PRATEN OF EERST SCHRIJVEN ?

I.

Onderstaand „ingezonden" - een pleidooi van dhr A. Miedema voor gemoedelijkheid in schorsingszaken en met gebeden omlijste „tucht" - heb ik even aangekeken met gedachten aan de redactioneele papiermand. Even maar. Ik realiseerde me daarna, dat gemoedelijkheidjes de kerk al enkele tientallen jaren hebben doen zeulen in het paadje, waar ongemoedelijke diplomaten haar heen dreven; en dat daarom dit doodelijke wapen der diplomaten alleen kan worden onschadelijk gemaakt, door er de eerlijk willenden toe te brengen, eens te kijken, hoe het in feite er uit ziet. Vandaar, dat ik ter wille van inzender en anderen nog maar eens ophaal, wat al duizendmaal gezegd is. Hij houde me ten goede, dat ik om plaats te winnen direct mijn „zout" bij zijn „ei" voeg, en dus zijn stuk verknip, al komt het in zijn geheel naar eigen volgorde in ons blad:

Bedum, 21 Mei 1947.

Hooggeachte Professor Schilder,

Toen U indertijd op de Groninger Synode het woord sprak: We moeten praten, Douwe, „anders zijn we secte", heb ik God uit de grond van mijn hart gedankt, dat Hij U die woorden te spreken heeft gegeven en dat de Synode unaniem tot samenspreken besloot. U had gelijk, indien we in de sfeer van „'t wordt toch niets" waren blijven hangen, wij zouden opgehouden hebben kerk te zijn.

Misverstand? Ik voor mij heb meer geredeneerd uit het gezichtspunt: wij mogen niet IN DEN WEG staan, INDIEN Gods Geest gaat werken; de vraagi „of 't iets geeft", „of 't iets wórdt", heb ik niet zoo sterk doen gelden. Ik heb daar mijn eigen gedachten over, maar die binden niet. Ook mijzelf niet. We lezen verder:

De vaste wil tot het (weder) vinden van het broederhart is hej; criterium van ware en valse kerk.

Ja? Waar staat dat? Ik lees andere criteria in art. 29: Kenmerk der ware kerk: zuivere evangelieprediking, in tegenstelling van binding aan formules, die niet bewezen zijn uit Gods Woord te zijn; gebruik van pure sacramentsbediening, en niet op grond van formuletjes, die Grosheide aan een candidaat dicteermaar niet durft volhouden, al werkt hij een candidaat ermee de kerk uit; recht gebruik van de kerkelijke tucht; derhalve geen razernij, als waarvan ds Doekes , .zwarte lijst" ettelijke voorbeelden geeft, terwijl men

tegenwoordig „Gods recht" heel anders, bedient. Daartegenover als kenmerk van de valsche kerk: precies datgene wat men ons in 1944 heeft doen zien: eigen instituut en ordeningen macht toekennen boven Gods Woord; de sacramenten naar eigen believen dezen uitreiken, b.v. aan de bezwaarden van 1947, en genen onthouden, b.v. aan de slachtoffers der zwarte-lijst van 1944, toen men nog dacht, op die manier er wel te komen. Kenmerk van ware en valsche kerk is dus: RECHT vergaderen en ó ó k RECHT verstrooien, dan wel VALSCH die BEIDE werkwoorden vervoegen. Verder:

Toen er echter gestipule.erd werd, dat deze samenspreking schriftelijk zou geschieden, rees er een vraagteken in mijn hart. Wilde men de gesprekken om de ronde tafel, bij wijze van spreken, op een gramofoonplaat doen opnemen en in de kerkelijke archieven bewaren, opdat het nageslacht zou kunnen juichen over het feit, dat twee, thans separaat levende kerken zich van de dwaling huns wegs bekeerden, dan was het goed.

Pardon, aan zoo'n plaatje hebben we nooit gedacht. We hebben alleen maar gedacht aan wat Nauta, Dijk, Berkouwer aan de kerk presenteerden: rapporten, papieren. Zoo'n plaatje draait men „eens" af; maar rapporten over zaken, d i e m e n z e l f v a n den hoogsten ernst genoemd heeft, die worden gelezen door de lieden, die een kerk werkelijk bouwen. Aan een „ronde tafel" hebben we wel degelijk gedacht (zie maar het Groningsche rapport), maar we wilden: EERST schriftelijk; opdat ieder belijder wete, wat de dingen zijn, waarover de kerk vraagt te bidden. Ze hebben ons gansch ongemoedelijk en met veel paperassen uitgeworpen; en zouden we nu ook nog alweer beginnen moeten het verzoek in te willigen: och, breng als-'t-u-blieft niets in tegen de zware woorden van Nauta en Ridderbos en Dijk, met Berkouwers handteekening eronder? Twee separaat levende kerken? Pardon. Men heeft ons een collectie zondaren genoemd, en dan juist zondaren in het fijne puntje waar alles op aankomt: in Christus' vergaderingswerk. Dwaling „HUNS" wegs? Wij zien alleen die dwalingen, die ons op grond der Heilige Schrift worden aangewezen, en verkiezen niet de kerk te bederven door wat we gehoorzaamheid noemden, waarin elk ons zou hebben na te volgen, op den vuilnishoop te laten werpen bij den afval, die van „de vischmarkt" komt. Want dan wordt de profetie heelemaal gedood, en het volk heel en al ontbloot. Dan is er geen plaats meer voor wetsprediking in de concrete' vragen, die aan de orde gesteld zijn door Ridderbos c.s., doch alleen maar een verder zeulen, zóó, dat 't lieve leven morgen weer beginnen kan. Voorts:

Wilde men die rondetafelgesprekken vereeuwigen, om voor altijd te boekstaven, dat K. S. en de zijnen toch maar gelijk hadden, dan is leder krasje van de naald een godslastering en een vloek. Want wij hebben nooit voor de 100 % gelijk. Al had U in dit kerkelijk drama het grootste gelijk van de vismarkt (en dat heeft U volgens mij), dan kunt U nochtans niet zonder zonde (kerkelijk) zijn geweest, aangezien U een mens is, waardoor het gelijk hoogstens voor 99% % aan Uw kant kan liggen. Daarmee vervalt voor U het recht, de tegenpartij de schuldvraag voor de voeten te werpen.

Dezelfde redeneering herinner ik me onlangs hier al besproken te hebben toen ds, P. D. Kuiper van Sassenheim ze bezigde („M. E. Voila"). Ontgaat het schrijver niet, dat hij hieijmee heel de over vele eeuwen zich uitbreidende phalanx van reformatoren èn van hun vijanden in den ban doet? Niemand heeft voor 100 pet. gelijk, niemand mag dus de schuldvraag voor de voeten werpen, •— daar gaat Luther, daar gaan Calvijn, De Cock, Kuyper, daar gaan zij die óók in den bijbel spreken van „vijanden-zonder-oorzaak" (hebreeuwsch: vijanden-van-hun-willekeur, vgl. hierboven wat we lezen over de valsche kerk). Maar bovendien: in welk een sfeer wil inzender ons nu toch binnenloodsen? Hebben wij gevochten over de vraag, of K. S. gelijk had? We hebben serieuzer werk te doen. We hebben, de stukken wijzen het uit, gevochten om de vraag, wat in Gods huis voor Gods volk RECHT der kerk zou zijn (kerkrecht, opdat geen willekeur zou heerschen) en over de vraag, wat BIN­ DENDE leer zou wezen voor de gemeente van Christus, en wat de BASIS zou zijn voor de AMBTELIJKE bediening die in dit land zou gelden. Ik geloof wel degelijk, daarover licht van (jods Woord te kunnen grijpen; het gaat niet over het vraagje van de vischmarkt : welke keffende wijven hebben daar gelijk, maar over de vraag van het tempelhuis: welke wet en welke profetie zal hier worden afgekondigd, een formuletje dat men toch niet handhaven kan, of een serieuze belijdenis, waar men voor staat? Het is niet de vraag: wie heeft het grootste gelijk van de vischmarkt, ma; ar: wie kwam ten fundamenteele op voor het ééne groote recht van den Heer des tempels, den Heer van den Areopagus der kerk?

Plaatsgebrek dwingt ons hier af te breken.

K. S.

CANDIDAATS-EXAMEN.

Geslaagd voor het Candidaats-examen: de heeren J-J. van de Hoek, Gast B 254, Zuidhom, en H. Amelink, Looydijk 123, De Bildt.

DE ZWARTE LIJST. IV.

De vorige maal gaven we een opsomming van verschillende gevallen uit 1945, waarin afhouding van het Avondmaal heeft plaatsgehad in verband met den kerkstrijd. Intusschen was daarmee de opgave van 1944 nog niet afgesloten. Telkens komen weer nieuwe ongerechtigheden aan het licht.

Zeldzaam ongereformeerd was de censuur-oefenihg op den toenmaligen candidaat D. van Houdt te R o t-terdam-IJsselmonde. Hij had het gewaagd, de leiding van een voorlichtingsvergadering gedeeltelijk op zich te nemen. Tegen een kort daarop volgenden datum werd hij toen voor den kerkeraad gedaagd. Het was September 1944, in de sfeer van den Dollen Dinsdag.

Op den dag, waarop hij voor den kerkeraad zou verschijnen, werd hem bij zijn aankomst op het station de terugreis naar Rotterdam door het personeel afgeraden met het oog op den gespannen toestand. Hij besloot van de reis af te zien, en verzond een telegram van verhindering naar Rotterdam, maar dit is nooit overgekomen. Toen hij enkele dagen later thuis kwam, schreef hij aanstonds een brief aan den kerkeraad over zijn gedwongen oponthoud. Maar de kerkeraad was hem al vóór geweest. Op den Zondag van zijn afwezigheid werd aan de gemeente bekend gemaakt, dat een broeder onder den eersten trap van censuur was gezet! En toen hij op het punt stond, zijn brief aan den kerkeraad in te zenden, bereikte hem het volgende schrijven:

„Waarde Heer en Broeder,

De Kerkeraad bovengenoemd heeft in zijn vergadering van 9 Sept. j.l. besloten U te zetten onder de eerste trap van censuur.

Hij doet dat met groot leedwezen, maar met volle vrijmoedigheid, omdat gij U schuldig maakt en gemaakt hebt aan de grove zonde van scheurmakerij, en ongehoorzaamheid aan den oproep om voor den kerkeraad te verschijnen.

Van deze censuur zal de Gemeente op de gewone wijze worden kennis gegeven, maar tevens ook aan de Classis Barendrecht, zoodat de gevolgen van deze censuur zeer zwaar zullen zijn voor U.

Namens den Kerkeraad met broedergroeten heilbede. en

Scriba", (onderteekend).

Dit is toch wel een toppunt van onkerkelijk en liefdeloos handelen! De kerkeraad heeft niet kunnen weten, waarom cand. Van Houdt niet op de vergadering verscheen. Toch wordt hij gevonnisd en hoe? Eenvoudig afhouding van het Avondmaal? Het zou volkomen onverantwoord geweest zijn, nu men niet eerst ambtelijk met hem gesproken had, en de oorzaak van zijn wegblijven niet kon vaststellen. Maar brutaalweg ging de kerkeraad in zijn door de synode opgehitsten ijver nog véél verder: onmiddellijke ingang van den z.g. eersten trap van censuur, en directe me'dedeeling aan de classis!

Zelden heb ik zoo'n staaltje van knoeierij met de tucht onder oogen gehad. Hier zijn alle rechtsregelen van Christus' kerk met voeten getreden. En dan tegenwoordig de erbarmelijke uitlatingen van synodale voorvechters te lezen, dat men toch „zooveel geduld" geoefend heeft, „tot het uiterste", en dat de tucht alleen maar diende om te behouden! De feiten spreken andere taal.

Wij moeten verder, want er is nog meer te vermelden. Te Sliedrecht werden de ouderlingen L. V. d. Burgh, G. van 't Hof, I. de Heer en G. Gröenewold in hun ambt geschorst en tevens geweerd van de Avondmaalstafel. Dit laatste had ook plaats met de gemeenteleden K. Feringa en W.' de Vendt. Het vonnis werd slechts mondeling meegedeeld.

Te Vianen waren het br. A. J. van Frankenhuyzen en zijn vrouw, aan wie de Avondmaalsgemeenschap werd ontzegd op grond van het feit, dat zij niet wilden zwijgen".

Een ander geval deed zich voor te Surhuister-V e e n met ouderling D. Lanting. Nadat hij reeds in den kerkeraad een ernstige waarschuwing ontvangen had vanwege het feit, dat hij het gewaagd had een voorlichtingsvergadering bij te wonen, noodigde hij zelf een spreker uit en nam de leiding van een vergadering ter voorlichting op zich. Dadelijk werd een spoedvergadering van den kerkeraad bijeengeroepen, en br Lanting kreeg een voorloopig verbod van het vêPrfchten zijner ambtelijke werkzaamheden. Tevens werd hem de toegang tot het Avondmaal ontnomen (Nov. 1945).

In Westeremden wekten enkele broeders en zusters den kerkeraad in een gezamenlijk schrijven op tot vrijmaking, met de mededeeling, dat zij zich anders genoodzaakt zouden zien, zélf het werk der reformatie ter hand te nemen. Diezelfde week kregen ze bezoek en vermaan van den kerkeraad. Het Avondmaal was reeds enkele weken uitgesteld in verband met de kerkelijke moeilijkheden. Thans werden de onderteekenaars van den brief bij weigering van gehoorzaamheid door den kerkeraad van de tafel des Heeren geweerd. Hier volgen hun namen: Jac. Burema en echtgen., J. Arkema en echtg., T. Brondijk en zijn echtgenoote (anderen hadden zich reeds eerder vrijgemaakt).

En dan het geval te Em mer-Erfscheiden-V e e n. Daar was ds L. J* Goris geschorst. Verschillende gemeenteleden deelden bij schrijven aan den kerkeraad mee, dat zij zich niet konden vereenigen met de synodebesluiten van 1942 en 1943 en mitsdien ook de schorsing van ds Goris niet konden erkennen. Aan alle onderteekenaars werd toen de toegang tot het Avondmaal ontzegd, evenals aan hun vrouwen, wanneer die verklaarden met hun handelwijze in te stemmen. De namen der gecensureerden luiden: H. Beekman, K. J. Wouters, J. de Jonge, J. Feddes, C. Dijkstra, zr J. Fokkema, zr A. Dijksterhuis.

Een merkwaardig geval heeft zich voorgedaan in Schoondijke. Daar behoorden br A. J. Moggré (thans predikant) en zijn verloofde zr J. C. Quaak als leden tot de gemeente. Zij hadden in Kampen na de daar gekomen kerkscheuring het Avondmaal meegevierd in de vrijgemaakte kerk. Na hun terugkeer in Schoondijke deelden zij dit feit aan hun kerkeraad mee. Namens den kerkeraad werd hun geantwoord, dat dit z.i. den wensch van hun kant inhield om geen lid meer te zijn van de Gereformeerde Kerk ter plaatse; en tevens werd de hoop uitgesproken, dat zij zich van hun dwaling zouden bekeeren. Br Moggré wees er op, dat zij beiden nooit hun lidmaatschap hadden opgezegd (ze waren slechts als gasten in Kampen geweest). De kerkeraad bleef echter bij zijn standpunt. De Avondmaalstafel was daarmee voor hen gesloten. Wie wordt niet verontwaardigd, als hij merkt, dat elders iemand, die jarenlang aan de gereformeerde (en dus vrijgemaakte) Avondmaalstafel had aangezeten, zonder schuldbelijdenis en zonder vermaan weer mocht toegaan tot de ontheiligde tafel in de synodale gemeenschap?

L. DOEKES.

CONFERENTIE GEREF. STUDENTEN.

In Kampen wordt D. V. 16, 17 en event. 18 Juli a.s. wederom een conferentie gehouden. Prof. dr K. Schilder hoopt te spreken over: „Gemeenschap der heiligen" en prof. B. Holwerda over: „De problemen rond Kerk en Vereeniging", ter verduidelijking van zijn motie op het April-congres.

Ook toekomstige studenten worden verwacht.

Men geve zich op bij G. Roukema, I 360, IJsselmuiden, uiterlijk tot 7 Juli. Tot dien datum is er ook gelegenheid vragen in te sturen bij den secretaris van de commissie van voorbereiding C. J. Breen, Biesboschstraat 65, Amsterdam, welke vragen eventueel 18 Juli door de desbetreffende professoren kunnen worden beantwoord.

VOOR HEN, DIE ALS MILITAIR NAAR N. O. I. VERTREKKEN.

Van br Godschalk, die de reis naar N.O.I. als militair per troepentransportschip maakte, ontvingen we verschillende brieven, waarin hij o.a. vertelt van het leven aan boord. In zijn laatste schrijven besprak hij de noodzaak, om aan boord, als broeders van het zelfde huis, contact met elkaar te zoeken. Hij verzocht mij de a.s. Indiëgangers in te lichten over de wijze waarop dit contact aan boord het snelst gelegd kan worden. Hiertoe diene het volgende:

Ieder schip is uitgerust met een luidspreker-installatie, en het is de bedoeling, dat U elkaar door middel daarvan, spoedig zult vinden. Wanneer U dus een paar dagen aan boord bent, verzoekt U den Veldprediker, of als deze er niet is, een lid van de „Vaste Staf", dit is de groep militairen welke altijd de reis van het schip meemaken, om per luidspreker het volgende bericht b.v. te laten omroepen:

„Alle opvarenden, behoorende tot de Geref. Kerk, art. 31, en alle belangstellenden, worden verzocht (op een door U te bepalen plaats en tijd) ter kennismaking samen te komen".

Het is in de praktijk bewezen, dat dit de meest geschikte wijze is om te werk te gaan, waarom ik ook graag deze , , Reis-instructie" doorgeef.

W. K. B.

LANDELIJK EVANGELISATIE-CONGRES.

In verband met het te houden Landelijk Evangelisatie-Congres dat, zooals men weet, D. V. 28, 29 en 30 Juli te Hattem (Geld.) gehouden zal worden in hotel De Boer, Nieuwe weg, vestigen wij op het volgende de aandacht:

Ie. Ieder, die aan dit congres wenscht deel te nemen, zende daarvan bericht aan dhr H. v. d. Worp, Kerkstraat A 154 te Hattem en wel vóór 15 Juli a.s.

2e. Wie logies wenscht, vrage dit voor den 15den Juli aan bij Mej. L. Reyenga, Dorpsweg B 101-, Hattem. Op aanvragen na den 15den Juli kan niet worden ingegaan.

3e. De kosten voor het congres bedragen f4.50 per, persoon. Deelnemers worden dringend verzocht dit bedrag per postwissel over te maken aan dhr H. V. d. Worp, Kerkstraat A 154, voor den ISden Juli.

4e. Voor den koffiemaaltijd van Maandagavond neme ieder z'n eigen boterham mee!

Namens de Evangelisatiecommissie te Hattem,

H. V. d. WORP (secr.).

THEOLOGISCHE HOOGESCHOOL.

We ontvangen zeer veel geschenken, ook voor de Bibliotheek, die telkens weer groote blijdschap brengen. Ook ons damescomité droeg onlangs weer f 1000.— af. (Kort te voren nog voor hetzelfde kwartaal f3000.—.) Bizonder treffend was, dat uit de Bibliotheek van wijlen ds H. C. v. d. Brink een zending kostbare werken is ontvangen door de vriendelijke zorgen van Mevrouw van den Brink te Hilversum. Dat uit de nalatenschap van ds v. d. Brink voor onze Hoogeschool een zoo bizonder welkom en nuttig geschenk ontvangen werd, verblijdt ons bizonder. Want men kan er uit zien de bevestiging van wat'in den avond van zijn leven de weloverwogen belijdenis van ds v. d. Brink geweest is. Aan Mevrouw van den Brink mogen we ook langs dezen weg onzen weige­ meenden dank betuigen.

K. S.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen