rede, gehouden bij de overdracht van her Rectoraat der Vrije Universiteit
15 dan een geschiedenis te geven van het Absolute, van den wordenden God; hetzij dan, gelijk bij den eerste, voluntaristisch als willen, hetzij, gelijk bij den tweede, rationalistisch als denken. Deze keer in het denken was niet zonder invloed ook op ons probleem. Hij schiep de behoefte aan een andere dan de gangbare oplossing, aan eene boven de subjectiviteit uitgaande. Zedelijkheid en recht zijn straks, niet meer, als in het nieuwere natuurrecht, producten van de eenlingen, maar van den mensch onafhankelijke machten; potenzen of momenten in de ontwikkeling van het Absolute. Het natuur- of rederecht, door Schelling een abstracte rechtsphilosophie genoemd, bestaande „in einem Schnappen nach Begriffen", ^'^) geraakt in miscrediet. Ons probleem komt ook bij hem ter sprake wanneer hij handelt over de zedewet en de rechtswet. ^^) De zedewet is, als het willen van het Absolute, een natuurwet, maar treedt, in alle intelligenties als gebod op, als een Du solist!, tegenover het in hen, als natuurdrift en daarom op eigen nut en voordeel zich richtende, individueele willen. Het zedelijk-goede is daarom dan ook onderschikking van den particulieren aan den universeelen wil. De rechtswet, gehandhaafd door den staat, is een macht welke de individueele willen beheerscht. Zij werkt, omdat zij boven alle individueele wiUen staat, als de zedewet, maar, omdat zij alle willekeur der individuen uitsluit, ook als een natuurwet. Deze macht dankt haar ontstaan niet aan de individueele willen, maar is een objectivatie van den Gesammtwille, die een ordening schept welke, als rechtsorde, als het ware een tweede natuur vormt. De dwang is inhaerent
Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt
voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen,
vragen, informatie: contact.
Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing.
Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this
database. Terms of use.
Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1909
Rectorale redes | 122 Pagina's
Bekijk de hele uitgave van woensdag 20 oktober 1909
Rectorale redes | 122 Pagina's