KERKELIJKLEVEN

Publicaties uit het gebied van „Christendom en Natuurwetenschap".

Aan de lezers zij meegedeeld, dat ik om redenen van plaatsverdeeling in de tijdelijke vacantie-bekorting van ons aantal pagina's, het beter vind, de vervolgartikelen even af te breken. Later hoop ik verder te gaan.

Kampen overgeplant, eerst naar Rijswijk, toen naar Apeldoorn.

Zoo men weet, heeft de synode der Chr. Geref. Kerk een docent benoemd in de vacature-Lengkeek. Drie werden benoemd, en bedankten, een vierde, ds Geels, nam aan. Dit alles wikkelde zich in enkele dagen af. .Als er niets veranderd is, kan men omtrent de taak van den nieuwen docent een denkbeeld zich vormen uit onderstaand overzicht, dat ik in 1927 gaf in „De Bazuin". Tot toeUchting diene, dat de theologische opleidingsschool in Apeldoorn twee afdeelingen telt: de eene heet, met een neg steeds gehandhaafd misverstand, litterarisch, en bedoelt een fragment van een torso van een voormalig gymnasium te remplaceeren. Het onderwijs daaraan is integreer end bij het geheel, is dus geen bij-werkzaamheid der docenten; de kweekelingen voeren nog steeds den naam „student", ondanks alles, wat in Nederland sinds 1896 gebeurd is op onderwijs-gebied, in en buiten de kerkelijke wereld. De tweede afdeeling geeft dan onderwijs in theologische vakken, zóó, als dit verlangd wordt voor het predikantschap in de Chr. Geref. Kerk.

l'hans het overzicht:

Over het onderwijs der Theol. School (met voorafdeeling) krijgt men een overzicht op deze wijze. Docent Lengkeek onderwijst Nederlandsch, „Stijl", letterkunde, alg. gesch., duitsch, natuurkunde; exegese Oud en ook Nieuw Testament, Inleiding O. en ook N. T., hermeneutiek.

Docent v. d. Schuit doceert grleksch, engelsch, psychologie, logica (dit alles voor de nog-niet-theologen); voorts inleiding op de dogmatiek, dogmatiek, naturaal (dit wordt nader verklaard als: de kennis Gods uit de natuur, en schijnt los te staan van de inleiding op de dogmatiek en van de dogmatiek, en als ik het goed begrijp, is dat een afbuiging van de gereformeerde lijn, althans wat de opvatting van het vak betreft in zijn encyclopaedische plaats), symboliek, ethiek.

Docent de Bruin geeft vaderl. gesch., hebreeuwsch, fransoh, filosofie (dit ook voor de niet-theologen; en in onderscheiding van de dogmatiek, de psych., de logica en de inleiding op de dogmatiek, alsmede „naturaal", welke aan een anderen docent zijn opgedragen); voorts encyclopaedic, dogmengeschiedenis (weer los van het onderwijs van de dogmatiek en de inleiding op de dogmatiek, die aan een anderen docent zijn toevertrouwd), archeologie (gescheiden dus van de vakken van het O. en N. T., die weer beide £ian een anderen docent opgedragen zijn), kerkgeschiedenis. vaderl. kerkgeschiedenis, bijbelsche gesch., en kerkrecht.

Docent v. d. Heyden geeft latijn, mythologie, antiquiteiten, historia litteraria (hiervan ontbreekt de nadere omschrijving, algemeene gesch. heeft men al gehad) en ook algemeene geschiedenis (evenals docent Lengkeek), aardrijkskunde; voorts: pastoraal (herderlijk werk, luidt de omschrijving), catechetiek, homiletiek, liturgiek.

Ds Wisse, lector, doceert, naast al die vakken kennis der „geestelijke stroomingen"; men schijnt ertoe te neigen den naam „apologetiek" aan dit vak te verbinden.

Sinds is ds Wisse docent geworden in de vacature-v. d. Heyden, en ds Geels in de vacature-Lengkeek. Nog eens, ik gaf dit" (betrouwbaar, wijl officieel) overzicht in 1927. Het is altijd mogelijk, dat men zich van de onmogelijke vakken-combinaties, die in dit overzicht gegeven zijn, eenigermate heeft losgemaakt, hoewel er dan nog vragen bij getallen overblijven.

Toen de jongste benoemingen zouden aanvangen, heeft ds L. de Bruyne de benoemende synode geopend met een toespraak. Daaruit trol ons deze passage:

Is dit niet een voorzienig bestel Gods? Opmerkelijk dat d© Zwolsche Gen. Syn. in het bijzonder van beteekenis zijn voor de Theol. School.

' Eerst de stichting, toen de uitbreiding, nu de voorziening in een vacature. 1854-1882-1932. De liefde en zorg voor de opleiding van hare Dienaren des Woords onzer vaderen strekke ons, hunne zonen, tot voorbeeld,

ter navolging.

De synode werd in Zwolle gehouden.

Men ziet, dat ds de Bruyne de pretentie, dat de Chr. Geref. Kerk de kerk van Adam, Sem, Jakob, Zerubbabel, Paulus, Calvijn, Guido de Brés, Hendrik de Cock, en dat zij aUéén dit is, met zooveel nadruk handhaaft (want grappen maakte de redenaar geenszins), dat ook de Theologische School te Kampen beweerd wordt rechtstreeks zich voort te zetten in Apeldoorn (via Rijswijk dus). Eerst „de" stichting, toen „de" uitbreiding, nu „de" „voortzetting", — blijkbaar van het zelfde bedrijf.

Nu, dat kan wat worden. Als men nu ook overneemt alles wat te Kampen geleerd is vóór 1896, dan zijn we een stuk dichter bij de hereeniging. En dan komt er een streep door heel wat Wekker-polemiek. Overigens: als ik 't goed begrijp, is 't adres voor Fides Quaerit Intellectum tegenwoordig 'in Apeldoorn. Waarom hebben ze daar dien naam nïet gekozen? Namen en titels zijn toich onbeschermd. Eigenlijk was het kiezen van een anderen naam vooT de vereeniging der apeldoomsche discipelen ontrouw — als n.l. ds de Bruyne de lijn der „trouw" getrokken heeft. Wat ik nog even betwijfel, zelfs als ik me O'p Chr. Geref. standpunt plaats. Hetgeen ik doe; anders zou ik geen aanmerking maken.

K. S.

„Ontvangen van den Heiligen Qeest."

Onze lezers herinneren zich voor een deel wat ik onlangs doorgaf uit het ethische Algemeen Weekblad over de daar door prof. v. d. Leeuw „geïnterpreteerde" formule der geloofsbelijdenis: dat Christus Jezus is ontvangen van den Heiligen Geest. In verband waarmee herinnerd werd aan het modernisme en aan het barthianisme.

Dezer dagen trol mij een soortgelijke „uitlegging" van hetzelfde geloofsartikel, gelijk men die vinden kan in het Tijdschrift voor Wijsbegeerte, II (1908), bl. 364. Daar lezen we:

„Die ontvangen is van den Heiligen Qeest.

Hierin is uitgedrukt de gedachte, dat deze reëele mensch van vleesch en bloed, evengoed als alle aardsche realiteit in het eeumge is gegrond. Alle dingen zijn door het Woord gemaakt, maar niet alle dingen verstaan dit. Jezus Christus verstaat het. De tweede Adam is de Heer uit den hemel en de godsdienstige voorstelling laat hem ontvangen worden uit den Heiligen Geest en hem geboren worden uit een maagd. Dat de gestalte van Isis met het kind invloed zal hebben gehad op de Maria-conceptie is daarbij zeer wel mogelijk. Hier was dan een historische aanleiding om te zeggen wat in de rede lag".

Dit is, althans in de uitwerking aan het slot van enkele stellige, of hypothetische beweringen, iets anders, dan wat prof. v. d. Leeuw zeide. Maar ieder verstaat ook, dat, zoodra men de scheidslijn die hem en ons scheidt, overgetrokken is, tusschen dezen en genen misduider van de oudste formules van het christendom geen gradueel verschil meer is. Tusschen dezen en genen kan nog wèl ©en interessant wetenschappelijk, niet meer een wezenlij k g e 1 o O' f s - verschil aan de orde gesteld worden. Als de enkele intellectueelen, die zich door zulke ethische camouflage laten bekoren, wat meer intellect gebruikten, zouden ze zich misschien nog wel bedenken, eer ze zich, en vooral hun kinderen, aan dit voorbereidend onderwijs van het modemisme toevertrouwden.

Schrijver in het Tijdschrift voor Wijsbegeerte is de bekende dr H. W. Ph. E. v. d. Bergh vau Eysinga.

K. S.

De paarden achter den wagen.

Vóór de jongste buitengewone synode der Chr. (Cxeref. Kerk schreef docent v. d. Schuit in „De Wekker" een artikeltje inzake de kwestie-ds Berkhoff, dat aan ieder den indruk gaf: deze prae^ adviseur bereidt zich ten oorlog. Thans is in comité de zaak behandeld, en na deze behandeling schrijft dezelfde hand:

„ Er is nog een reden, waarom wij deze Synode een buitengewone heeten. Immers het behoeft hier niet verheeld, dat velen ter Synode waren gegaan met vrees vervuld, hoe het toch wel met de zaak van Ds Berkhoff zou afloopen. Sommigen zagen hem al staan buiten de kerk. Het geschrijf en het getwist uit den laatsten tijd had hier niet veel licht, veeleer donkerheid gebracht. En zie, neen ik zeg niet, dat reeds elke nevel weg is, dat wij reeds elkander beter begrepen hebben, dat wij een grooten stap gedaan hebben op den weg der klaarheid, maar wij hebben elkander als Broeders op de Synode ontmoet en dat acht ik van de grootste beteekenis. Er zijn Deputaten tot onderzoek benoemd, die rustig deze materie zullen nagaan en hebben te bepalen of hier werkelijk Schriftaanranding of Schriftverklaring in geding is. Dat is

een stap in de goede richting." Wij mengen ons niet in de interne zaken der Chr. Geref. Kerk. Maar er is een algemeen theologisch belang bij dergelijke behandelingsmethoden betrokken. Het kan zóó worden geformuleerd: als de kwestie voor de synode en haar „rustige onderzookers" nog in dit stadium is, m.a.w., als ze nog niet precies weten, of hier schriftverklaring dan wel schriftaanranding is, en voorts: als met deze vraagstelling de kern der zaak geraakt is, welke zin lag er dan in het op de voorgaande synode met ds B. gesloten compromis: nu verder geen propaganda maken voor uw gevoelen?

Ieder nuchter buitenstaander bemerkt het: men ontduikt de kwesties, ontduikt vooral de kwestie der b 61 ij d e n i s als accoord van kerkelijke gemeenschap. De belijdenis toch weerspreekt het chiliasme; ze kan zich natuurlijk vergissen^ maar dan moet men daarover praten, niet over het dilemma, dat aan die commissie meegegeven is. Men stelt het probleem zóó, als het ook in de pers van dr Geelkerken herhaaldelijk gebeurt, en blijkt verlegen met zijn houding. Vrees is in de kerk meer dan een slechte raadgeefster: zij is ongeloof.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen