Ironie — in Gethsemané.

Wanneer dé Zoon des menschen in Gethsemané Zijn Izieleanglsten uitschreit voor Goid^, dan liggen daar, op-een Slbeemworp afstalnds, & & diBoipelen neer en — slapen.

En in die nevéns-stellinig van iden biddeiide'n Man van smlarten en de sJuimterende joïigeren ligt iets, dat, wanneer het niet Gethseniané gold en niet het evangelie raakte^ opj iddieren lezletr den indruk ziou nctakeih van het tragische èn het komische, vlak naast elkander.

Indien de evangelist een tschrijiver was van ©en tragedie en Gethsemané zich leeride'voor een passiespel — de kritiek izlou. niet nalaten, te wijfeen op den verschrikkelijken weemioed, de wrange waarheüdsbeelding van den sohrijWr, wiens tragedie haar held zijin hoogiste zielespanning laat doorworstelen in het vereeruziamlenlde gezelschap; van slapende liefhebbers. Fijln^ zoulden wij dan reoenseeren, prachtig gevoield, idie zWeeten|de held' len idie geloken oogen daarnaast

Maar de bijbel Bchrij'ft geen .tragie'die & a. het evangelie Vi-aagt niet naar onze ktitiek. Gethsemané vraagt niet naar o-nzie 'kritiek, want voor wie in ChriS'tus iden Mididelaa.r Golds en d'er menschen heeft gezien, is Gethsemané Godis kritiek — o-ver zijn eigen schuldig hbold. Wij reoenseeren Gethsemg.né niet, maar 'Gethsemané reoensieeirt ons.

En daarom k'unnen wij! er eigenlijk niet eens zoo makkelijk toe kom-en, dat tragUcomische te zien. En idat js maar goisid ook'. Wee ons, als wij', wat hier gebeurt, bezi'e'n met muohtetre beschouwing. Wij' moeten immers Gethsemané (doorleven, niet als' objectieve toeschou'wers, inaar met de bange 'gewisheid, dat daar ónze zaak uitgevochten wordt; 'dat wij zelf in dat dra; ma van bloieclj en zw'eet en g'ebed betrokken zijn.

En niet waar, zoodra 'wij' zelf ©en spannend^ crifciek moment doorleven, verliezen wij onze nuchterheid; en het tragiisdh-komiische gaat onze ziel voorbij. De intentie, die naar 'de oplossing jaagt, is dan 'de dood voor die attentie, die den gang ider oplossing gadeslaat en bestudeert.

Maar zoo klein, als wij, is Jezus niet

Jezus blijft altijd 'de m!ens.ch van zuivere waarneming, want Hij' is Idie zondelooze. Wanneer de bitterheid der smjideride aontrasten bij ons wordt opgeheven en opgeteerid door den hartstocht in het lijiden, daai volgt , tooh bij Jezns het zislsprooes een lamderen weg. Juist in dat scherp zien ivan al wat gebeurt, ligt Ide verzwaring van zijn lijden. God lonthoudt ideaen miensdh ide „giave" der kortzichtigheaid. Hi| is ais een, in wien alles dringt om-uit het stnartenhuis wèg , te komen miet ihaast, doch die^ 'gelijk gij' het wel eens: in , uw droom doorleefd 'hebt, ieder oogenblilc moet s-tilstaan om te ^ien met pijinlijk-idui'delijfce waam'eming. De intentie .wil weg; de attentie blijft staan en doet haar 'momentopname.

En nu komt daar 'de iro'nie — bijf Jezus in Geth^ semané. Hij zelf, een 'w'Orm en geen man, is. thans over 'de angsten. heen. Maar Simon, 'de man, en geen worm, Simon m'et zijn groote woorden, is nolg niet eens aan Jezus' angsten toe: hij' slaapt. En id©' zionen des donders hebben den donder niet gehoord: izij slapen. Slaapt nu voort en rust ^— zegt Jezus. Welk een ironie, hoe bitter en hoe 'waar! Ironie, 'die zich zelf als zoodanig aankondig|t, waar inune'rs Jezus tegelij: keirtijd; hen wekt om te ' z i e n - en opi .te staan, djen strijd tegemoiet.

„Ironie” — zo-q zegt iem'aiidi) — ^, ironie ontstaat door steeds de eindige gebeurtenis'sien in verbanid te brengen met 'djen oneindigen eisoh van het jeilihische"; wij zouiden zieg'gen, van het gebo'd Gods. Ge vindt ze vaak in de Schrift. Niemand meene, dat ze vloekt met den ernst; hebt ge Paulus' bittere ironie 2) wel eenls bestudeend ?

Ach neen, waarachtige, eerlijke ijronie is ©en stuk levens lijden. Ze is de uiting ider weemoedigheid, van wie deel heeft genomen aan het conflict ider tegenstrijldigheden, waar hij in gewO'rp'en is; hij zelf; en welk'e plaats weet ge, die méér dan 'Gethsemané in één momentopname naast elkaar plaatst de geweldigheid van het 'oneini'dige en de nietigheid van het eindige, het beperitite, het menschelijke in al zijn zwakheijd? Hebt gij' de tranen niet verm'oeld in Jezus' stem ? Hebt ge niet gevoeld, idat in zijki iroinie i'de ontzetting spreekt?

Tot Jezus’ verhevenlieid komt onze ironie niet toe. Want olüze ironie blijft niet altijjd eerlijk. Ze speelt de one-inidigheid wel eens uit tegen de eindigheid, len idan weent zte; maar ze speelt óók het eindige 'en het zondige vaak uit tegen hiet omeindige van jG-odS gebod; en dan glimlacht ze; zij 'heelt ide zon'de vergoelijkt Idoor het komische, jdait in deze wereld nog: is; Docih Jezus' ironie doet nooit .anders dan de zonde, de halfheid, üe laiiwheid bestraffen. Gods gebod blijft , in zijn ingewanden, óók in zijta ironisch spreken; juist in zijin ironisch spreken. Onze ironie is sonis niet enkel uiting der smiart; doch ook wel eens Ide uitweg^ w-aarlangs zie wil ointsnappen. Maar bij Jezus is het zoo niet.

Tot Jezus' heiligheid komt onze ironie niet toe. Onze ironie — aah, hoe vaak, is ze ons niet eem schild, O'pgeheven tegen de pijlen der smart èn tegen den aanval der oonscientie! Wianneer dezoridle 'Ons te veel pijn ld, 0'et, 'dan stellen we hel komi: sch, e in de zonde voioropi, om de zonde-in het komische O'p den achtergrond te dringen. Maar bij' Jezus is het '"Iniders. Zijn ironie is nooit kwade vedichtin'g van zij'n is'mart. Want zij kan niet verkleinen die zionide bij anderen; en zij behoieft niet een konwschen sluier te weven 'O'ver het tragiscih feit, Ider eigen schuld. Jezus' ironie kan nooit een spel van gehuichelde lOinischuld spelen m'et de volstrekte eischen van liefde en van recht. Zij' kanl enkel het absolute van Godis woorden handhaven en daartegenover 'de betrekkelijldieid en ide' a{rm; oedigheid stellen van....

Ja, van wien?

Van de slapende jongeren?

Ach, wij weten beter, en nu vergaat ons Idie ironie: Jezus' ziel stelt tegenover Gods volstrekthedld ook onze slapheid en halfslachtighieid. Wij' hebben óók geslapen, vlak naast, neen, midden óp het slagveld der 'eeuwigheid.

Slaap nu voort en rust

Indien Jezus’ klagende stem' u zóó gewekt heeft, Üian Z'Ult ge niet 'de tragedie beW'Onideren in Idiit boek van passie en niet in de zonde 'der slapers, het komisehe ironisch zien, maar u enkel verdiepen in de ontzaglij'ke smart van Hem, die zóó scherp heeft waargenomen, hoe ontzaglijk klein óók gij zijt bij dten strijd van Jezus tegen de eeuwigr heid van Goid& toorn.

Want het evangelie vraagt niet uw bewondering, doch Jezius' ironie vraagt de verbrijzeling uwer ziel.

En zij wil die werken ook.

1) Sören Kierkegaard.

2) 1 Cor. 4 : 8, 10,

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen