Ds. J. C. SIKKEL.

No. 1.

Utrecht, 7 Sept. 1920.

Amice,

Een oudere tijdgenoot is gestorven, wiens leven voor de jongere tijdgeïiooten van groote beteekenis was. Laat daa.rom mijn eerste brief in dit blad hem voor uw aiandacht doen herleven.

Veel is er aan Sikkels graf gesproken en in de pers tot izijn nagedachtenis geschreven. Uit dat vele herinner ik u echter alleen aan vier uitspraken, die treffend overeenstemmen en Silckel z.oo juist karakteriseeren.

Aan de groeve getuigde Ds Fernhout van Sikkels prediking: „dan gingen de deuren open van het Woord Gods en het werk vaM Christus". En Dr Dijk sprak: „Zgn prediking was voior ons een openbaring".

Professor Fabius schreef: „Hij boorde door de duisternis heen; de wolken moesten op zijde; alle nevelen werden weggevaagd, om het licht, het eeu-wige Echt te zien, dat hij dan uit het Woord deed stralen". En Ds Kuipers noemde hem: „een denker, wiens flitsen plotseling voor u even 't diepe donker der geestelgke gedachten verlichten, izóó, dat ge 't nooit weer zoüdt vergeten".

Ja, zóó was Sikkel.

Onwillekeurig denk ik hier aan de bekende Indische voorstelling, door Schopenhauer overgenomen, van de Maja, de sluier, waarachter het we^ien der ditugen zich verbergt. Die sluier, zegt Bergson, is dicht en ondoordringbaar voor de groote massa der menschen; maar licht, bijna doorschij|nend voor den kunstenaar en den dichter. „Wij leven in een tusschenruimte tusschen de dingen en ons — aan den buitenkant van de dingen, aan den buitenklant ook van ons izelf. Wij zien niet de dingen , zelf; in de meeste gevallen bepalen wg er ons toe, de etiketten te lezen, die er op geplakt zijn. Maar de kunst heeft tein doel om alles, wat de werkelijkheid voor ons verbergt, uit den weg te ruimen, ten einde ons van aang: ©zicht tot aangezicht te stellen tegenover de werkelijkheid zelf. Uit een misverstand op dit punt is de strijd ontstaan tusschen het realisme en het idealisme in de kunst. De 'kunst is stelli|g| slechts een meer directe visie van de werkelijkheid. Maar deze zuiverheid van gewaarwording onderstelt een izekere onstoffelijkheid van leven, — die niets anders is dan hetgeen men altijd idealisme heeft g; enoemd. Zoodat men izou kunnen zeggen, dat het realieme is in het kulmstwerk, , ^vanneer het idealisme is in de a i e 1, en dat mes slechts door idealiteit weer in aanraking kan komen met de realiteit". (Bergison, Het Lachen, blz. 159).

Welnu, Sikkel was realist door z§n ideahsme en idealist door zijn realisme.

Hij leefde bij' de realiteit van het ideëele.

De werkelijldieid der onzienlijke dingen, de realiteit van het geloof, heb ik nooit zoo doorvoeld als onder izijn evapgelieverkondiging, schreef Ds Kuipers, en ik izeg het hem van harte na.

Sikkel kenmerkte izich door een geniale helderziendheid, waardoor hij bij intuïtie onmiddellijk zö-g wat een ander langs den weg der redeneering slechts met moeite vindt. Niet van stap tot stap, maar met één spro'ng was hij midden in izijn onderwerp.

Nu is dat op kunstgebied geen ongewoon verschijnsel. Maar het eigenaardige bij Sikkel Was, dat hij als predikant die gave der intuïtie aanwendde tot opening van Gods Woord.

En dat Woord paste hij dan toe op .het leven, op het volle leven, dat hij met zijn directe visie van de werkelijkheid zoo lief bad. Hij kende, verstond en verklaarde dat leven bij het licht der Schrift, door Christus als het Licht der wereld. !

Zijn prediking was zelve leven, één en al leven. Naar het oordeel van sommigen is een gereformeerde dominee en een gereformeerde preek eo ipso dor, droog en doodsch. Maar bij dezen gereformeerden predikant en ia zijn predildng was alles warmte, gloed en vuur. Van koud intellectualisme en doode leerstelligjieid had hij een hartgrondigen afkeer.

Maar tegelijk heeft hij met een vlammenden ijver als van Johannes, den apostel der liefde, gestreden tegen valsche leer. Met name de ethische richting heeft hij krachtig weerstaan in haar schenden van de Heilige Schrift als het Woord Gods. Hoe heeft hij het „verkeerd Bijbelgebruik" van Professor Vaini Dijk als verwerping van Gods Woord gebrandmerkt. Hoe heeft hij de verzoeningsleer Van Dr 'Gerretsen als een vertreden van de waarheid Gods bestempeld I Ho© heeft hij den wasem der vroomheid in de ethische prediking 'als schijn aaingewez: en„ en verklaard, dat 4e ethische richting ook izeidelijk laag staat, omdat zij den' gruwel Van haar ongeloiof door bedrog bedekt.

Geen wonder dat hij, in , zijn reformatorischen drang, bij het voorstel tot uitbouw onzer belijdenis, vooral ook tegenover de ethische richting positie wilde izien gekozen; want hij eerde de Kerk als de belijdende Gemeente van Christus, die pilaar en vastigheid der waarheid is.

Maar ook was ize hem de stad op den-berg en het licht op den kandelaar, om aan overheid en volk, staat en maatschappij, huisgezin en school hun plaats en hun roeping van Godswege te loeren onderscheiden. Luide riep hij daarom voor het Koningschap van Christus in het wereldgeding, en onvermoeid wierp .hij zgn zoeklicht over dat onbegrepen wereldgebeuren. Terecht schreef de Kroniek van het Gereformeerd Jongelingsblad: „Wie denkt niet aan de oorlogsjaren, die achter ons liggen, toen elk priinoipiael-antirevolutionair geluid op volkenrechtelijk gebied schier verstorven scheen, en 't leek alsof het Woord Gods geen woiord was voor onzan tijd, — en wie gedenkt niet met weemoedigen dank aan hetgeen Ds Sikkel iedere week aan leiding en vertroosting in zijn blad „Hollandia" deed idtgaan? "

Inderdaad, Südcel is de man geweest die ons, ook in de banige oorlo'gscrisis, het Woord Gods heeft doen hooren, en ons, aan de hand van dat Woord, over den

drempel van den ouden tijd naar den nieuwen heeft overgebracht.

Hij, onze oudere tijdgenioot, was toch op end' op een man viaji den nieuwen tijd. Hij leefde met zijn tijd mee, ja Was izijn tijd dikwijls verre vooruit. Toen men van de literatuur na '80 in onze officiëele gereformeerde kringen nog niet de minste notitie nam, was het Sikkel, die de kolommen van „Hollands Kerkblad" openstelde voor de schoone en diepgevoelde sonnetten van Seerp Anema en voor diens keurige artikelen over Kunst en Literatuur. En nog izijn laatste rede over de groote toekomst en de vrouw bevatte zooveel ongehoorde en ongedachte ideeën, dat iedereen voelde: hier klonk een nieuw geluid voor een nieuwen tijd.

Natuurlijk ontstond er, als Sikkel , zoo'n nieuwe gedachte uitsprak, altoos eenige wrijving onder de gereformeerden in den lande. En hij zelf verwachtte ook allerminst, dat men het aanstonds met hem eens zou zijn. Hij wenschte geen napraters, miaar nadenkers.

En die heeft hij gevormd.

Dat blijkt nu wel na izijn sterven, nu de een na den, ander erkent, dat Sikkel voor hem een lichtend spoor heeft achtergelaten.

Toen ik dain ook met izoovele oude en jonge vrienden van Sikkel stond om de giioeve, waarin_ zijn_ stoffelijk overschot werd neergelegd, toon voelde ik: hier wordt niet een overledene bijgezet in het mausoleum der geschiedenis, maar hier valt een tarwegjraan in de aarde, dat nog veel vrucht zal voortbrengen.

De vruchtbare gedachten van Sikkel zullen worden! uitgestrooid en straks opwassen tot een nieuwen oogst in den nieuwen tijd.

Moge lOok ons nieuwe weekblad „De Reformatie" hieraan bevorderlijk zijn.

Met vriendelijke groeteui t.t.,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen