De bevooroordeeldheid der exegese - pagina 22

308 (Klausen); bl. 322 (Lutz), 342 (Wilke). Ik kan uit den aard der zaak achter het aannemen van het verstaan nog teruggaan op het aannemen van het bestaan. Doch dat is voor ons onderwerp niet noodzakel^k. Evenmin is het beslist nodig in dit verband verschil te maken tussen verstaan en uitleggen, al zijn die zeer zeker onderscheiden. We merken alleen op, dat het verstaan functie is, het bestaan niet, waarom het eerste gemakkelijker is te onderzoeken dan het laatste, en dat verstaan of menen te verstaan de grond is van alle uitlegging. ^s) Zie b.v. Fascher, a. w., bl. 14. 18) Fascher, a. w., bl. 90. 1'') Fascher, a. w., bl. 115. 18) Ook de subjectiviteit van de taal, d. w. z. het feit, dat elke taal haar eigenaardigheden heeft, die maar niet zonder meer in een andere taal kunnen worden overgebracht en dat elk individu zijn eigen wijze van zich uitdrukken heeft, rekenen we tot de praerequisita (Hermeneutiek, bl. 137 vlg.) ; de bezwaren, die zich hier voordoen, zijn grotendeels te overwinnen, zie noot 36. Hetzelfde geldt mutatis mutandis van de subjectiviteit bij de weergave, d. i. het onder woorden brengen van het verstane. 1») Fascher, a. w., bl. 31. 20) Zie Miskotte, a. w., bl. 9; P. Ch. Viering, Evangel, u. Kathol. ScJvriftausl., Berlijn, 1938, bl. 2. 21) Men kan dit algemener maken door te zeggen, dat feitelijk ieder, die een tekst uitleg-t, begint met zijn schrijver te houden voor iemand, die niet alleen een mens van gelyke beweging is als hij zelf, doch ook een, die er dezelfde inzichten, dus dezelfde materiële gedachten op na houdt als hij zelf. Daar moet de exegeet langzaam afgebracht worden of zichzelf afbrengen. Ook hier ziet men het belang van het zich van de gebondenheid bewust worden. Men kan er zich zodra zij materieel gaat worden, geheel of ten dele van ontdoen. Zie ook Viering, a. w., bl. 2. Een bepaald voorbeeld van den invloed van de tijdsomstandigheden op de exegese is de verandering van de exegese van Rom. 13. Overigens komt hier reeds uit, dat de factoren wel als formele factoren kunnen worden onderscheiden en opgenoemd, maar dat ze in de practijk steeds een bepaalden inhoud hebben. De beperktheid heeft ook een bepaalden inhoud. Ik ben beperkt, dat is formeel bevooroordeeld, omdat ik bepaalde materiële vooroordelen heb. 22) Fr. Torm, Hermeneutik d. N. T., Göttingen, 1930, bf. 2. 23) E r bestaat op dit punt veel misverstand, Hermeneutiek, bl. 122. Waar is, dat de Gereformeerde systematische theologie vaak een en ander of zelfs veel van Aristoteles heeft overgenomen. En in zoverre de exegese onder de heerschappij van het dogma stond, onderging zij ook invloed van Aristoteles. Dit is een kwestie op zichzelf, die we niet kunnen uitwerken. In de tweede plaats is waar, dat de Aristotelische logica als geheel onder den invloed staat van zijn wijsgerige gedachten. Zie b.v. P. van Schilfgaarde, De Logika van Aristoteles, 's Gravenhage, 1944, bl. 6 vlg. E r zijn dan ook andere „logi'ca's", zie b.v. J. J. von Schmid, Inleiding in de Logica,, 's Gravenhage, 1942, bl. 14. Maar in de derde plaats is ook waar, dat niemand zo juist verschillende wetten, volgens welke het menselijk denken zich beweegt, heeft geformuleerd als Aristoteles. Men vindt bij Paulus „Aristotelische" syllogismen. Zie voorts Fascher, a. w., bl. 8; Geesink, a. w., bl. 26; Th. Siegfried, Das Wort u. d. Eonstenz, 2, Gotha, 1933, bl. 165 vlg. 2*) Katholieke Encyolopaedie, s.v. Evidentie. 25) Daardoor kunnen ten gevolge van de menselijke beperktheid weer ongelukken ontstaan. Iemand kan evident achten, wat het helemaal niet is.

20

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen