KUYPER-BIBLIOGRAFIE.

door J. C. RULLMANN.

CXIV.

We komen nu tot de drie brochures vaji Dr JKiayper zelf.

De eerste: Complot ©n Reivolutie, verscheen Zaterdag 30 januari 1886. Nog heugt het me, hoe ik als negenjarige knaapi, aan den avond' van dien dag door mijn Vader werd uitgestuurd, om aan de kiosk op den Dam „Het Conflict gekomen" te koopen. En onvergetelijk bleef me de indruk van de bittere ironie, waarmee de eerste bladzijde aanving: „We hebben een fo'ut begaan; wij Geschorsten!"

Dit vlugschrift was verdeeld in 16 paragraafjes:

1. Onze fout; — 2. Kiaxakterloos; — 3. Is er dan geen schuld? ; — 4. De acte van beschuldiging; — 5. Ons arme vaderland; — 6. Het complot; — 7. Het Openbaar Ministerie; — 8. Axiopistie; — 9. Zedelijke verantwoordelijkheid; — 10. Is revolutie altoos zonde? ; — 11. Maa, r in de kerk dan toch? ; — 12. Curasao; — 13. De Souvereiniteit in de kerk; — 14. Ga er dan uit!; — 15. Maar ge drijft dan toch revolutie? ; — 16. De revolutie gereglementeerd.

Op 4 Januari 1886 had het Classikaal Bestuur te Amsterdam 5 predikanten, 47 ouderlingen, en 32 diakenen, voor onbepaalden tijd in hun bediening geschorst, zoo het heette om een kwestie van beheer der kerkelijke goederen, maar feitelijk om de bekende attestenkwestie.

Tot vervelens toe echter was in de laatste weken aan de geschorsten toegeroepen: gij hebt complot gesmeed om een revolutie te bewerken in de kerk en misschien ook wel in den staat. In uw dusgenaamden „Broederkring" hebt gij booze plannen beraamd, welker uitvoering gelukkig nog intijds verhinderd is door het kloeke optreden van het Classikaal Bestuur. Maar gij zijt K, 'erk-en 'Staatsgevaarlijk.

Het even leugenachtige als dwaze van deze aantijgingen, wordt nu in dit eerste vlugschrift door Dr Kiuyper helder aangetoond. Tot die „ciomplotteerende" en revolutie-smedende „Broederkring" toch, behoorden ook de predikanten Kirayenbelt, Deelman, Geselschap en van der Horst, die niet door het Classikaal Bestuur geschorst waren, en dus, ofschoon zij met de besluiten van den Broederkring hadden ingestemd, toch niet als complotteerders waren aangemerkt. Ook waren de notulen der vergaderingen van genoemden kring nog daar, om, voor wie dat mocht noodig zijn, metterdaad te bewijzen, dat men tot heel wat anders samenkwam, dan om revolutionaire plannen te smeden, of middelen te beramen, om met goed gevolg kerkroof te plegen; óf wel misschien om, na de 5)erk overmeesterd te hebben, ook Z. M. den Koning af te zetten en lüiyper tO't Fresident der Nieuwe Bataafsche' Republiek uit te roepen.

Het grooter deel der brochure wordt ingenomen door een weerlegging der voorstellingen, door Ds Hogerzeil in zijn vlugsohriftenreeks over den kerkelijken strijd gegeven. Duidelijk wordt aangetoond, dat „Revolutie" niet altoos zonde is, noch in de : Kierk noch in den Staat; dat Revolutie eiseh der getrouwheid £ian de hoogste Maöht kan zijn, en dat, als er, met Ds Hogerzeil, sprake is, van „gereglementeerde revolutie", de Haagsche Synode deze zeventig jaar in hoofdzaak wel niets anders gedaan heeft dan revolutie reglementeeren tegen onzen 'Koning en Heer.

Heel deze (Synodale) Reglementenbundel mikt slechts op één doel, t. w. om vrijheid in de kerk te verzekeren aan wie niet knielt voor Christus als zijn Heer.

Te' maken, dat een modern prediker altoos, een klagend belijder van den Heere Jezus nimmer gelijk kreeg, is dat of is dat niet de doorzichtig? toeleg van heel dit Hiërarchisch weefsel geweest?

Is er ooit een loochenaar van den Christus uitgeworpen? En trof niet elke banbHksem van dit machtig Lichaam onveranderlijk een Dienstknecht des Hoeren, één die Hem als Koning beleed?

Terecht herinnert Dr Kuyper dan aan de klachten van een De Cock, een Sciholte, een Wittaveen, , bovenal aan een man als SKohlbrügge, ajs hij de bitterheid zijner ziel tegen dit ongoddelijk synodale wezen uitgoot.

De tweede brochure: Ons vrij B, eheer bedreigd en beveiligd verscheen Zaterdag 6. Februari.

Dit vlugschrift was verdeeld in 17 paragraafjes: . 1. Pincoffs; — 2. Groen van Prinsterer; — 3. Het staat er dan toch! — 4. Ge naamt het goed émi toch meê! — 5. Accoord. — 6. Onbevoegd-. — 7. Wat stond op het spel? — 8. Eerste Aanval; . Het algemeen college; — 9. Tweede Aanval: De Synode zelve. — 10. Derde Aanval: De Besturen; —11. Stuiting van censuur; — 12. „Subintreerend Bestuur"; — 13. Wederzijds gebonden; — 14. Dubbele qualiteit; — 15. Merkwaardige handteekening; -— 16. Een laatste borstwering; — 17. Moraal van. deez' Historie.

Ds Hogerzeil had o.m. durven schrijven, dat Di" Kuyper c.s. „de kerkelijke kas wilderr meenemen.; ,

en als vrucht van deze infame, lasterlijke aaintijging, was „duitendief" dan ook de lieflijke term, die meer dan. één der geschorsten naar het hoofd werd geworpen, „Je vader is een duitendief!", riep' man op gezag van Ds Hogerzeil 'Kiuyper's kinderen zelfs na op school. Tegen zulk een ergerlijk© besohuldiging teekent de schrijver hier ernstig protest aan.

Voorts toont hij o^ onomstootelijke wijze het recht aan, zoo des kerkeraads als der Commissi© voor het Beheer, thans door het Classikaal Bestuur zoo heftig gewraakt. Ook laat hij duidelijk uitkomen, hoe deze Beheerskwestie door, de Belijdeniskwestie beheerscht wordt, en van. hoe overwegend belang het voor alle kerken is, haar Vrij Beheer te verdedigen.

De derde brochure: e „Vr©delievenden" 1 n d e B e s t u r e n verscheen Zaterdag 13 Februari. Dit vlugschrift was verdeeld in 13 paragraafjes:1-Op de teenen getrapt; — 2. Uitgelekt; — 3. Bij uren ; — 4. E^n deur; — 5. Gepantserde paneelen; ~' 6. Wie was „iRerkbestoirmer" ? ; — 7. Ambtseed; — 8. In het ongereed©; — 9. !Schrikbewind; — 10-Motief; — 11. Het misdrijf; — 12. De verstrooide schapen; — 13. Conclusie.

Hier rekent Dr 'Kuyper het den Irenischen in het Classikaal Bestuur als hun schuld aan, dat net conflict gekomen is, niet, gelijk het behoord "ad, tusschen de Belijders en de Loochenaars van den Heere Jezus Christus, maar tusschen die Belijders onderling, door in de Geloofskwestie de Beheerskwestie te mengen.

Voorts: in de pers was artikel na artikel verschenen: Wat wil Dr 'Kluyper toch? Zelfs had een niet-geschorst lid van den kerkeraad zich niet ontzien om in het Roomsohe blad: De Tijd on-J^ewimpeld te verklaren, dat' Dr E'uyper er onder moest. Deze schrijver vergeleek Dr Euyper bij Napoleon, noemde hem een tiran, hoopte, dat hij nu zijn Moskou zou krijgen, wenschte hem, uit den grond zijns harten, een Waterloo toe, en verklaarde nog wel zooveel verdraagzaiajnheid te bezitten, om, als de tiran op Öt. Helena zat, hem en het overblijfsel zijner volgelingen daar een kerkje te gunnen.

Openhartig vertelt nu Dr J^uyper zetf wat hij beoogt.

Als op de vraag: Wat wil Dr Kuyper toch? Dr Kuyper zelf nu ook eens het antwoord magi Igeven, dan wete men, dat al wat in mij is, er naar snakt en hijgt, om van den kerkelijfcen strijd met al zijn zielverdervende bitterbeden verlost te worden, en dat ik, O', zoo dankbaar het uur zal zegenen, waarop mijn wederpartijders mij de verhooring dier stille bede brengen. Ik heb er geen tijd voor.

Die studie der Theologie eischt in toenemende mate mijn kracht, en als de Heere mijn God mij nog een tiental jaren levens mocht hebben toebedacht, dan is het al mijn jaloerschheid en zielsinnig begeeren, dat ik eerst mijn Encyclopaedie, daarna mijn Dogmatiek moge uitgeven, en dat ik mijn levensarbeid besluiten moge met de uitlegging van een boek uit het Woord.

Hooger en verder gaan mijn aspiratiën niet. Persoonlijk ben ik van het poHtieke tooneel voor goed afgetreden, en o, ik verheug er mij zoo van heeler harte in, dat ik aan het Kamerleven ontkwam. Voorts wat ik op politiek terrein met de pen voorsta, weet men.

Zelf schreef ik het Program. Zelf heb ik dat Program toegehcht. Eigenlijk schier niemand onder mijn, landgenooten heeft zoo op alle wijze verteld, wat hg beoogde, als ik.

En is er nu iemand, die na kennisneming van wat ik schreef, toch van oordeel mocht zijn, dat het ooit in mijn doel of plan had gelegen, om, in iwelk opzicht ook, het gelijke recht van al mgn medeburgers te schenden, nu met dien geef ik het praten op.

Juist strijden tegen onrecht en rechtsongelijkheid is nu deze twintig jaren mijn onveranderlijke leuze geweest, en onder geen andere dan die oude leuze trok ik ook nu tegen de „Vredehevenden" in de hoogere Besturen op.

Dat zijn loopbaan in de toekomst nog eens naar het Ministerschap zou voeren, vermoedde destijds DT .Kuyper zelf wel allerminst. De publieke opinie omtrent de geschorsten was toen trouwens zóó, dat 'Dr Bronsveld, het openbaar schrijven van Jhr Mr A. F. De Savomin Lohman aan Jhr Mr Beelaerts van Blokland besprekende, verklaren durfde: „voor den schrijver van zulk een stuk zijni voortaan alle kansen verspeeld op ©en positie, waarvan de mogelijkheid wel eens was voorgespiegeld" („Stemmen voor Waarheid en Vrede", 1886, blz. 206).

Doch: de mensch wikt, 'God beschikt. In 1890 werd Lohman Minister; in 1894 ging Kuyper, noodgedrongen, weer naar de iKiamer.

Het drietal brochures, straks in volksuitgave voor verminderden prijs verkrijgbaar, vloog weg. En ook tegenstanders prezen haar letterkundige waarde, in de rangschikking der argumenten, de afbreking der volzinnen, het pikante der opsahriften en de keur van vlijmende epitheta. Het waren modellen in him genre. Door de samenstelling van dit drietal vlugschriften had Dr Kuyper opnieuw een bewijs gegeven Van de vlugheid zijns geestes en de vaardigheid van zijn talent.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen