Financlëel Economische Rubriek

2 Maart 1931.

De w©reld is vol schrijnende tegenstrijdigheden.

De hausse-stemming op de beurzen, al is deze ons inziens volkomen ongemotiveerd, is in volle tegenspraak met het reëele leven, met de treurige werkloosheid, die hoe langer hoe meer slachtoffers gaat eischen. Wellicht dat het Sovjet-orgaan, de „Iswestja", iets overdrijft, wanneer het ©en opsomming geeft van het aantal werldoozen, dat in de kapitalistische landen de ellende der conjunctuur heeft te ondergaan, maar de cijfers, die voor verschillende landen gegeven worden, kloppen met de officiëele gegevens. Vandaar dat wij de Sovj©topgav© voor ons doel kunnen gebruiken ©n wij voelen een zekere huivering, wanneer wij hier vermelden, dat niet minder dan 35 millioen gezinshoofden dan wel kostwinners uit het bedrijfsleven gestooten zijn, eenvoudig en alleen, omdat er voor die schrikbarende menigte geen emplooy te vinden isl Het aantal gedupeerden loopt tegen d© 100 millioen aan ©n wa, nneer wij aan deze ontzettende ranip denken, gevolg van de constellatie onzer maatschappij, dan past het de beter gesitueerden om van hun kant de uiterste uiterlijke soberheid in acht te nemen en geen aanstoot t© geven door naar buiten een weelde en overdaad ten toon te spreiden, die slechts haat, afgunst en grootere ontevredenheid kunnen verwekken.

Het werkloozenvraagstuk is een probleem, aan welks oplossing men tal van jaren zonder succes werkzaam is; geen enk©l afdo©nd midd©l is daarteg©n g©vonden, terwijl de noozakelijke steun ten laste der gemeenschap de budgetten heeft doen aanzwellen, zoodat daarvoor bijna geen dekking meer te vinden is. Engeland geeft daartoe talrijke tientallen millioenen ponden sterling uit en nog is geen verbetering in het zicht; Australië staat aan den rand van een staatsbankroet en men wil aldaar zijn toevlucht nemen tot inflatie, dat gelijk een narcotium tijdelijk een schijnbare opluchting geeft, terwijl het organisme ten gronde gaat. Duitschland heeft de noodverordening ingevoerd, waaraan gedwongen prijs-en loonsvermindering is verbonden, doch het is een openbaar geheim, dat men er slechts wacht op de lont, die de binnenlandsche explosie zal doen ontbranden.

Voorwaar geen vroolijk© klank©n, maar wij kunen ni©t anders schrijven; de massa realiseert zich niet de gevaarlijke spanning, die er in d© maatschappij b©staat ©n di© n u nog verborgen is onder het uiterlijke mom, waarmede de hedendaagsche samenleving zich in den uiterlijken omgang tooit.

In het zicht van deze misère, die tallooz© oppassende, ijverig© mannen noodg©dwong©n tot lediggang doemt '— wij d©nk©n hier niet aan de enkele arbeidsschuwen, die groeien in een dergelijk© situatie — is het profaan om over effectenbeurzen, winsten, speculatieve kansen te schrijven. Trouwens wij zijn daartoe niet in de stemming, bovendien is er o.i. voorloopig geen winstkans — het zijn slechts klanken in mineur, die den a©th©r doortrillen en die ons afzijdigheid doen adviseeren van het beursspel. De talrijke fluctuaties, die vanaf het begin van het nieuwe jaar de koersen naar boven hebben gebracht, wortelen niet in het bedrijfsleven zelf, zijn slechts een gevolg van beurstechnische factoren, die eenmaal uitgewerkt, den weg bergafwaarts weer doen inslaan.

Is het geen fictie, wanneer wij bijv. Amerikaansche spoorwegaandeelen zi©n stijgen, terwijl de dividenden worden verlaagd en de winstcijfers over 1930 slechts zeer povere resultaten aanwijzen I War© het dan nog, dat de conjunctuur teek en en van herleving gaf, al zouden deze minimaal zijn, doch dat is ook niet het geval, integendeel! De eerste maanden van het jaar zijn beduidend slechter geweest dan de overeenkomstige in 1930 en zoo is het bijna met aUe takken van bedrijvigheid: verder© acmeruitgang, dalende prijzen, stijgende voorraden en verminderende winstmarges. Men wil het zoo gaam© verbloemen, maar onder het omhulsel van klatergoud puilt de verwording uit. Wij zien dat bij de Amerikaansche automobielindustrie, die op grooter capaciteit werkt, doch slechts uit speculatieve voorraadvorming, de handelaren zijn in de koopend© lijn, doch het publiek houdt zich afzijdig, zoodat het aantal werkelijk verkochte wagens over Februari opnieuw een schrijnenden achteruitgang tö zien zal geven. „Dat is niets", juichen de autokoningen ter wille van de reclame, „wacht maar op het begin van den zomer"; wij vreezen echter, dat wij dan in een nieuw© depressie zitten, wellicht van grootere afmetingen dan wij reeds achter den rug hebben.

Men hoort zoo menigmaal: „Het koerspeil is al zoodanig gedaald, de posities zijn al zoo drastisch geliquideerd, dat er niet veel meer af kan en dat het reëele aanbod, waarop de baissier wacht om te dekken, telkens geringer wordt".

Het moge een verklaring zijn voor een beteren weerstand op de effectenbeurs, maar het geeft geen richting, het zijn holle klanken, die slechts uit d© oppervlakte t© voorschijn komen. Het diepere, het zuiver • menschelijk© is momenteel verwrongen .T©a zoolang de mensch in ons blijft wijk©n voor het zakelijke „creatuur", dat onze bussiness-maatschappij het liefste ziet, zoolang zullen wij het verk©©rde pad blijven bewandelen en zoolang zal onze maatschappij het schroffe egoïsme dienen, waaraan wi| ten slotte zullen ondergaan.

De onverbiddelijke weg naar den ondergang wordt, zij het uit het oogpunt van wereldbelang wellicht van 'geringe beteekenis, gedemonstreerd door de houding van onze suiker-magnaten, die het Chadboume-plan willen doordrijven. Ten eerste is de Visoco opgericht, het lichaam, waarin circa 73 procent onzer Nederlandsch-Indische suikerlords vertegenwoordigd zijn en welk lichaam de voorbereidende maatregelen zal nemen om de vermindering in suiker-export over de verschillende fabrieken te verdeelen. Ten tweede heeft de Regeering een ordonnantie bij den Volksraad ingediend om licenties in te voeren, dus dm wettelijk de minderheid te verplichten zich bij het Chadboume-plan aan te sluiten. Wij willen een zeer kort moment hierbij stilstaan om het onereuz© in het licht te stellen, dat wellicht staat .te gebeuren. Nemen wij aan — wij stellen voor het gemak een hypothetisch geval — dat Java zijn export met 20 procent moet beperken. Hoe dient deze vermindering over de fabrieken of fabri©kscompl©xen te worden verdeeld? Er zijn fabrieken en fabriekscomplexen, die sinds 1923 — wij nemen dit jaar, omdat het een jaar is na de vorige' suiker-crisis — enorm zijn uitgebreid, die een speculatieve politiek hebben gevoerd, doch er zijn ook concerns, die den conservatieven weg hebben bewandeld en dia niet hebben medegedaan aan het jachten der laatste decennia. Een algemeene restrictie van 20 pet. beteekent voor de sterk ge'ixpanseerde lichamen een luttelen teruggang, voor de conservatieven daarentegen een snijden in het vleesch. Door deze praemisse is het „streben" naar aansluiting a.an het Chadboume-plan gemakkelijker te verklaren. De vooruitstrevende „zakelijke" concerns zien hier e©n pracht-gelegenheid om een groot gedeelte van hun collega's dood te drakken en de zieltogend© be^ drijven voor een zoet jrijsj© t© empocheeren.

Wellicht vergissen wij ons! Laten wij hopen, dat wij m©t onze gedachten-concentratie op den verkeerden weg zijn. Wij willen sl©chts in het licht stellen, dat de Nederlandsch-Indische Regeering niet lichtvaardig mag handelen. Dat Zij, alvorens een daad te doen van vérstrekkende consequenties, minutieus moet onderzoeken en een open oog nioet hebben voor de groote belangen der minderheid) Een onberaden Regeeringsstap beteekent wellicht het werpen van den zwakkere in de klauwen van den machtige, waarvan men a priori weet, dat slechts gedorst wordt naar vernietiging.

En het kuddedier „de mensch" jnichte, toen do eerste act© van de wurgingsdaad bekend werd en het dreef de koersen van suiker-aandeelen met sprongen naar boven, zich daardoor het brevet van onwetendheid gevende.

Omtrent Philips blijven de twee uiterste stroomingen bestaan; er is een categorie van speculatieve beleggers, die geen moment twijfelen aan het „win-vermogen", de earning-capacity van het conh cem en bij elke reactie weer opnieuw in de markt gaan, terwijl een andere groep bitter weinig vertrouwen in den opzet stelt. Vandaar de wilde fluctuaties, die er in de aande©l©n plaats vinden.

Wij behooren tot hen, die pessimistisch gestemd zijn en die geen redres van beteekenis verwachten. De gulden dagen van Eindhoven zijn ons inziens voorbij en de geheimzinnige macht, die jarenlang om de Philips-creatie hing, is g©brok©n. De naaste toekomst zal vermoedelijk grootere nuchterheid teweegbrengen.

In onze volgende beschouwing zullen wij op dit concern terugkomen en onze denkbeelden naar voren brengen omtrent den vermoedelij ken loop der concentratie-beweging in onze maatschappij.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen