Calvijn : leidsman en voorbeeld - pagina 12

dele nieuw historisch bewijsmateriaal, die critiek verder uitgewerkt in een afzonderlijk geschrift. Dit verscheen in 1947 onder den titel: Calvins Eingreifen in die Hexer- und Hexenprozesse von Peney 1545 nach seiner Bedeutung für Geschichte und Gegenwart. ^^) Het heden staat er opzettelijk bij vermeld, omdat het boekje tegelijk bedoeld is als een aanval op de „Calvin-Renaissance", welke blijkbaar niet op de instemming van den auteur kan bogen. Pfister meent in de gegevens over de bedoelde te Geneve gevoerde processen den sleutel te hebben gevonden voor een juist verstaan van Calvijns persoonlijkheid. In waardering voor Calvijn verklaart hij niet te willen tekortschieten. Wat door den reformator gepresteerd is, maakt op hem den indruk van iets bovenmenselijks. Hij moet toegeven, dat Calvijns ijveren voor de ere Gods nauwelijks zijn weerga vindt. Maar hij waarschuwt tegen een eenzijdige en critiekloze verheerlijking van Calvijn, waaraan vele auteurs zich schuldig maken. Zelf zoekt hij naar een verklaring voor het verschijnsel, dat de man, die zo ijverde voor de ere Gods, tegelijk met haat vervuld kon zijn jegens medemensen en een felle wreedheid aan den dag legde bij het vervolgen van heksen en ketters. Die verklaring meent hij dan hierin te vinden, dat Calvijn als een neuroticus moet worden aangemerkt, die onder voortdurenden invloed van een pathologischen angst geleefd heeft. Dientengevolge zou de liefde uit Calvijns leven zijn verdrongen en hebben moeten plaats maken voor allerlei primitieve „Triebe". Hij, de ,,Religionsdiktator", had alleen oog voor dogma, cultus, kerkorde. Wie met zijn opvattingen, de naar zijn overtuiging alleen bijbelse dogma's, niet volledig, tot in de kleinste details toe, instemde, had bij hem afgedaan en werd buiten den kring der vriendschap gesloten. Calvijn handelde daarbij uit een bepaald plichtsgevoel, om zo de eer Gods hoog te houden, want „sein Gott war grausam, nicht wie der gnadige himmlische Vater Jesu Christi, sondern wie sein religiöses Bedürfnis es infolge des eigenen grausamen Gewissens aus den grausamsten Stellen des Alten Testamentes herauslesen liess, um dann diesen Sadismus in Tat umzusetzen und damit ein frommer Diener Gottes zu sein." Zo kan Pfister spreken van Calvijns onmenselijkheid en van een schrikbewind, dat onder hem te Geneve heerste. Hij typeert hem als een protagonist van bijgeloof en godsdienstige wreedheid. Samenvattend geeft hij als zijn oordeel: „Calvin, Opfer eines tyrannischen Vaters, und Angehöriger einer liebearmen, obwohl religiös glühenden Zeit, ein körperlich schwer leidender Mann, war ein neurotischer 8

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen