De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 30

24

natuurrechtelijke tot een historische categorie geworden. Want gelijk ik in mijn Wijsbegeerte der Wetsidee bij de behandeling van de algemene theorie der wetskringen heb aangetoond, is de macht of beheersing het kernmoment in de modale structuur van het historisch aspect der werkelijkheid. Dat het souvereiniteitsbegrip in de nieuwe leer nog slechts als een historische categorie kon worden aanvaard, wordt ook door JELLINEK geconstateerd, die hieruit, in afwijking van GIERKE en op het voetspoor van GERBER en LABAND reeds de conclusie trok, dat het geen wezenskenmerk van iedere staat kan zijn, maar dat ook het bestaan van nietsouvereine staten, bv. de Kd-staten van een statenbond en zgn. vazalstaten, moet worden toegegeven ^''). JELLINEK wil in navolging van GERBER aan het begrip souvereiniteit nog slechts een formeel en * negatief karakter toekennen, nl. dat het de negatie van iedere onderschikking aan of beperking van de staatsmacht door een andere macht betekent. Over de positieve inhoud van de staatsmacht zelve en de daarmede verbonden afzonderlijke bevoegdheden praejudicieert echter volgens hem het souvereiniteitsbegrip niets. Souvereiniteit is niet de staatsmacht zelve, maar slechts een bepaalde eigenschap daarvan ^^). Zodra het souvereiniteitsbegrip echter uit de natuurrechtelijke sfeer in de historische machtssfeer werd overgeplant, werd weer het probleem geboren, waarvoor de leer der staatssouvereiniteit geen bevredigende oplossing had te bieden, nl. de verhouding van de souvereine staatsmacht tot het recht. GIERKE, die in zijn organische staatsleer juist de grondslagen meende te hebben gelegd voor een opvatting van het ius publicum als een volwaardig, op wederkerigheid van rechten en plichten gebaseerd „recht" en die zich met geestdrift achter v. BaHR's pleidooi voor de rechtsstaat met een geregelde administratieve rechtspraak had gesteld, verwarde zich in een probleemstelling, waaruit geen gezonde en wetenschappelijk aanvaardbare oplossing kon geboren worden. „Staatsieben und Rechtsleben," zo schreef hij in zijn Die Grundbegriffe des Staatsrechts, „sind zwei selbstandige und specifisch verschiedene Seiten des Gemeinlebens. Jenes manifestirt sich in der machtvoUen Durchführung gewoUter Gemeinzwecke und kulminirt in der politischen T h a t , dieses offenbart sich in der Absteckung von Handlungsspharen für die von ihm gebundenen Willen und gipfelt im rechtlichen E r k e n n e n („für Recht erkennen")" =^). ^'') Allgemeine Staatslehre S. 487. ^1) Deze opvatting werd het eerst door GERBER in zijn Grundzüge eines Systems des deutschen Staatsrechts (3e Aufl. 1880) S. 22. verdedigd. In de uitdrukkingen, vorstensouvereiniteit, volkssouvereiniteit, „National-souveranitat" zag hij slechts leuzen van bepaalde politieke stromingen. Ook KELSEN spreekt herhaaldelijk over het „politiek misbruik van het souvereiniteitsbegrip". 52) t.a.p. S. 105.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen