Taalbederf door de school van Kollewijn - pagina 52

44

mysterieuze, dusgenaamde „Algemeen Beschaafd", of, tot modieus letterwoord "^ verkort, ons A.B.: dat is het algemeene Neders landsche beschaafde taalgebruik, losgerukt uit zijn natuurlijken voedingsbodem, de overgeleverde schrijftaal, zooals die in goede, gangbare literatuur van allerlei gading nog door het gansche volk in druk ontvangen, gelezen, gekend en erkend wordt; beroofd van allen bloesem der gesproken predicatie, redevoering en voor? dracht; en als „natuurlijk" spraakgebruik en „gewone" omgangSf taal aan de „beschaafde" menigte toegewezen om er mede te leven naar goedvinden. Mits het maar „algemeen" en „beschaafd" blijft heeten, en op geen „boeketaal" gelijkt! Wie stelt de criteria? wie spreekt het oordeel? wie trekt den magischen cirkel, waar* binnen A.B. eendrachtig heerscht, en waarbuiten alles P.B. moet heeten, in onderscheiden zin?"" Wie zal het onderstaan, tenzij wie zich zelf het centrum durft wanen, en zegt: het Algemeen Beschaafd, dat ben ik, dat zijn verder allen, die mij volgen? De Vooys heeft in verschillende „artikels" (hij zegt nooit „artis kelen", dan in „artikelenreeks") het vraagstuk behandeld, opzet* telijk, of meer zijdelings, waar het ging over spreek* en schrijft taal."' Maar hij verschaft niet het gewenschte licht. Oppervlakkig gezien, is de schrijver, gesteld tegenover de oude garde van Taal en Letteren, de objectiviteit en de ruimhartigheid zelve. Zooals hij zelf nog heel wat „boeketaal" gebruikt (als wij den maatstaf van de auteurs der Proeve aanleggen), ontkent hij ook niet geheel den invloed van de geschreven taal, het boek, op de vorming en de uitbreiding der algemeene taal. Hij wil ook acht slaan op de redevoering met haar meerdere articulatie; dominees mogen nog gij zeggen, en de christelijke kringen, constateert hij, kenmerken zich nog door „bijbelsche archaïsmen". Soms schijnt hij alleen van individueel dichterlijke en van platte taal geheel af te zien, al blijft veel, dat hij toelaat, aan den rand geplaatst. Ofschoon de pioniers soms citeerend, lijkt hij practisch hen bijna te verloochenen, althans hun krasse leer te verhullen. Het sterkst spreekt dat uit zijn voorstelling van de renaissancestaal, die in 16de en 17de eeuw nooit „schrijftaal" zou zijn geweest, maar dat

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen