De Strijd om het Souvereiniteitsbegrip in de moderne Rechts- en Staatsleer - pagina 24

i8

daaruit de destructieve consequenties voor het volkenrecht te trekken Yolkenrecht kan volgens hem niet bestaan. Slechts van een volkerenmoraal mag worden gesproken, een consequentie, die ook sommige natuurrechtsleraars als SPINOZA en HOBBES uit het souvereiniteitsbegrip hadden getrokken en die in de Hegeliaanse School (LASSON e.a.) verbonden werd met de leer van de „Weltgeschichte" als „Weltgericht". Practisch was hieimede weder een souvereiniteit van de staat over de rechtsvorming aanvaard, zij 't al dat deze souvereiniteit hier in irrationalistisch universalistische zin werd omgebogen. Niet de wetgever, maar de rechter als technisch staatsorgaan van het organisch zich ontwikkelend volksrecht, waarvan ook de rechtswetenschap en de wet slechts een bijzondere uitdrukking kunnen zijn, oefent de formele souvereiniteit in de rechtsvorming uit^'^). Dit althans op het gebied van het privaatrecht en strafrecht, want voor het staatsrecht acht PUCHTA de „Übung" in de constitutionele practijk voldoende^"). En dit komt weer hierop neer, dat het privaatrecht werd vereenzelvigd met zijn burgerrechtelijke sector, d.i. hier met het in Duitsland tot de invoering van het Bürgerliche Gesetzbuch in 1900 gegolden hebbende en aan het Duitse rechtsleven aangepaste Romeinse ius gentium. Want de klassieke Romeinsrechteüjke traditie was met name door PUCHTA weer op de oude natuurrechtelijke wijze tot ratio scripta verheven en met deze canonisering van het Romeinse recht deed ook de sinds de postglossatoren-school opgekomen „Begriffsjuiisprudenz" weer deels in stamverwantschap, deels en vooral in gemeenschappelijke religieuze overtuigingen bezit. Hier is uiteraard een ongeorganiseerde gemeenschap bedoeld, hetgeen ons later een zeer problematische universalistische constructie zal blijken te zijn. 35) Gewohnheitsrecht I S. 181: „Das Recht erhalt seine eigentliche Wirksamkeit durch die Gerichte, welche einen Zweig der Verfassung bilden; also durch die bürgerliche Gesellschaft (bedoeld in de zin van staat!), und den Zweig der Staatsgewalt, welcher Justiz heiszt." Door een redenering uit „de natuur der staatsmacht" wordt deze opvatting dan weer verzoend met de leer van het volksrecht. Zie t.a.v. S. 182: „ J a da er" (nl. de staat) „aus derselben Quelle hervorgeht, aus der das Gewohnheitsrecht flieszt, und die Verfassung nur gleichsam die letzte Formirung eines Volks ist, so kann der Staat unmöglich etwas einer solchen Thatigkeit, aus das er selbst ontspringt, und einer Verbindung, die seinen Inhalt, seine substantielle Grundlage ausmacht, irgend feindlich gegenübertretendes sein." Dit is wel een sterk stuk, daar PUCHTA juist even te voren zelf erkende, dat het staatsgezag de werkzaamheid van het gewoonterecht, zijn geldend maken voor de gerechten, kan beperken, ja zelfs geheel kan verbieden! De twijfel, die in deze gevallen aan de geldigheid van het volksrecht als gewoonte-recht ontstaat, berust dan volgens hem slechts op „uitwendige gronden", niet op de „natuur" van dit recht of op de „natuur" van de „Staatsgewalt". PUCHTA valt hier dus eigenlijk terug in een natuurrechtelijke gedachtengang, die het conflict tussen „natuurrecht" en „positief recht" aan de orde stelt! 3^) Gewohnheitsrecht I I S. 234.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen