Symptoom of symbool - pagina 12

10

SYMPTOOM

OF SYMBOOL

symbool. Inhoud en omvang van het begrip symbool staan niet vast. Het symbool is zoowel nu als in het verleden een veelomvattend probleem, dat telkens weer in taal en kunst, in geschiedenis en mythe, thans ook in de pathopsychologie, optreedt. Ook de psychiater ontkomt niet aan de spanning, die door een zich bezinnen op het symbool ontstaat. Dit zien we duidelijk in de Psychoanalyse. Freud heeft in de meer dan 40 jaren van geestelijke productiviteit een leer van symbolische vormen ontwikkeld, niet alleen van beteekenis voor de psychologie, maar voor vele velden van onderzoek, zooals ethnologie, kunstgeschiedenis en litteratuur, maar geeft ons geen eenvormig beeld van wat hij verstaat onder symbool. Door zijn behandeling van patiënten krijgt hij inzicht in complexe psychische verbanden, van een andere orde dan het platte vlak der associatieve verbindingen. In zijn denken is plaats voor een onmetelijke veelvuldigheid van betrekkingen tusschen de levensverschijningen, zooals dat alleen in het symbolische mogelijk is. Terwijl de wetenschappelijke psychologie zich van het menschelijk individu abstraheerde, heeft hij gepoogd het individueele leven zelf te vatten en bediende zich daartoe van de symbolische denkorde. En dat deze poging succes had, blijkt wel uit de algemeene bekendheid van de vele termen, verdichting, verdringing, overdracht, sublimeering e.d. waarin een geheele affect- en driftdynamiek in symbolen is uitgebeeld. Deze woorden zijn niet door Freud gezocht, om een systeem op te bouwen. Zelf verklaart hij nog in 1914: De Psychoanalyse heeft nooit bedoeld, een volledige theorie van het menschelijk zieleleven te geven. Maar die woorden vallen hem a.h.w. vanzelf in krachtens zijn aangeboren psychologischen kijk, intuïtief. En het indringen van deze termen in de litteratuur is psychologisch niet zonder beteekenis. De litteratuur ziet daarin blijkbaar een middel voor haar taak: het psychische door middel van de taal tot aanschouwing brengen. Natuurlijk is dit niet zonder gevaar. De laboratorium-zielkunde werd nooit gemeengoed. Over het zien van bewegingen, het P^Z/nc/i-phaenomeen, de wet van Fechner-Weber spreekt men niet. De Psychoanalyse dreigt een huiskamer-psychologie te worden en onverzorgd.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen